Libor-manipulatie treft ook particulieren

De London Interbank Offered Rate (Libor) wordt dagelijks berekend en bepaalt tegen welke tarieven de banken onderling geld aan elkaar lenen. Daarnaast is Libor een referentie voor veel andere financiële producten. Ook al bent u zich daar misschien niet van bewust, ook veel particulieren worden benadeeld door manipulatie met Libor. Want de Libor-rente is van invloed op tal van financiële producten.

Wat is Libor?

De London Interbank Offered Rate (Libor) is een wereldwijd geldende interbancaire rentetarief dat dagelijks in Londen wordt vastgesteld. Libor dient als referentie-rente voor kredieten van particulieren en bedrijven, derivaten en andere financiële producten met een totaal volume van 360 biljoen dollar. Libor is gebaseerd op berekeningen van de British Bankers Association BBA die de financiële instellingen dagelijks vraagt tegen welke rente ze elkaar geld lenen.

Blijkbaar hebben sinds 2005 meerdere grote banken (waaronder RABO) het Libor-tarief naar beneden gemanipuleerd om spanningen op de geldmarkt te verdoezelen. Manipulatie van de interbancaire rente werkt ook door op tal van beleggingsproducten.

Manipulatie ook bij Euribor?

Voor veel vastrentende beleggingen in Nederland is daarentegen het Euribor-tarief maatgevend, de interbancaire rente in de euro-zone derhalve. Naar het oordeel van deskundigen bestaat er tussen Libor en Euribor geen directe samenhang, omdat ze van toepassing zijn op verschillende valuta-gebieden. Toch onderzoekt de Europese Commissie momenteel de vraag of er ook bij Euribor wellicht manipulaties waren.

Vastrentende beleggingen vaak gerelateerd aan interbancaire rentes

Zou er ook met Euribortarieven zijn gesjoemeld, dan zijn ook particuliere beleggers en spaarders direct getroffen. Want op basis van de Euribor wordt bijvoorbeeld de rente op geldmarktrekeningen vastgesteld.

Bij de beschuldigingen van manipulatie gaat het echter om cijfers achter de komma zodat potentiële verliezen voor individuele spaarders waarschijnlijk relatief gering zijn. Bij deposito-tegoeden van een jaar en langer, speelt Euribor een veel kleinere rol omdat die rendementen zijn gebaseerd op de lange termijn kapitaalmarktrente. Daar bestaat dus weinig gevaar van manipulatie.

Daarentegen zijn er bijvoorbeeld wel obligaties die gekoppeld zijn aan referentie-tarieven zoals Libor of Euribor, de zogenaamde floating rate notes. De rentevergoeding op deze obligaties wordt regelmatig aangepast aan de actuele rentetarieven. Ook voor ettelijke certificaten fungeren Libor en Euribor als onderliggende rente. Echter nauwelijks een tiental certificaten zijn gerelateerd aan het Libor-tarief, duidelijk meer aan Euribor.

Libor bij fondsen de maatstaf voor succes

Zeer belangrijk zijn Euribor en Libor ook bij fondsen, met name bij geldmarktfondsen. Want de rente op de geldmarkt wordt beïnvloed door de interbancaire rentes. Het rendement ligt daarbij regelmatig lager dan één procent, zodat ook manipulaties achter de komma hier erg pijnlijk zijn.

Bovendien gebruiken in Nederland meerdere fondsen de Euribor als benchmark. Hij dient als maatstaf voor de berekening van de prestatie-gerelateerde kosten. Presteert een fonds beter dan dit percentage, dan moet voor het bedrag boven deze maatstaf een “performance-fee” worden betaald. Die wordt afgetrokken van het fondsvermogen en gaat naar het bedrijf. Was het ook hier tot manipulatie gekomen, dan had de drempel waarschijnlijk hoger gelegen en waren de prestatiegerelateerde kosten lager uitgevallen.

Hypotheken met variabele rente

Euribor heeft bovendien invloed op hypotheken met een variabele rente. Met name in Groot-Brittannië, Spanje, Italië, Ierland en Portugal komen deze veelvuldig voor, in andere landen daarentegen in mindere mate. Daar kennen hypotheken veelal een vaste rente.

Toch loopt er in ons land ook een aanzienlijk aantal hypothecaire leningen tegen een variabele rente. Maar mochten de banken de rente gemanipuleerd hebben, dan is dat waarschijnlijk voor die kredietnemers een voordeel geweest. Want daardoor hebben de betrokken huiseigenaren waarschijnlijk een lagere rente over hun leningen betaald.