Wanneer krijgen we meer spaarrente?

Van sparen tegen minder dan anderhalf procent spaarrente wordt een mens niet echt blij. Zelfs bij een lage inflatie is dat een verliesgevende zaak. Maar als de voortekenen niet bedriegen, zou de rente in 2015 weer kunnen stijgen.

Wanneer is periode van extreem lage rente eindelijk voorbij?

Mario Draghi, president van de Europese Centrale Bank (ECB), geeft spaarders weinig hoop. In een interview met dagblad "De Telegraaf" liet hij in juni 2014 doorschemeren dat de ECB haar voornaamste rentetarief tot het einde van 2016 op het historische dieptepunt van 0,15 procent wil laten. In dat scenario hadden we nog twee en een half jaar voor de boeg waarin sparen ongeveer net zo leuk is als een voetbalwedstrijd zonder doelpunten.

Centrale bank heeft maar beperkt invloed op de rente

Gelukkig is het niet alleen meneer Draghi die bepaalt wanneer de rente weer zal stijgen. De ECB heeft trouwens alleen invloed op de basisrente en zij kan dus alleen de korte rente op een betrouwbare manier sturen. Op de lange rente zoals die van tienjarige obligaties of termijndeposito's met langere looptijd, heeft men slechts beperkte controle.

De ervaring leert ook dat centrale banken zich niet op eigen verwachtingen kunnen verlaten als de economie weer aantrekt. En hoe snel het tij kan keren, kon medio 2014 bij de Bank of England worden waargenomen. Lange tijd kondigde de Britse centrale bank aan dat men pas in 2015 of 2016 de rente zou verhogen. Aangezien de economie begin 2014 weer aantrok en de angst voor een onroerendgoedbubble over was, zou de eerste renteverhoging naar verwachting in november 2014 al kunnen plaatsvinden.

Europa volgt rentestijging in Amerika

Als Amerika zoals verwacht in de herfst van 2014 het aankopen van staatsobligaties zal beëindigen en in de lente van 2015 de rente weer zal verhogen, zal dit volgens financiële experts ook zijn uitwerking hebben op Europa. Daarbij geldt de vuistregel dat één procentpunt meer in Amerika, in Europa 0,5 procentpunt meer is. Althans zo was het bij eerdere renteverhogingen.

Valutarisico acceptabel bij hoog renteverschil

Het mechanisme werkt min of meer als volgt: als de rente in Amerika stijgt, vergroot dat de prikkel voor institutionele beleggers om hun geld te beleggen in Amerika en niet in Europa. Is het renteverschil groot genoeg dan neemt men het valutarisico voor lief en verkast men met grote bedragen. Op die manier zullen Europese Ministers van Financiën zoals Dijsselbloem onder druk raken om ook een beetje meer rente te betalen. Als gevolg hiervan stijgt de kapitaalmarktrente in Europa: Amerika loopt voorop en wij volgen.

Waarom is de rente eigenlijk zo laag?

Op de eerste plaats is er de wereldwijde spaarzin. In ons land bijvoorbeeld zorgt de vergrijzing van de bevolking ervoor dat mensen hun voorzorgsmaatregelen nemen voor een goed pensioen. Maar in China bijvoorbeeld, spaart men om een heel andere reden: het land wil er met deviezenreserves de wisselkoers stabiliseren. Wat ook de reden is, de besparingen in de wereld overtreffen de investeringsmogelijkheden en dat drukt de rente.

Angst voor een nieuwe crisis

Een tweede reden voor de lage rente is de angst van beleggers voor een nieuwe financiële crisis. Ze zijn nog steeds op hun hoede voor het risico van een wereldwijde ineenstorting van de financiële markten. Ook al is deze angst enigszins afgenomen, veilige beleggingen zoals staatsobligaties zijn nog steeds erg in trek. En dat drukt de rente die onze Minister van Financiën daarvoor moet betalen.

Verschillen in rentebeleid Europa en de Verenigde Staten

Als derde reden tot slot, dragen de buitengewone maatregelen van de centrale banken om de crisis te bestrijden bij aan de lage rente. Daarbij zijn er verschillen tussen Amerika en Europa: in Amerika bestrijdt de Fed vooral de gevolgen van de financiële crisis. En het einde lijkt daar in zicht. In Europa daarentegen zijn de problemen van de Zuid-Europese landen de voornaamste reden waarom de ECB de rente laag houdt. Hoelang de situatie daar nog problematisch blijft, weet niemand.

Lees verder

• Wat bepaalt de hoogte van de rente?
• Lage rente ECB: goedkoop geld moet ons redden
• Onderhandelen met de bank over rente
• Gevaarlijk lage rente
• Renteontwikkeling waardoor bepaald?