Renteontwikkeling waardoor bepaald?
Door zorgvuldige analyse kan men inzicht verkrijgen in de actuele rentemarkt en de indicatoren die de toekomstige renteontwikkeling beïnvloeden. En dat is van cruciaal belang om optimale beleggingsresultaten te behalen. De factoren die invloed hebben op de renteontwikkeling, laten zich in een simpele opsomming in kaart brengen. Als een land als Italië, toch een van de grootste economieën in de Eurozone, besluit om de financiële teugels te laten vieren, kan dat die eurozone in de problemen brengen. Het is duidelijk dat dit een grote weerslag heeft op de rente. Als de rente in Italië als gevolg van de toch al torenhoge staatsschuld fors oploopt, is het logisch dat beleggers veilige staatsleningen in Duitsland en Nederland zullen prefereren.
Factoren die de renteontwikkeling beïnvloeden
De factoren die de renteontwikkeling bepalen, laten zich in een eenvoudige opsomming weergeven. Er bestaat immers een aantal indicatoren dat zich in de voorbije decennia als belangrijkste voorspellers voor de rentemarkt heeft bewezen. En niets wijst erop dat dit in de komende jaren niet meer het geval zal zijn. Daarom is een consequente benadering aan de hand van de
onderstaande indicatoren van essentieel belang om optimale resultaten bij uw beleggingsbeslissingen te behalen.
Invloedsfactoren
Conjunctuur en inflatie
Conjunctuur en inflatie staan in deze opsomming op de eerste plaats. Daarbij geldt de simpele constatering dat een aantrekkende economie tot hogere prijzen en daarmee tot stijgende rente zal leiden. Omgekeerd zal een afvlakking van de conjunctuur tot dalende inflatie en dalende rente leiden. Overigens is het zo dat àlle genoemde invloedsfactoren zeer nauw met elkaar samenhangen. Zoals de
inflatie vooral het gevolg is van de economische ontwikkeling, zo is ook de overheidsvraag zeer nauw verbonden met de algemene economische ontwikkeling, evenals monetair beleid en wisselkoersen.
De effecten van een hoge rente
Hoge rente kan ingrijpende effecten hebben op de economieën van landen en het sentiment bij beleggers:
- Hogere rente kan de economische groei afremmen. Geld lenen wordt duurder. En dat weerhoudt bedrijven en consumenten ervan om meer te lenen om te investeren of te consumeren;
- Een hoge rente kan ook een grote impact hebben op de huizenmarkt, toch altijd een stuwende kracht voor economische groei; Huizenkopers kunnen minder hypotheek krijgen, wat een drukkend effect heeft;
- Ook aandelenbeurzen kunnen heftig reageren op een aantrekkende rente. Het maakt beleggen in aandelen minder aantrekkelijk. Er valt immers ook geld te verdienen met veilige obligaties.
Met betrekking tot de renteontwikkeling is er altijd sprake van wisselwerking van verschillende factoren. Als de VS een rentestijging doormaken, dreigt kapitaalvlucht uit andere delen van de wereld. Vooral opkomende economieën ondervinden daar hinder van. In die landen moet de rente fors omhoog om weer aantrekkelijk te worden voor investeerders.
Het internationale rente-sentiment
Als invloedsfactor op binnenlandse rentebewegingen mag de renteontwikkeling in andere grote geïndustrialiseerde landen zeker niet ontbreken: het internationale renteklimaat. Want als de voorbije decennia iéts duidelijk hebben gemaakt, dan is het dat binnenlandse beurzen niet in staat zijn om een autonoom leven te leiden. Koersvorming is nu eenmaal ingebed in het internationaal financiële gebeuren. En toegegeven, het is niet altijd even gemakkelijk om met getallen of tijdreeksen aan te duiden wat men onder het begrip internationaal renteklimaat verstaat. Maar de praktijk toont aan dat het
belangrijk is om in ieder geval de actuele
rentebeweging binnen de VS in een beschouwing mee te nemen.
De effecten van een hogere rente in de VS
Eind 2018 manifesteerde zich in de Verenigde Staten een forse rentestijging. Hoewel Europa daar niet zoveel last van leek te hebben, zou die rentestijging wel eens
negatief kunnen uitpakken voor de
economieën van opkomende landen. Opkomende markten zoals Brazilië, India en Zuid-Afrika zijn voor hun groei immers afhankelijk van buitenlands kapitaal. Dat Europese beleggers hun kapitaal massaal naar de VS zouden overhevelen om daar te profiteren van de hogere rente, achtten economen overigens onwaarschijnlijk. Het zou beleggers te veel kosten om zichzelf in te dekken tegen de
valutarisico's die daaraan verbonden zijn.
Renteontwikkeling in de VS
Maar hoe kunnen wij ons een voorstelling maken over de toekomstige (want dát telt) renteontwikkeling in de VS? Welnu, het antwoord is heel simpel. De economische vooruitzichten van de Verenigde Staten zijn met exact dezelfde patronen te analyseren als de Nederlandse vooruitzichten. Ook voor de rentevooruitzichten in de Verenigde Staten vertrouwen we op de al bekende schema's. Het is in dat verband niet zo vreemd om daarvoor ook het eerder aangehaalde prognosemodel te gebruiken, want de indicatoren aan beide zijden van de Atlantische Oceaan zijn identiek: conjunctuur, inflatie, fiscaal beleid, monetair beleid, het wisselkoersbeleid en politieke factoren.
Wél kan men zich afvragen welke rol het internationale renteklimaat als bepalende factor voor de Amerikaanse rentemarkt heeft. Alvorens die vraag te beantwoorden moet erop worden gewezen dat bijna
45% van alle vastrentende waarden in de wereld verhandeld worden
in de VS! Tegen die achtergrond bezien, zal iedereen beseffen dat de Amerikaanse rentemarkt vanwege zijn immense omvang minder beïnvloed wordt door het internationale renteklimaat; De Amerikaanse rentemarkt neemt immers een zeer dominante eigen positie in de wereld in.
De particuliere belegger met kleine volumes acht het waarschijnlijk niet lonend om eigenhandig een trendverwachting over de renteontwikkeling in de VS te hanteren. Maar eigenlijk is dat helemaal niet zo'n moeilijke opgave want in de dagbladen zijn talrijke meningen en adviezen vertegenwoordigd waarop hij kan terugvallen.
Overigens moeten beleggers er in dit verband voor waken om elk waarneembaar renteverschil tussen 2 landen te willen uitbuiten. Ondanks verschillen in nominale rente zal de reële rente in zulke landen vaak nagenoeg gelijk zijn. In dat geval loopt men het risico van een
wisselkoers die hoge renteopbrengst teniet doet.
Politieke factoren die van invloed zijn
De tot dusver genoemde invloedsfactoren kunnen bijna allemaal door
zorgvuldige marktanalyse worden verkregen. Moeilijker te bevatten is echter de invloed van de factor politiek. In de voorbije jaren heeft in ons land altijd het principe gegolden dat overheidsbeleid maar "korte beentjes" heeft, omdat middellange en lange-termijn-markten zich altijd op puur economische factoren baseren. Maar juist dié wetenschap kan men voor zijn beleggingsbeslissingen dankbaar gebruiken als men het gevoel heeft dat de prijsvorming op de markten niet in overeenstemming is met de werkelijke economische en monetaire waarden, ófwel te hoog, ófwel te laag.
Overheidsbeleid als invloedsfactor op de rente is echter moeilijk te meten. Er bestaat immers niet een of andere barometer waarop de actuele stemming en verwachtingen zijn af te lezen. In het algemeen kan men echter aannemen dat de onzekerheden geringer zijn naarmate de politieke partijen in de peilingen korter bij elkaar liggen. Tekent zich in de verkiezingpolls al duidelijk af welke partij of coalitie in de komende ambtsperiode de regering zal vormen en wie tot de oppositie veroordeeld is, dan zal dat nauwelijks tot grote
politiek veroorzaakte renteschommelingen aanleiding zijn.
Partijpolitieke opvattingen over uitgaven en overheidstekorten
Onzekerheden worden uiteraard grotendeels bepaald door de verschillende opvattingen over het toekomstige economische beleid. Mocht een partij die een meer
expansief fiscaal beleid en een
stijgend financieringstekort voorstaat een voorsprong in de kiezersgunst hebben, dan is een stijgende rente in reactie op die programma's welhaast onvermijdelijk. Hetzelfde geldt natuurlijk, met omgekeerde voortekenen, ook voor intentieverklaringen die een aanzienlijke beperking van het financieringstekort bepleiten.
En hoe dichter de politieke beloftes in de fase van de praktische uitvoering komen, hoe meer de onzekerheden van de inschattingen plaatsmaken voor vaststaande aannames. Maar in de praktijk geldt toch altijd weer dat noch de plannen van het ene kamp, noch die van het andere kamp in de voorgenomen mate worden gerealiseerd, zodat de markt de opgebouwde verwachtingen na korte tijd weer afbouwt. Doe er uw voordeel mee!