Sociaal leenstelsel vervangt basisbeurs

Voor studenten in het hoger onderwijs vervalt in september 2015 de basisbeurs. Daarvoor in de plaats komt een sociaal leenstelsel met de naam "studievoorschot". VVD en PvdA, D66 en GroenLinks werden het eens over deze ingrijpende maatregel om de basisbeurs om te zetten in een lening. Hieronder meer details over het sociaal leenstelstel.

Sociaal leenstelsel in hoofdlijnen

• het sociaal leenstelsel start op 1 september 2015. De details moeten eerst in goede wetgeving worden vervat;
• het leenstelsel is alleen bedoeld voor nieuwe studenten. Voor wie nu al een studiebeurs ontvangt, zal er niet veranderen;
• de lening kent een gunstig rentetarief;
• aflossing van de lening is pas aan de orde als men een baan heeft, en hoeft dan slechts naar draagkracht plaats te vinden.

Wat merken studenten van het sociaal leenstelsel?

Wel, in tegenstelling tot de huidige situatie gaat voortaan iedere student automatisch schulden maken. Tot dusver was het zo dat thuiswonende studenten vier jaar lang ruim 1100 euro per jaar ontvingen, mits ze hun studie op tijd afrondden uiteraard. En voor studenten die op kamers woonden was dat bedrag zelfs meer dan 3200 euro.

Start je op 1 september 2015 met je studie dan zal dat wijzigen. Heel concreet betekent dat:

• de gift in de vorm van een basisbeurs wordt een lening tegen gunstige rente;
• uitwonende studenten lopen op die manier elke maand pakweg 280 euro mis;
• voor thuiswonenden bedraagt de schade zo'n 100 euro maandelijks.

Hoeveel mag je lenen?

Jongeren die vanaf september 2015 de basisbeurs in de vorm van een lening (studievoorschot) gaan ontvangen, zullen dus fikse schulden opbouwen. Er mag maximaal 986 euro worden geleend van de overheid. Voor studerenden die op zichzelf wonen, kan die studieschuld in 4 jaar tijd wel oplopen tot een kleine 50.000 euro. Overigens zal de gemiddelde schuld volgens het CPB wel lager uitvallen (pakweg 21.000 euro): lang niet alle studenten zullen immers de maximale leenruimte benutten.

Terugbetalen van de lening

• afgestudeerden moeten zodra ze een baan hebben, de lening gaan terugbetalen;
• maar wie minder dan het minimumloon verdient (€ 1500 euro bruto), hoeft nog niks af te lossen;
• Overigens is niemand meer dan 4% van zijn maaninkomen verschuldigd;
• naar verwachting zullen afgestudeerden gemiddeld 1% van hun salaris aan aflossing en rente kwijt zijn;
• men mag er onder het nieuwe 35 jaar over doen om de lening terug te betalen (was 15 jaar).

Waarom komt er een sociaal leenstelsel?

• wel, PvdA en VVD zijn (terecht) van mening dat een student best zélf mag investeren in zijn studie en dat die studie niet volledig door de overheid moet worden bekostigd;
• ook wordt een sociaal leenstelsel beschouwd als een extra stimulans om niet te treuzelen en je studie snel af te ronden;
• bovendien zal een sociaal leenstelsel de staat per saldo geld opleveren waardoor andere impopulaire maatregelen achterwege kunnen blijven zoals bijvoorbeeld de langstudeerboete;
• verder hebben de partijen al in hun hun verkiezingsprogramma’s beloofd dat de bespaarde gelden zullen worden aangewend voor kwaliteitsverbeteringen in het onderwijs.

Aanvullende beurs blijft bestaan

Het risico bestaat dat jongeren met weinig middelen zullen afzien van een studie nu ze het geld moeten gaan terugbetalen. Het is een vrees die bijvoorbeeld door de HBO-raad is uitgesproken en ook door vertegenwoordigers van studenten. Maar of dat in de praktijk daadwerkelijk zal gebeuren, is nog maar de vraag. Interessant in dat verband is dat de aanvullende beurs als gift blijft bestaan. Die bedroeg in 2014 voor uitwonende studenten 258 euro, maar zal in 2014 worden verhoogd tot maximaal 365 euro als de ouders minder dan 30.000 euro inkomen hebben. En uiteraard zijn er altijd nog andere mogelijkheden en tips hoe studenten geld kunnen besparen.

Ook de OV-kaart blijft bestaan

Elke student blijft recht op een OV-kaart houden. Dat geldt dus ook voor meer dan 150.000 mbo’ers jonger dan 18 jaar die straks gratis met het openbaar vervoer mogen reizen. Denkbaar is wel dat er lesuren worden gewijzigd zodat studenten minder in de dure spitsuren van het openbaar vervoer gebruik maken.

Lees verder

• Verdienen aan je studieschuld