De geldautomaat, opbouw en werking

Een geldautomaat, in bankkringen ook wel GEA genoemd, is een apparaat waar de klant bij wijze van zelfbediening contant geld kan opnemen bij banken en financiële instellingen. Het opgenomen bedrag wordt direct afgeschreven van de bankrekening van betrokkene. De geldautomaat was, nog vóór de PC, de eerste computerterminal, die in brede lagen van de bevolking wereldwijd toegankelijk was.

Uit welke bestanddelen is een geldautomaat opgebouwd?

Het hoofdbestanddeel van een geldautomaat is eigenlijk een gepantserde kluis die in de regel stevig verankerd is in de vloer of in de wand.

Beveiliging geldautomaat

Andere maatregelen ter beveiliging van de geldautomaar zijn:

• videobewaking;
• toegangscontrole door middel van een deuropener.

Veel geldautomaten bevinden zich immers in het voorportaal of de hal van het bankkantoor, zodat ze ook buiten de reguliere openingstijden van de bank beschikbaar zijn. En steeds vaker ziet men geldautomaten ook verschijnen in winkelcentra, stations of andere openbare plaatsen.

Uit welke andere vaste onderdelen bestaat een geldautomaat?

Naast de kluis maakt een conventionele PC met speciale randapparatuur vast deel uit van een geldautomaat. Tot de randapparatuur die standaard tot de uitrusting van pinautomaten wordt gerekend, behoren:

• een betaalmodule voor het sorteren en uitgeven van de bankbiljetten of andere documenten zoals de transactiebon;
• een kaartlezer voor het uitlezen van bankpas, pinpas of creditcard;
• een PIN-pad voor het intoetsen en de versleutelde verwerking van een persoonlijk identificatie-nummer (de PIN-code);
• een beeldscherm of display voor het weergeven van berichten, al dan niet in de vorm van een touchscreen (vervangt meestal softkeys) voor de interactie met de gebruiker;
• meerdere softkeys, dat zijn knoppen zonder opdruk aan de rand van het beeldscherm, waarvan de functie wordt weergegeven op het scherm.

Terminologie geldautomaat

Hoewel de meesten van ons wel duidelijk is wat er bedoeld wordt, ter verduidelijking toch een vertaling van de in dit verband gebruikte Engelse benamingen:

• Display: beelscherm, monitor
• Cardreader: kaartlezer
• EPP: Encrypting PinPad
• CPU: centrale proceseenheid (de PC)
• Cash Cartridge: geldcassette (voor elke coupure één casette)
• Cash Handling Mechanism: betaalmodule
• Vault: letterlijk "gewelf", hier "bepantsering" of "kluis"
• Housing: de behuizing

Diverse sensoren herkennen ongewone activiteiten

Geldautomaten zijn doorgaans uitgerust met tal van sensoren die verschillende ongewone activiteiten kunnen herkennen:

• bewegingen: als de automaat “ongeautoriseerd” wordt bewogen, worden passende beveiligingsprotocollen in werking gezet;
• vreemde objecten: in invoeropeningen worden vreemde (metalen) voorwerpen zoals munten, paperclips en dergelijke herkend en de klant wordt gevraagd om het vreemde voorwerp uit de gleuf te verwijderen voordat de gelduitgifte verder gaat;
• gasdetectie: veel pinautomaten kunnen inkomend gas detecteren en zelfs neutraliseren.

De software van geldautomaten

De software-uitrusting van een geldautomaat bestaat uit:

• een standaard besturingssysteem zoals bijvoorbeeld Windows XP;
• device drivers;
• een communicatielaag;
• en een toepassing die de geldautomaten bestuurt en de communicatie met de andere kant (de server/host) regelt.

Vroegere geldautomaten werden hardwarematig aangestuurd door een mainframe. Tegenwoordig zijn ter aanvulling op een standaard PC ook “PC-achtige” besturingssystemen in gebruik. Vroeger gebruikte besturingssystemen zoals MS-DOS en OS/2 worden bij geldautomaten zelden nog aangetroffen, terwijl Microsoft Windows de markt domineert.

Waar vind je geldautomaten?

Geldautomaten werden aanvankelijk alleen geïnstalleerd in bankkantoren, maar met de komst van geavanceerde netwerkverbindingen werden andere locaties toegevoegd. Bijzonder populair zijn nu geldautomaten:

• in benzinestations;
• in winkelcentra;
• bij supermarkten;
• bij stations en luchthavens.

Hoe verloopt een geldopname bij de pin-automaat?

Geldopnames bij geldautomaten verlopen meestal als volgt:

• de kaart (bankpas, creditcard of pinpas) wordt ingevoerd in de daarvoor bestemde gleuf;
• de optie "geld opnemen" wordt geselecteerd (de menu-items kunnen per model, per land en per regio verschillen);
• het persoonlijk (en kaartgebonden) identificatienummer (ook wel PIN) wordt ingevoerd en bevestigd;
• het gewenste bedrag wordt gekozen en bevestigd (bij sommige automaten kan een biljetkeuze worden gemaakt);
• de kaart wordt door het apparaat geretourneerd en kan worden uitgenomen;
• het geld wordt verstrekt en kan worden uitgenomen;

Genoemde handelingen kunnen worden onderbroken door op de knop "Annuleren" te drukken.

Geld bij de geldautomaat vergeten?

Het klinkt onwaarschijnlijk maar het komt geregeld voor dat mensen het geld bij de automaat vergeten uit te nemen. Als het geld niet binnen een aantal seconden wordt uitgenomen, wordt het in de regel uit veiligheid door de automaat weer ingeslikt.

Welke andere benamingen hanteert men voor een geldautomaat?

• in Nederland heeft zich vooral de term geldautomaat of pinautomaat doorgezet;
• in andere landen, waaronder België, zijn ook de begrippen bankautomaat, bankomat of bancomat gangbaar;
• in Engels-sprekende landen (VS, Australië) is de naam "Automated Teller Machine" of "Automatic Teller Machine" (ATM) gebruikelijk;
• in Frankrijk wordt de pinautomaat "Guichet Automatique Bancaire" (GAB) of "Distributeur Automatique de Billets" (DAB) genoemd.

Lees verder

• Wat doen als geld pinnen niet meer lukt?
• Geld pinnen in de buurt bij de uniforme gele geldautomaat
• Skimming, pinpas-fraude bij geldautomaten
• Goud uit de pinautomaat
• Storing bij de bank