Contant betalen in België: maximaal 3000 euro

Met ingang van 1 januari 2014 mogen goederen en diensten in België nog slechts tot een maximum van 3000 euro in contanten worden betaald. Tot dan gold een bovengrens van 5000 euro. België wil meer betalingen elektronisch laten afwikkelen daarmee de betrokken geldstromen beter kunnen controleren. Die wens wordt voornamelijk ingegeven door bestrijding van zwart geld en opsporing van criminele gelden.

Betalen met contant geld verder beperkt

Betalen met contant geld is in de voorbije decennia in België bij herhaling door de overheid beperkt. Met die maatregelen wil België de laatste jaren vooral het witwassen van gelden en financiële fraude bestrijden. Volgens het federale ministerie van Economische Zaken zal de beperking van januari 2014 vooral merkbaar zijn bij aan- en verkoop van auto's en in de kunst- en antiekhandel. Maar ook bij de aan- en verkoop van goud en sieraden komt contante betaling van grote bedragen nog steeds veel voor. Buurlanden van België kennen een dergelijke beperking trouwens niet, iets wat de concurrentiepositie van Belgische handelaren niet ten goede komt.

Regulering contant geld is typisch voor België

Met het reguleren van contante betalingen in België, werd in de jaren negentig van de vorige eeuw een aanvang gemaakt (Wet Tobback). Een en ander hield verband met de talloze gewelddadige overvallen op geldtransporten in de jaren daarvoor (onder meer door de Bende van Nijvel). Sedert die tijd gelden er in België ook aanzienlijk aangescherpte regels voor geld- en waardetransporten, wat de bedoelde transporten erg duur maakt.

Contant betalen in Nederland door het bankwezen ontmoedigd

Toch blijft contant afrekenen door consumenten in België onverminderd populair:

• dat valt in de eerste plaats uiteraard te verklaren uit het feit dat contante betalingen anoniem plaatsvinden;
• maar men kan in België ook nog vrij gemakkelijk over contant geld beschikken door een wijd verbreid net van bankkantoren en geldautomaten.

In een land als Nederland daarentegen, sluiten steeds meer banken hun deuren en worden geldautomaten op grote schaal ontmanteld. Het Nederlandse bankwezen wordt gekenmerkt door een tweesporenbeleid:

• ontmoedigen van contante betalingen;
• promoten van elektronische betalingen.

Ontmoedingsbeleid van de Belgische overheid

Terwijl in ons land met betrekking tot contant betalen dus sprake is van een actief ontmoedigingsbeleid door de banken zélf, heeft in België de overheid zich die rol toegeëigend. Die overheid heeft om meerdere redenen belang bij het terugdringen van cashbetalingen. Als betalingen meer elektronisch worden afgewikkeld zijn de betrokken geldstromen beter te controleren, wat zijn voordelen heeft uit een oogpunt van:

• belastingheffing;
• de bestrijding van zwartgeld;
• de opsporing van criminele gelden.

Precies om die redenen is het de consument in België vanaf 1 januari 2014 niet meer toegestaan om zijn betalingen boven 3000 euro in contanten af te rekenen.

Geen haast bij invoering nieuwe betaaltechnologieën

Ondanks de herhaalde beperking van contante betalingen, zullen die betalingen op langere termijn ook in België niet geheel verdwijnen, zelfs niet door de opkomst van nieuwe technologieën. Ofschoon zich in de toekomst een steeds breder palet aan betaalopties zal aandienen (via internet of smartphones, ligt een massale overstap op die technieken in België op korte termijn niet voor de hand:

• de banken hebben na de financiële crisis hun handen meer dan vol aan de versterking van hun eigen financiële positie (Basel III) en herstel van verloren gegaan consumentenvertrouwen;
• bovendien ontbreekt de maatschappelijke noodzaak om op korte termijn nieuwe betaaltechnieken in de markt te zetten. Ofschoon de doorsnee Belg niet afkerig is van nieuwe betaaltechnologieën, is zijn houding toch enigszins afwachtend. De vergrijzing is daar uiteraard mede debet aan.

Lees verder

• Van contant geld naar elektronisch geld
• Contant geld afschaffen, argumenten voor en tegen
• Betaalmiddel: papier of plastic?
• Smartphone binnenkort belangrijker dan portemonnee?