Is betalen in contanten voordeliger?

Geld opnemen bij geldautomaten is doorgaans gratis. Veel consumenten geloven daarom dat betalen in contanten voordeliger is dan betalen met een betaalkaart. Kostenanalyses tonen echter het tegendeel aan. Contant geld is niet per definitie een goedkoper betaalmiddel.

Betaalt u contant of met een betaalkaart?

Nog steeds beantwoordt een grote groep Nederlanders deze vraag met “contant”. Transacties met een betaalpas vindt men te onveilig. En ook wijst men op de hoge kosten die het betalen met een creditcard of pinpas voor detailhandelaren met zich meebrengen. Volgens sommige onderzoekers zijn dat echter geen valide argumenten want veel consumenten onderschatten de daadwerkelijke kosten van contant geld. Per hoofd van de bevolking zou contant afrekenen jaarlijks ongeveer 150 euro kosten.

Dat cijfer werd in ieder geval ooit genoemd tijdens een bijeenkomst georganiseerd door creditcardaanbieder MasterCard. De informatie was gebaseerd op secundaire bronnen, interviews met deskundigen en speciaal voor het onderzoek uitgevoerde casestudies. MasterCard benadrukte dat men niet had deelgenomen aan het onderzoek en evenmin invloed had uitgeoefend op de resultaten ervan.

Wie draagt de kosten van betaling in contanten?

Detailhandel en banken nemen het grootste deel van de kosten van cashbetalingen voor hun rekening:

• zo worden er door ondernemers personeelskosten en transportkosten gemaakt;
• en ook de opslag en verzekering van kasgeld kost ondernemers geld;
• bij banken en andere financiële instellingen zijn het de baliemedewerkers, geldtransporten en geldautomaten die jaarlijks grote sommen geld kosten, kosten die voor een deel worden doorberekend aan zakelijke rekeninghouders;
• ook het renteverlies op baargeld loopt in de papieren.

Renteverlies voor particulieren

Ook voor particulieren is het renteverlies trouwens een niet te verwaarlozen factor. Want voor de euro’s die ze in hun portemonnee hebben, zien ook zij af van rente. Dat argument geldt overigens alleen wanneer consumenten hun geld op rentedragende rekeningen aanhouden. In het algemeen echter, verhuist het geld van een bankrekening zonder intrest in de portemonnee. Het renteverschil is dan dus gelijk aan nul.

Uit diverse analyses is dus gebleken dat contant geld niet altijd het goedkoopste betaalmiddel is. De totale economische kosten van een kaart-gebaseerd betalingssysteem zouden duidelijk onder de kosten van een cash-geöriënteerd systeem liggen. De kosten van kaartbetalingen worden voornamelijk door de detailhandel en de banken gedragen. Daarbij worden onder meer personeelskosten, kosten van kaartterminals, transactiekosten en productiekosten in aanmerking genomen.

Creditcard duurste betaalmiddel

Onder de betaalkaarten is de creditcard zonder meer de duurste. Gemiddeld genomen wordt aan detailhandelaren zo´n 1,25% aan kosten in rekening gebracht, voor pinpassen is dat slechts 0,3%. Een simpele rekensom wijst uit dat contant geld voor bedragen onder € 6,20 economisch goedkoper is, daarboven is dat echter het “plastic geld”.

In landen als Zweden wil men zelfs het contant geld afschaffen. De portemonnee moet er plaats maken voor smartphone en creditcard. Digitale betaalmethoden moeten er het contant geld vervangen.

Betalen in contanten is anoniem betalen

Terwijl dus in sommige landen zoals Zweden zelfs het krantje bij de kiosk of een cocktail 's avonds in de disco met de creditcard wordt afgerekend, zweren veel Nederlandse consumenten nog steeds bij cashgeld. Contant geld blijft bij velen de meest populaire betaalvorm.

Maar volgens onderzoekers berust de voorliefde voor contant geld bij veel Nederlanders op een misvatting. Omdat geld opnemen bij geldautomaten doorgaans gratis is, schat men de daaraan verbonden kosten als relatief laag in.

Er is evenwel één belangrijk aspect dat bij alle kostenanalyses maar moeilijk te meten lijkt: de prijs die consumenten bereid zijn om te betalen voor de anonimiteit van de contante betaling.