Fiscale waarde erfenis of schenking: waardebepaling

Stel, u krijgt een erfenis of ontvangt een schenking. De kans is dan groot dat u erfbelasting of schenkbelasting moet betalen. Als u een bepaald geldbedrag krijgt, dan is de fiscale waarde direct helder, maar wat als u een inboedel erft of krijgt, een woning, bitcoins, sieraden of effecten. Hoe gaat de waardebepaling van erfenis of schenking in zijn werk, wat zijn hierbij de regels van de Belastingdienst? U hebt dit nodig voor uw belastingaangifte erfbelasting of schenkbelasting.

Fiscale waarde van een erfenis of schenking

• Erfbelasting of schenkbelasting betalen en de waardebepaling
• U ontvangt een bedrag in geld, bitcoins of effecten, hoeveel zijn die dan waard?
• Bitcoins en waardebepaling volgens de Belastingdienst
• Woning in de nalatenschap of als schenking
• Boedelbeschrijving, sieraden en taxatie
• Begrafenis- of crematiekosten
• Fictieve erfenis, schenking of verkrijging
• Belastingaangifte erfbelasting of erfbelasting doen

Erfbelasting of schenkbelasting betalen en de waardebepaling

Om te weten hoeveel erfbelasting of schenkbelasting u moet betalen, moet ook duidelijk zijn hoeveel de schenking of erfenis waard is. Als er een boedelbeschrijving moet worden opgesteld, moet ook de waarde worden vastgesteld. Gelukkig heeft de Belastingdienst hiervoor een aantal regels opgesteld. Hoe luiden die regels?

U ontvangt een bedrag in geld, bitcoins of effecten, hoeveel zijn die dan waard?

Als u geld erft (contant, spaarrekening, betaalrekening) dan is de waarde gelijk aan het geldbedrag, de marktwaarde. Hetzelfde geldt voor een schenking. Maar het kan ook om effecten gaan en effecten kunnen elke dag weer een andere koers en dus waarde hebben. De Belastingdienst hanteert dan als waarde de koers zoals vermeld in de officiële prijscourant van de werkdag voor de datum van het overlijden. Voor het geval sommige effecten niet in de prijscourant staan vermeld, hanteert u hier de marktwaarde op het moment van overlijden. De marktwaarde is dan de hoogste prijs die u op de dag van het overlijden kon krijgen op de vrije markt. Het is dus niet zo dat als u een aantal maanden wacht met uw belastingaangifte schenkbelasting of erfbelasting en de koersen dan veel lager staan, dat u uit mag gaan van het lage bedrag. Neen, maatgevend zijn de standen op het moment van overlijden (respectievelijk de dag ervoor)

Bitcoins en waardebepaling volgens de Belastingdienst

Hetzelfde geldt voor bitcoins. De koers van de Bitcoin kan sterk fluctueren, een volgende dag kan de koers al weer 5 tot 10% afwijken. Toch moet u bij een nalatenschap of schenking in bitcoins uitgaan van de koers van het moment van overlijden. Overigens kan dat ook al tot verschillende bedragen leiden, immers moet u de koers om 1 's nachts nemen of die van 24.00 uur, de Belastingdienst heeft zich daar nog niet over uitgelaten.

Woning in de nalatenschap of als schenking

Een woning of een garage waardeert u tegen de WOZ-waarde. Dat mag de WOZ-waarde in het jaar van overlijden zijn of de WOZ-waarde van een jaar later. In een woningmarkt met stijgende woningprijzen is de WOZ-waarde uit het jaar van schenking of overlijden fiscaal meestal het gunstigste, immers de WOZ-waarde van een jaar later zal dan hoger zijn, wat u meer erfbelasting en schenkbelasting kan gaan kosten dan nodig is. Speciale regels gelden voor een woning met vruchtgebruik of een verhuurde woning. In geval van vruchtgebruik moet er een onderscheid gemaakt worden tussen het blote eigendom dat al in uw bezit is en de waardering van het vruchtgebruik. Deze waardering is in belangrijke mate afhankelijk van de leeftijd van overledene of schenker. Bij een verhuurde of verpachte woning is een afwaardering mogelijk als de huuropbrengsten laag zijn.

Boedelbeschrijving, sieraden en taxatie

Vaak moet er een boedelbeschrijving worden gemaakt, bijvoorbeeld als er kinderen zijn die een vordering krijgen op de langstlevende ouder. De bepaling van de waarde van roerende zaken is vaak het lastigste. Wat voor de ene persoon een forse waarde heeft, kan voor een ander bijna geen waarde hebben. Regelmatig ontstaat bij deze waardebepaling en verdeling dan ook ruzie. Het beste kunt u in dit soort gevallen een onafhankelijk taxateur in de arm nemen die een taxatierapport zal opstellen. Voor de Belastingdienst is dat meestal afdoende. Erfgenamen daarentegen kunnen het nog wel eens oneens zijn met de taxatie. In dat soort gevallen kan een tweede taxateur worden aangesteld (soms zelfs een derde). Probeer een taxateur te nemen waarmee ook de andere erfgenamen kunnen leven, zodat er niet meerdere taxaties nodig zijn. Zijn er wel meerdere taxaties noodzakelijk, dan kan er voor een gemiddelde van de taxaties worden gekozen. De Belastingdienst hoeft natuurlijk niet te weten dat er meerdere taxaties zijn geweest.

Begrafenis- of crematiekosten

U mag de de begrafenis- of crematiekosten in mindering brengen op de waarde van de erfenis. Hetzelfde geld voor de schulden van de overledene. Kosten die u moet maken om een woning leeg te halen, de inboedel te verkopen, om op te ruimen en dergelijke zijn niet aftrekbaar. Erft u een vordering op een ander, dan is dat wel vermogen dat meetelt bij de erfenis.

Fictieve erfenis, schenking of verkrijging

Er kan ook sprake zijn van een fictieve verkrijging die gewaardeerd moet worden. De Belastingdienst kan van mening zijn dat u wel degelijk wat hebt geërfd of gekregen, zonder dat u naar eigen weten een aparte erfenis of schenking hebt ontvangen. Een bekend voorbeeld van een dergelijke fictieve verkrijging is dat iemand binnen 180 dagen voor zijn overlijden een schenking doet. Zodra deze persoon is overleden, schrapt de Belastingdienst de schenking en zet deze om in een erfenis. Dat kan betekenen dat u dan alsnog erfbelasting zult moeten betalen. Of u koopt een woning tegen een duidelijk veel te lage prijs. De fiscus kan het verschil tussen de betaalde prijs voor de woning en de WOZ-waarde van de woning als schenking zien waarover schenkbelasting betaald moet worden. Kortom, laat u zich hierover goed informeren.

Belastingaangifte erfbelasting of erfbelasting doen

Als u belastingaangifte moet doen is de waarde essentieel. Vervolgens zijn er de vrijstellingen waar u recht op hebt. De erfbelasting of schenkbelasting betaalt u vervolgens over de waarde minus deze vrijstellingen. Soms zijn de vrijstellingen dusdanig dat het allemaal wel meevalt, maar als u bijvoorbeeld van een broer of zus, oom of tante een nalatenschap krijgt, dan kan de erfbelasting hoog zijn.

Lees verder

• Boedel erfenis verdelen - ruzie
• Hoeveel erf ik van een oom, tante, suikeroom, broer of zus?