Schenking 180 dagen voor overlijden

Als u een schenking krijgt van iemand die kort daarna overlijdt, kan de schenking als onderdeel van de erfenis worden gezien en moet er erfbelasting worden betaald. Deze 180 dagen regel, ook wel 180 dagen fictie genoemd, betekent dat de betaalde schenkbelasting wordt verrekend met de te betalen erfbelasting. Is dat gunstig of ongunstig? Wat betekent de 180-dagenregel voor u als de schenker voortijdig komt te overlijden? Daarnaast bestaat de 30 dagen regel als de erfgenaam zelf ook snel overlijdt. Hoe zit dat?

Schenking betekent minder erfbelasting betalen

In zijn algemeenheid is het correct dat u met een schenking ervoor zorgt dat de erfgenamen minder erfbelasting hoeven te betalen, eenvoudig omdat er minder vermogen overblijft dat als erfenis kan worden verdeeld. Wie handig elk jaar van de vrijstellingen bij een schenking gebruik maakt, heeft jaarlijks bepaalde vrijstellingen en betaalt jaarlijks relatief weinig schenkbelasting. Niet alleen het aldus besparen op de belasting is een motivator, want vele mensen doen liever een schenking terwijl ze nog leven en kiezen voor het met de warme hand schenken. Ook als men al ernstig ziek is, geeft men liever nog een groot bedrag weg aan een kind, terwijl het kind dit bedrag waarschijnlijk ook zonder deze actie wel zou erven. Het doen van een schenking geeft voldoening en u weet als schenker dat het geld dan zeker goed terecht komt. Maar wat betekent dit alles fiscaal?

Schenkbelasting of erfbelasting: de 180 dagen regel

Het traject van schenkbelasting en erfbelasting zijn fiscaal gezien gescheiden wegen zolang de schenking niet vlak voor het overlijden van de schenker plaats vindt. En vlak bij definieert de Successiewet als een overlijden binnen 180 dagen voor het overlijden van de schenker. Wanneer de schenker binnen de 180 dagen na schenking komt te overlijden, treedt de 180 dagen fictie in werking. Die houdt in dat de schenking wordt geacht volgens erfrecht te zijn ontvangen. Met andere woorden de schenking maakt dan deel uit van de erfenis van de schenker. De wetgever doet dit vanwege de progressie in de tarieven in de erfbelasting. Wie een erfenis ontvangt heeft een vrijstelling en betaalt over het bedrag daarboven een belastingtarief dat mede afhankelijk is van de hoogte van de erfenis.

Wat betekent een schenking 180 dagen voor overlijden fiscaal?

De hoofdregels is dat de betaalde schenkbelasting wordt verrekend met de verschuldigde erfbelasting over de erfenis inclusief schenking. Uitzonderingen hierop zijn de volgende vijf gevallen:

De schenkbelasting op de eerdere schenking werd kwijtgescholden door de Belastingdienst.
Het is een schenking van een ouder aan een kind en daarbij is er een beroep gedaan op de verhoogde vrijstelling voor de schenkbelasting.
De schenking werd gedaan vanwege een morele verplichting.
De schenking werd gedaan door een ouder die in gemeenschap van goederen was getrouwd, zonder dat er een beroep werd gedaan op de verhoogde vrijstelling. In dat geval wordt de erfenis niet met de gehele schenking verhoogd, maar met de helft daarvan.
De schenking valt onder de vrijstelling, bestemd voor de eigen woning.

Hieronder valt ook een schenking op papier bij leven.

Is binnen 180 dagen van overlijden schenken voordelig?

Of een schenking toch ook fiscaal voordelig is, moet van geval tot geval worden bekeken en berekend. Zo zijn de vrijstellingen bij de erfbelasting in het algemeen hoger, maar biedt een schenking weer de mogelijkheid om van bovengenoemde uitzonderingen gebruik te maken waarbij de eenmalig verhoogde vrijstelling voor een kind zelfs kan oplopen tot meer dan 105.000 euro, als het om de aankoop of verbetering van een eigen woning gaat. Dat spreekt waarschijnlijk toch het meeste tot de verbeelding. Die vrijstelling kan de fiscus u niet meer afpakken als het geld daadwerkelijk voor de eigen woning is gebruikt.

De 30 dagen regel als erfgenaam zelf overlijdt

Als een erfgenaam van een erfenis erfbelasting moet betalen over een erfenis, maar zelf binnen dertig dagen komt te overlijden kan een dubbele erfbelasting voor de voor de nieuwe erfgenamen worden voorkomen. De belasting over de eerste erfenis vervalt, als de nieuwe erfgenamen over de gehele erfenis (inclusief erfenis één) eenmaal erfbelasting betalen.

Conclusie 180 dagen regel bij overlijden

Een schenking geeft vooral voldoening, maar er kan ook een koele berekening worden gemaakt of een schenking wel of niet voordeliger is dan een erfenis, als de schenker binnen 180 dagen komt te overlijden. Als de erfenis laag is en er geen erfbelasting hoeft te worden betaald is het ook weer niet zo dat de eerder betaalde schenkbelasting wordt teruggestort. Het meest voordelige blijft het toch om jaarlijks van de vrijstellingen gebruik te maken en als het even kan een keer van de verhoogde eenmalige vrijstelling. Die vrijstellingen bij schenken en erven maken een belastingvrije schenking en erfenis mogelijk. Ook als de schenker binnen 180 dagen komt te overlijden.

Lees verder

© 2015 - 2025 Info4mij, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Vanaf 2021 is InfoNu gestopt met het publiceren van nieuwe artikelen. Het bestaande artikelbestand blijft beschikbaar, maar wordt niet meer geactualiseerd.

Reacties

H. van Aarle, 24-06-2020
Bij de 180 dagen fictie telt in de 180 dagen ook de dag van overlijden mee? En worden de maanden op het juiste aantal dagen geteld?Reactie infoteur, 25-06-2020
Beste H. van Aarle,
Het gaat om een overlijden binnen 180 dagen na de dag van schenking (niet zes maanden of zoiets).

Joop van Hasselt, 09-12-2019
Hallo,
Ik heb een vraag over de 180 dagen regeling bij een erfenis.
De vraag is of bij meerdere erfgenamen de schenking wordt opgeteld bij het totaal van de erfenis of wordt het alleen opgeteld bij degene die de schenking binnen de 180 dagen voor het overlijden heeft ontvangen. In het eerste geval zou de schenking verdeeld worden over de meerdere erfgenamen die oorspronkelijk geen schenking hebben ontvangen. In het tweede geval ontvangt de erfgenaam die de schenking heeft ontvangen een hoger erfdeel.
In afwachting van uw antwoord,
Met vriendelijke groet,
Joop van HasseltReactie infoteur, 12-04-2020
Hallo Joop van Hasselt,
Als er een bijtelling is, wordt de schenking voor de erfbelasting opgeteld bij de erfenis van de begunstigde (ontvanger schenking) en verrekend met de schenkbelasting die inmiddels door begunstigde is betaald.

F. van Driel, 02-07-2019
Mijn oom is overleden. Hij gaf alle enige jaren een “schenking” onder de vrijstelling aan 5 van zijn neven en nichten. Dit ook als dankbaarheid voor de dingen die voor hem gedaan werden. Bijvoorbeeld meegaan met ziekenhuis bezoek en hem helpen bij financiële zaken. Hijzelf had geen kinderen. De laatste “schenking” was twee maanden voor zijn overlijden, dus vallen binnen de 180 dagen.
Moeten deze schenkingen nu onderdeel worden van zijn erfenis? De erfgenamen zijn zijn twee zussen en broer, dus niet de 5 neven en nichten. Ergo moeten de erfgenamen erfbelasting gaan betalen over iets wat al weggeven is aan anderen terwijl die bedragen vrijgesteld waren van schenkbelasting.
Of hoef je hier niet perse van een schenking te spreken?Reactie infoteur, 09-07-2019
Beste F. van Driel,
De schenkingen die binnen 180 dagen zijn gedaan worden gezien als een erfenis (legaat) van de begunstigden, in dit geval dus niet van de zussen en broers.

Evert, 22-09-2018
Vader was al overleden en nu is moeder ook overleden. Er moet erfbelasting worden betaald door de 3 kinderen.
Aan 2 kinderen is < 180 dagen voor het overlijden een schenking van € 5000 gedaan.
Dit bedrag valt binnen de jaarlijkse vrijstelling. Moet er toch erfbelasting worden betaald? Zo ja, dan is het nadelig.
Betalen de 2 kinderen die de schenking hebben ontvangen extra erfbelasting of alle 3?

Moeder had het vruchtgebruik van woning en banksaldo. De helft was al van de 3 kinderen.
Betekent dit dat de schenking van € 5000 voor de erfbelasting € 2500 was (1/2 helft was al van de kinderen)?Reactie infoteur, 12-04-2020
Beste Evert,
Omdat uw moeder twee kinderen een schenking heeft gegeven, ligt het fiscaal voor de hand om dit bij hun erfdeel op te tellen. Bovendien mag je bij een schenking veronderstellen dat dit uit het spaarsaldo kwam dat van moeder was, anders was het geen schenking. Is het geen schenking, dan is er ook geen bijtelling. De afweging bij de opgave (bij de Belastingdienst is kennelijk nog niets bekend) ligt bij u.

K. van Zwam, 17-09-2018
L.s. moeder heeft per 10 juli 2018 haar huis verkocht en het bedrag verdeeld over haar 7 kinderen, na aftrek van de vrijstelling 7x5163 en de schenkingsbelasting van 10% die zij zelf betaald heeft, verder heeft zij ook 14x2147 geschonken aan haar kleinkinderen waarvoor zij geen belasting hoefde te betalen. Moeder is weduwe en heeft 265000 ontvangen aan de verkoop van haar huis.
Resumé 265000.minus 7x5163 minus 14x2147 vrijstelling is dus het gedeelte waarover zij de 10% belasting zou moeten betalen. Echter moeder is op 13 augustus j.l overleden en nu gaat waarschijnlijk er een andere regeling in, het geld is echter al wel verdeeld maar de afrekening met de belasting heeft nog niet plaatsgevonden
Kunt U hiervoor een advies geven wat er het beste gedaan kan worden.
BvdReactie infoteur, 12-04-2020
Beste K. van Zwam,
Belangrijk is wanneer de schenking heeft plaatsgevonden, is dit binnen de 180 dagen voor overlijden, dan zal de Belastingdienst de schenkingen die bij de fiscus zijn aangemeld verrekenen met de erfenis en de erfbelasting.