mijn kijk op

Historisch lage rente verklaard

Interessante discussie op RTL Zakelijk over de historisch lage rente en de mogelijke relatie met zaken als lage economische bedrijvigheid, inflatie en risicopremie. Een boeiende materie waarmee ieder van ons vroeg of laat wel eens mee te maken kan krijgen: de rente voor onze hypotheek, de (te lage) rente op onze spaarrekening of gewoon de financiering van onze nieuwe auto.

Wordt lage rente ingegeven door lage economische groei?

Een ANP-bericht dat de rente op tienjarige Duitse staatsleningen op 14 augustus 2014 kortstondig onder de grens van 1 procent was gedaald, vormde de aanleiding voor de discussie op RTL Z. Gecombineerd met een enigszins tegenvallende economische groei bij onze oosterburen, ontlokte dat al snel de vraag bij een van de verslaggevers of lage rente al dan niet wordt ingegeven door lage economische groei. Kennelijk niet, zo stelde zijn collega, en hij haalde er een aantal historische grafieken bij die zijn bewering moesten staven.

Is er een verband tussen lage inflatie en lage rente?

Ook een lage inflatie is volgens de heren niet doorslaggevend voor een lage rente, al is het verband tussen inflatie en rente toch iets nadrukkelijker aanwezig dan het verband tussen economische bedrijvigheid en rente.

Hoe is dan de risicopremie verdisconteerd in lage rente?

Uiteraard zit in de hoogte van de rente altijd een stuk risicopremie verdisconteerd, maar dan gaat het om marktrente en niet om beleidsrente van de Europese Centrale bank. Ter illustratie: toen Griekenland het bankroet nabij was, kon men er torenhoge rentes krijgen voor een obligatiebelegging maar het risico was niet denkbeeldig dat je je geld nooit meer terugzag.

Beleggen in Duitsland zonder risico

De link met Duitsland en de historisch lage rente daar, is dan weer snel gelegd. Je zou er gemakkelijk de gevolgtrekking uit kunnen maken dat een belegging in Duitsland dan nagenoeg risicoloos moet zijn. Maar een van de heren economen werpt tegen dat ook de actuele rente in Ierland zich op een historisch laag niveau bevindt, terwijl dat land twee jaar geleden nog zwaar "aan het infuus lag". De relatie tussen risicopremie en lage rente gaat dus ook niet een op een op.

Onderscheid in beleidsrente en marktrente

Terecht concludeert een van de heren op een gegeven moment dat er voor een zuivere discussie een onderscheid moet worden gemaakt tussen beleidsrente en marktrente. Marktrente, zo werd de schrijver van deze bijdrage altijd bijgebracht, is altijd het resultaat van vraag en aanbod. Anders is dat met beleidsrente zoals die door centrale banken wordt vastgesteld en die als primair doel heeft om conjunctuurgolven te beïnvloeden:

• stimuleren als het tegenzit;
• op de rem trappen als de economie uit de bocht dreigt te vliegen.

Zoeken naar oorzakelijke een-op-een-verbanden

Het schijnt mij dan ook niet erg zinvol toe om naar een-op-een-verbanden te zoeken als men de lage rente (lees: beleidsrente) wil verklaren want uiteraard hangt de hoogte van de rente samen met alle genoemde aspecten. Het is een samenhang van tal van factoren die allemaal op elkaar inwerken.

In tijden van lage economische bedrijvigheid zal de ECB bestedingen en investeringen willen stimuleren met lage rente, maar men zal daarbij de inflatie zeker niet uit het oog verliezen. In tijden van betrekkelijk lage inflatie kan men zonder al te veel risico het rentewapen inzetten en de kredietverlening goedkoper maken. Als de economie oververhit dreigt te raken en de inflatie een bedenkelijk hoog niveau heeft, zal men daarentegen de kredietverlening duur willen maken en aansturen op een hogere rente.

Lees verder

• Renteontwikkeling waardoor bepaald?
• Inflatie in historisch perspectief
• Gevaarlijk lage rente
• Lage rente ECB: goedkoop geld moet ons redden
• Profiteren van lage rente