Welke banken zijn nodig?

Terwijl honderden miljarden aan belastinggelden in de bankensector vloeien, wordt er in heel Europa op hetzelfde moment op lonen, pensioenen, gezondheidszorg en sociale uitkeringen gekort. Politieke lessen werden er uit de financiële crisis nauwelijks getrokken: de regulering van de financiële sector loopt jaren achter op de behoefte voor de komende jaren.

Reset van financiële sector bankwezen dringend noodzakelijk!

Toch worden de structurele samenhangen tussen eurocrisis en steun aan de banken nauwelijks serieus besproken. Banken gaan op dezelfde weg door als vóór de crisis. Winstmaximalisatie ten koste van alles domineert nog steeds. En de gevolgen van dat beleid komen nog steeds voor rekening van de maatschappij.

De alomvattende en structurele samenhangen van de zogenaamde "Eurocrisis" met de financiële en bancaire sector (denk aan bankensteun in relatie tot sociale bezuinigingen, de rol van centrale banken in de eurocrisis, etc.) worden nog onvoldoende ter discussie gesteld.

Bancaire richtlijnen laten weinig ruimte voor kredietverlening

En tegelijkertijd ontbreekt het op lokaal en regionaal niveau aan voldoende middelen voor een aanzienlijk deel van onze economisch sector: voor kleine en middelgrote ondernemingen (MKB) alsook voor investeringen in sociaal-ecologische transformaties (bijv. investeringen in hernieuwbare energiesystemen) bestaan er in het strakke korset van de nationale en internationale bancaire regelgeving (sleutelwoord Basel III ) weinig mogelijkheden om aan financiële middelen te raken.

Kredieten geschapen uit het niets

In alle metropolen van de wereld zijn de binnensteden in de loop der jaren uitgegroeid tot immense financiële centra. Het was klaarblijkelijk tot een competitie geworden, welke bank het grootste, het meest pompeuze, het modernste en het meest opvallende hoofdkwartier had. De beste en allerduurste architecten werden ingehuurd om nóg indrukwekkender, nóg opvallender te bouwen.

Ja, de bankensector was zeer winstgevend! Men schiep kredieten uit het niets en verdiende aan schulden en rente meer dan welke andere branche dan ook. Maar dat was niet genoeg, meer en sneller was het motto, en de waanzin van niet meer te bevatten gokactiviteit aan de internationale financiële markten begon.

Ommekeer ingeluid met de val van Lehman Brothers

En plotseling, in 2008, stortte het kaartenhuis in elkaar. In plaats van miljardenwinsten moesten miljarden aan verliezen worden geboekt. De bank Lehman Brothers viel als eerste en trok als een domino-effect een hele bedrijfstak in de afgrond met zich mee.

Details werden bekend, met welke gedurfde en bizarre financiële producten banken en verzekeringsmaatschappijen hun kapitaal verspeelden. De inzet was astronomisch hoog en crimineel. Overheden moesten massaal bijspringen en met belastinggeld respectievelijk nieuwe schulden, de banken redden.

Wegen naar een sociaal gecontroleerd financieel en bancair systeem

Gelukkig komen we steeds meer tot het besef dat we toe moeten naar een sociaal gecontroleerd financieel en bancaire systeem waarbij we ons moeten bezinnen over een aantal essentiële vragen:

• hoe hangen banken en eurocrisis met elkaar samen?
• vormt de macht van de banken een bedreiging voor onze democratie?
• welke alternatieven en strategieën voor een maatschappelijk gecontroleerd financieel en bancair systeem zijn nodig?

Banken moeten de samenleving dienen en niet andersom

De financiële sector en het bankwezen moeten zodanig worden hervormd, dat die weer de maatschappij /de mens (inclusief kleine en middelgrote ondernemingen) ten dienste staan en financiële middelen voor de sociaal-ecologische transformatie van onze samenleving beschikbaar stellen. Daarbij gaat het dus om de vraag hoe banken en het financiële systeem er moeten uitzien, zodat die weer de samenleving dienen en niet andersom.

Lees verder

• Spelen banken met het geld van klanten?