Zuiver aanvaarden erfenis: wat zijn de risico's?

Wanneer je besluit een erfenis aan te nemen als erfgenaam dan heet dit zuivere aanvaarding. Je wordt daarmee ook verantwoordelijk voor de hele afwikkeling van de erfenis. Je aanvaardt dan niet alleen de bezittingen zoals geld, onroerend goed en andere materiële zaken, maar ook eventuele schulden van de overledene. Heeft de overledene ergens een schuld, dan kan de schuldeiser deze op jou als erfgenaam verhalen. Lees hier meer over de risico's hiervan.

Wat is zuiver aanvaarden van een erfenis en wat zijn de alternatieven?

Je bent erfgenaam wanneer de overledene jou in zijn of haar testament heeft genoemd of wanneer je door de notaris als zodanig bent aangewezen. Word je genoemd in het testament dan wordt er volgens de wet vanuit gegaan dat je deze aanvaardt. Doe je niets dan aanvaard je de erfenis dus. Het kan echter zijn dat je twijfelt over de aanvaarding, bijvoorbeeld omdat je nog onvoldoende informatie hebt over de consequenties hiervan. Het is dan ook verstandig om af te wachten tot je deze informatie tot je beschikking krijgt en niet handelingen gaat verrichten die het mogelijk maken de conclusie te trekken dat je de erfenis reeds aanvaard hebt. Zet dus niet de betalingen van de overledene voort maar wacht hier even mee. Je kunt namelijk gebruik maken van je recht van beraad. Je kunt die tijd gebruiken om op een rijtje te zetten welke schulden er bestaan en welke van die schulden na het overlijden doorlopen. Sommige schulden - zoals bijvoorbeeld een studieschuld aan DUO (IB Groep) - komen na het overlijden te vervallen. Schulden waar erfgenamen zich nog wel eens in vergissen zijn met name nagekomen rekeningen van een verzorgingstehuis of de ziektekostenverzekering.

Het lastige is wel dat er niet bij wet een lijst is vastgelegd van handelingen die formeel zuivere aanvaarding vormen. Je kunt dus niet voor iedere handeling of betaling die je doet het wetboek erop naslaan om te zien of je dit zonder enig risico kunt doen. Het devies is dus vooral: wees voorzichtig met het handelen namens de overledene!

Het is niet verplicht om een erfenis te aanvaarden. Wanneer aanvaarden voor jou nadelig zou zijn, bijvoorbeeld wanneer de schulden van de overledene hoger zijn dan de waarde van de bezittingen en het eigen vermogen, dan kun je de erfenis ook weigeren. Er is dus geen verplichting tot acceptatie. Er bestaat daarnaast ook nog zoiets als aanvaarding onder het voorrecht van boedelbeschrijving en wordt ook wel beneficiaire aanvaarding genoemd en is iets anders dan verwerpen. Maak je deze keuze dan moet je hierover een verklaring afleggen bij de arrondissementsrechtbank. Aan zo'n verklaring zit een prijskaartje van ongeveer €100 euro.

Mensen die kiezen voor verwerping van een erfenis doen dit vaak om financiële redenen, maar je kunt hier ook uit andere motieven voor kiezen. Wellicht is de erfenis afkomstig van iemand met wie je alle contacten verbroken hebt en vind je het emotioneel te zwaar om terecht te komen in een proces van erfenisafwikkeling. Een arrondissementsrechtbank krijgt ook veel met dat argument te maken en dit is een legitieme reden voor verwerping.

De schijn van zuivere aanvaarding

Zoals gezegd kan je alleen beneficiair aanvaarden of verwerpen door middel van een verklaring bij de rechtbank. Voor je hier aan toekomt moet je er vooral op berekend zijn dat je niet de schijn van zuivere aanvaarding op je laat. Deze schijn kun je wekken door beslissingen te nemen voor de overledene. Veel erfgenamen komen hiermee in de knoop. Betalen ze eenmaal een termijn van een bepaalde betaling door, dan kan dit voor andere schuldeisers aanleiding zijn om ook andere lopende schulden op je te proberen te verhalen. Heb je eenmaal impliciet voor deze aansprakelijkheid gekozen dan is het moeilijk om hier weer van af te komen. Wees dus op je hoede!

Iets dat ook nog kan gebeuren is dat je denkt alle informatie te hebben die je nodig hebt om een goede beslissing te nemen terwijl je later wordt geconfronteerd met een nagekomen torenhoge rekening. Dit soort zaken worden nog wel eens voor de rechtbank uitgevochten. Wanneer je er redelijkerwijs vanuit kunt gaan dat alle rekeningen binnen zijn en je dus een goed overzicht hebt van de nog te verrekenen bedragen en er komt dan nog een hoge rekening dan kun je deze aanvechten bij de rechter met het argument dat je ervan uit mocht gaan dat de vorige rekening een eindrekening was. Het is overigens niet zeker dat je dan in het gelijk gesteld wordt, maar er zijn precedenten.

Lees verder

• Erfenis: Afwikkeling van een erfenis en erfbelasting (special)
• De rol van de WOZ-waarde bij het erven van een huis
• Erfbelasting: vrijstelling en tarief in 2018
• Tweetraps testament: bespaar veel erfbelasting
• Als erfgenaam slapende rekeningen opsporen