Vlaktaks, tweetaks en fiscalisering AOW in 2020?

Een vlaktaks is hetzelfde belastingtarief voor iedereen en geen belastingschijven met verschillende tarieven meer. Sommige politieke partijen willen dit combineren met een solidariteitsheffing voor topinkomens en komen zo tot een tweetaks. Wat zijn de gevolgen van deze vlaktaks en tweetaks? Het inkomensplaatje is afhankelijk van hoe de belastingherziening en belastinghervorming gebeurt, maar één belastingtarief van bijvoorbeeld 35% is slecht voor ouderen. Of er moet veel geld bij om dit koopkrachtverlies te compenseren. Een vlaktaks zou wel goed kunnen zijn voor het arbeidsaanbod, maar is hiervoor zeker geen wondermiddel. Het kabinet Rutte 3 maakte in 2019 de route klaar voor een belastingstelsel met een tweetaks met twee belastingschijven. De commissie van Dijkhuizen kwam al in 2013 met dit voorstel voor een nieuw belastingstelsel met twee belastingtarieven, dit in combinatie met een fiscalisering van de AOW via een generatietaks. De hypotheekrenteaftrek wordt versneld verlaagd.

Vlaktaks of een tweetaks met twee belastingschijven

• Vlaktaks of tweetaks in Nederland invoeren in 2019 of 2020
• Financiering van één belastingtarief via de vlaktaks
• Extra solidariteitsheffing nodig?
• Wat betekent de vlaktaks voor mensen?
• Van Dijkhuizen wilde ook een fiscalisering van de AOW
• Is vlaktaks aanvaardbaar?
• Sociale vlaktaks kabinet Rutte 3, belastingverlaging 2019 - 2021
• Slot gaan de belastingen omlaag in 2019 en 2020

Vlaktaks of tweetaks in Nederland invoeren in 2019 of 2020

Om de zoveel tijd komt de vlaktaks in de publiciteit en de wens om de belastingheffing te hervormen. Niet onlogisch want vier belastingschijven met vier tarieven terugbrengen naar één belastingtarief maakt het leven een stuk eenvoudiger. Wat vaak vergeten wordt, is dat mensen van 66 en 66 plus met een inkomen tot € 34.800 in 2019 een lager belastingtarief hebben dan zij die jonger zijn. Geen 33% of 42%, maar 18,75% in 2019 en 19,45% in 2020:

Belastingtarief ouderen in 2020:

Een vlaktaks van bijvoorbeeld 35% zou voor ouderen dan ook direct een aanzienlijke verslechtering betekenen. Ook de staatskas komt bij dit belastingpercentage geld tekort. Een vlaktaks kan dan wel het doel zijn van sommige partijen, maar eerst zal een tweetaks worden doorgevoerd en misschien later een vlaktaks. Denkbaar is een een basistarief van 35 procent voor inkomens tot 70 duizend euro en een toptarief van 49 procent voor het inkomen daarboven. Is dat niet genoeg voor de schatkist, dan kan de politiek nog kiezen voor een verhoging van de vermogensbelasting en vermindering van aftrekposten.

Financiering van één belastingtarief via de vlaktaks

Even een berekening uit de losse pols. Als we een vlaktaks krijgen van 35% kost dat het Rijk in eerst instantie grofweg 15 á 16 miljard euro aan inkomstenbelasting, maar doordat de aftrekposten bij de belastingaangifte inkomstenbelasting het Rijk dan ook minder kosten, is het gat uiteindelijk veel kleiner. Als de meeste aftrekposten worden afgeschaft, behalve de aftrek ziektekosten, als de meeste heffingskortingen verdwijnen evenals het huurwaardeforfait en de huurtoeslag, resteert er een overzienbaar gat in de begroting dat door het Centraal Planbureau voor ons kan worden berekend en door de politiek kan worden gedicht.

Extra solidariteitsheffing nodig?

Een extra solidariteitsheffing helpt de begroting op orde te krijgen, maar staat natuurlijk op gespannen voet met het principe van de vlaktaks. Dan zijn er immers twee tarieven: de 35% en nog eentje. Eigenlijk zijn het er zelfs drie omdat we in box 3 van de inkomstenbelasting ook een tarief van 30% hebben.

Wat betekent de vlaktaks voor mensen?

Enkele inschattingen van de gevolgen van het verder vereenvoudigen van het belastingstelsel zijn de volgende:

• Ouderen en zeker ouderen met een koophuis met hypotheek gaan erop achteruit;
• De generatietaks doet zijn intrede (ouderen gaan AOW premie betalen);
• Er is minder hypotheekrenteaftrek;
• Hoeveel de hogere inkomens erop vooruit gaan, hangt af van hun aftrekposten en of ze aangeslagen worden met de solidariteitsheffing;
• Wie jonger is dan 65 en minder verdient dan circa € 20.000 gaat er op achteruit, omdat het belastingtarief wordt verhoogd. Dit wordt nog veel erger als ze een eigen huis met hypotheek hebben;
• Mensen met een inkomen dat hoger is dan circa € 20.000 gaan er op vooruit door het lagere belastingtarief als ze niet ook veel aftrekposten hebben;
• Het schrappen van heffingskortingen raakt huishoudens met kinderen;
• In zijn algemeenheid stimuleert een lager belastingtarief het arbeidsaanbod;
• Huizenprijzen zullen dalen.

Van Dijkhuizen wilde ook een fiscalisering van de AOW

De commissie Van Dijkhuizen maakte in 2013 een en ander concreet door de AOW geleidelijk te fiscaliseren, in de volksmond generatietaks genoemd. Elk jaar gaan ouderen dan meebetalen aan de AOW door ook AOW premie te betalen. Dat zal zijn voor de mensen met meer dan 120% van het minimuminkomen uit AOW en pensioen. De ouderen met een beetje inkomen betalen zo voor de jongeren.

Is vlaktaks aanvaardbaar?

Of de vlaktaks aanvaardbaar is, is vooral een politieke vraag. Of de vlaktaks haalbaar is, is vooral een kwestie van geld. Aan de negatieve effecten voor enkele grote groepen in de samenleving zal men zeker iets willen doen, maar daar is wel extra geld voor nodig. Als dat geld er onvoldoende is of als dat alleen komt van de hogere inkomens, lijkt een vlaktaks nog een brug te ver. Ouderen moeten bijvoorbeeld al vrezen voor een lager pensioen en een generatietaks (fiscalisering van de AOW). Hogere inkomens zullen ook een belastingvoordeel tegemoet willen zien. Dat betekent dat men niet van vandaag op morgen het belastingstelsel zo grondig kan veranderen, maar beter kan kiezen voor de weg van de geleidelijkheid. Hoe geleidelijk het dan gaat worden en welke koopkrachteffecten aanvaardbaar zijn, zijn zaken die goed zouden moeten worden doorgerekend en uitgelegd.

Sociale vlaktaks kabinet Rutte 3, belastingverlaging 2019 - 2021

Een vlaktaks met één tarief komt er nog niet, wel een sociale vlaktaks, dat is een belastingsysteem met twee belastingschijven voor wie nog geen recht heeft op AOW. De sociale vlaktaks in 2020 ziet er als volgt uit:

Tarieven inkomstenbelasting 2020, belasting en belastingschijven ib en loonheffing

Geen 35%, maar ruim 37% dus en twee belastingschijven in plaats van de vier belastingschijven die we gewend zijn. Wat men tekort komt om deze belastingverlaging voor grote groepen van mensen financieel te dekken kan worden gevonden door de btw te verhogen (samenvoeging lage en hoge btw-tarief bijvoorbeeld), de hypotheekrenteaftrek te beperken en door de toeslagen te stroomlijnen en versoberen. De lage btw is dan ook naar 9% gegaan (was 6%) en de afbouw van de hypotheekrenteaftrek wordt vergroot naar 3% per jaar in 2020 in plaats van de jaarlijkse 0,5% per jaar.

Slot gaan de belastingen omlaag in 2019 en 2020

In 2020 is de vlaktaks er nog niet en dus zullen we het moeten doen met de huidige inkomstenbelasting 2020 en zijn belastingtarieven en schijven. Zo doet tweetaks met twee belastingschijven en de bijbehorende belastingverlaging in de inkomstenbelasting eerder dan verwacht al in 2020 hun intrede. Voor wie geen AOW heeft met twee schijven, voor anderen met drie (sociale vlaktaks).

Lees verder

• 65 jaar belastingtarief – de houdbaarheidsbijdrage 2020-2021
• Hypotheekrenteaftrek 2020 omlaag
• Algemene heffingskorting 2020