Ook spaarrekening niet zonder risico

Als koersen sterk fluctueren, zien veel beleggers dat als een teken van hoog risico. Maar niemand die zich zorgen maakt over het geld dat op de spaarrekening staat. Toch is dat ook niet zonder risico.

Risico van kapitaalverlies

Dat in de voorbije jaren het vermijden van risico’s bij beleggers voorop stond, was begrijpelijk gezien de onrust in de eurozone. Geen kapitaalverlies lijden, was het motto. Op zoek naar een "veilige haven" vluchtten beleggers in geldmarktfondsen, obligaties en gewone spaarrekeningen. Maar lang niet iedereen is zich bewust van de risico's waaraan hij zichzelf en zijn kapitaal ook op die manier blootstelt.

Belegging in vastrentende waarden

Een belegging in vastrentende waarden verlaagt weliswaar de volatiliteit van een portefeuille maar ook dergelijk papier is niet zonder risico’s. Dat geldt ook voor de meest favoriete geldbelegging van Nederlanders, de spaarrekening. Nauwelijks iemand die zich zorgen maakt over het geld dat daarop geparkeerd wordt. Per slot van rekening garandeert het wettelijke depositogarantiestelsel de terugbetaling, ook als de bank insolvent zou worden.

Ook spaarrekeningen niet zonder risico

Maar er bestaan ook nog andere risico's: zo is bijvoorbeeld een uiteenvallen van de eurozone absoluut geen vergezocht hersenspinsel. In geval van een valutahervorming met terugkeer naar de nationale valuta, zullen spaartegoeden waarschijnlijk resoluut door de staat worden bevroren en tegen een ongunstige verhouding worden omgeruild in een nieuwe munteenheid.

En dan hebben we het nog niet eens gehad over de snode plannen om alle spaartegoeden af te romen met een eenmalige fiscale heffing van 10% of de gedachte dat de spaarrekening wel eens kostenplichtig kan worden (zie link onder dit artikel).

Explosieve groei van de inflatie kan roet in het eten gooien

Maar zelfs als de ineenstorting van de euro wordt voorkomen, bestaat er voor spaarders die rentedragend waardepapier bezitten het gevaar dat ze de belangrijkste doelstelling van beleggen mislopen: waardebehoud van hun kapitaal. De inflatie kan immers nog altijd roet in het eten gooien.

Want de prijzen zullen als gevolg van het goedkoopgeldbeleid van centrale banken in de toekomst sterker dan voorheen stijgen. De actuele nominale rente compenseert dat risico nauwelijks. Staatsobligaties, waarvan beleggers een risicovrij rendement verwachten, zijn daarmee gedegradeerd tot waardepapier dat de bezitter ervan opzadelt met risico’s zonder opbrengst.

Negatieve reële rendementen

De reële waardevermindering van spaartegoeden is allesbehalve een denkbeeldig risico. In de voorbije drie jaar hebben de centrale banken hun balansen massaal opgeblazen en zo de ideale voedingsbodem gecreëerd voor een explosieve stijging van de inflatie, waarmee de staten hun onbeheersbare schuldenlast hopen te reduceren.

In de officiële prijsstatistieken is daar weliswaar nog weinig van de te merken maar gezien de nog steeds sombere economische vooruitzichten, is dat niet zo verwonderlijk. Maar het is riskant om zich daardoor te laten misleiden. De relatief geruisloze reële waardevermindering van de spaargelden is feitelijk al in volle gang. Aangezien de inflatie hoger is dan het rendement op veel rentedragende beleggingen, is het reële rendement (rendement na aftrek van inflatie en belasting) van dergelijke beleggingen in grote westerse economieën negatief.

Ook in ons land is dat het geval. Door inflatie (en soms ook door belasting) gecorrigeerd, boeten beleggers met spaargeld of aankoop van staatsobligaties een deel van hun belegd kapitaal in. En over enkele jaren zal het overheden mogelijk worden om al met weinig spectaculaire inflatiepercentages hun schuldenpositie te verminderen zonder al te vervelende ingrepen en bezuinigingen door te voeren.

Koersfluctuaties op de koop toenemen

Goedgelovige, op rente gefocuste spaarders zullen de grootste verliezers zijn. Het is een dure vergissing om het risico van een belegging alleen af te meten aan de volatiliteit ervan: beleggingen zonder waardefluctuaties kunnen enorme risico's inhouden.

Maar er is ook goed nieuws: tegen de sluipende waardevermindering van spaartegoeden kan men zich beschermen. Wie de koopkracht van zijn kapitaal wil behouden, moet daarvoor bewust risico´s aangaan en bijvoorbeeld aandelen van goede bedrijven kopen. Hij moet dus de bij aandelen gebruikelijke koersfluctuaties op de koop toenemen, iets wat bij veel spaarders een radicale omschakeling in denken vereist. Maar wie vertrouwt op vastrentende beleggingen, zoekt uitgerekend daar naar zekerheid, waar de grootste risico's voor de koopkracht van zijn vermogen op de loer liggen.