Soorten pensioen in loondienst

Let op uw pensioen, al dan niet een collectief pensioen. Wat kost een pensioen in 2019 en 2020 eigenlijk en bouwt u wel pensioen op voor later? Niet iedereen immers die bij een werkgever werkt, bouwt daar ook pensioen op. Wie bij de overheid werkt, bouwt in de meeste gevallen een ABP pensioen op. Anders dan velen denken bestaat er namelijk geen algemene pensioenplicht in Nederland. De werkgever bepaalt of u pensioen krijgt en hoe die is opgebouwd. Welke soorten pensioen zijn er? Zo is er veel meer wat u zou moeten weten over het pensioen en de AIO, de aanvullende inkomensvoorziening voor ouderen.

Pensioenbreuk betekent een pensioengat in 2019 en 2020

Een baan bij een andere werkgever kan ook een nieuwe pensioenregeling voor u betekenen. Dan is het de vraag of een pensioenoverdracht van de opgebouwde rechten naar de nieuwe werkgever financieel handig is. Deze waardeoverdracht van uw pensioen is sinds 1994 wettelijk geregeld. Geen waardeoverdracht zal daarentegen tot een pensioenbreuk leiden, waarbij de oude pensioenrechten bij de voormalige werkgever en pensioenuitvoerder blijven. Laat altijd voor u doorrekenen wat al dan niet overdragen van pensioenrechten voor u betekent. Het maakt bijvoorbeeld nogal wat uit wanneer de ene werkgever een eindloonstelsel heeft en de nieuwe werkgever een middelloonstelsel. Hierover straks meer.

Zelfstandig ondernemer

De pensioenopbouw van een zelfstandige ondernemer en zzp-er is iets waar de ondernemer zelf voor moet zorgen, maar hoe zit dat bij een werknemer in loondienst. Daar is het namelijk weer anders geregeld. Zorg in ieder geval dat u weet hoeveel pensioen u opbouwt, en krijg zo grip op uw pensioen. Eenmaal met pensioen is het te laat, om er nog wat aan te doen. Voor die tijd kunt u nog wat doen aan een pensioentekort. Wie nu actie onderneemt komt straks geen pensioen tekort.

Soorten pensioen in loondienst

We kennen, los van het basispensioen in Nederland, drie soorten van pensioenopbouw voor wie in loondienst is:

• Het eindloonstelsel.
• Het middelloonstelsel.
• Het beschikbare premiestelsel.

Eindloonstelsel

Zoals de naam al aangeeft is uw pensioen gerelateerd aan het laatst door u verdiende loon en het aantal gewerkte jaren. Maximaal bouwt u elk jaar 2%, maar vaak ook 1,75%, van het laatst verdiende loon op als pensioen. Zo komt u, na veertig dienstjaren, aan een pensioen dat gelijk is aan 80% respectievelijk 70% van het eindloon. Wie bijvoorbeeld langzaam meer is gaan verdienen krijgt een pensioen alsof hij alle jaren het laatst verdiende salaris heeft verdiend. Dat betekent in de praktijk dat de werknemer relatief weinig premie heeft betaald, en de werkgever hoge kosten heeft. Vaak worden in de laatste dienstjaren nog hogere lonen uitgekeerd die het hele pensioen gunstig voor de werknemer zullen uitwerken. Overigens kan dit per werkgever nog verschillen.

Middelloonstelsel

Bij het middelloonstelsel is het pensioen gebaseerd op het gemiddelde inkomen tijdens de gehele loopbaan. Deze vorm van pensioenopbouw pakt voor werkgever en pensioenfonds meestal goedkoper uit, doordat over het algemeen het gemiddelde loon lager ligt dan het eindloon. Bovendien zal een periode van inflatie gematigder doorwerken in het uit te betalen pensioen. Grote pensioenfondsen als het ABP zijn in 2003 overgestapt van het eindloonstelsel naar het middelloonstelsel. Ook hier bouwt men elk gewerkte jaar maximaal 2,25% van het pensioen op. Het uit te betalen pensioen kan direct worden afgeleid uit het aantal dienstjaren, en het verdiende salaris.

Het beschikbare premie stelsel

Bij het beschikbare premie stelsel is de opbouw van pensioen veel meer ongewis. Het pensioen is immers afhankelijk van de premies die u jaarlijks betaalt. De werkgever stelt de werknemer elk jaar een vooraf vastgesteld bedrag beschikbaar, om pensioen op te bouwen, zonder dat bekend is hoe hoog dat pensioen zal zijn. De inleg is bekend, niet de uitkomst. Deze inleg wordt bij een verzekeraar ondergebracht in een verzekeringspolis. Met het zo opgebouwde vermogen wordt op de pensioendatum een lijfrente of pensioenuitkering gekocht. Een deel van het geld kan worden gebruikt, om de risico’s van overlijden of arbeidsongeschiktheid af te dekken.

Pensioentekort

Of u ook een pensioen tekort hebt is sterk individueel bepaald. U hebt een pensioentekort als uw toekomstige uitgaven hoger zijn dan de inkomsten bij uw pensionering. Nu zijn die uitgaven per persoon en gezin weer anders. Zo maakt het bijvoorbeeld verschil of u een huurwoning hebt of een koopwoning, een hoge hypotheek, verre reizen wilt maken. Heeft u een partner met AOW of pensioen, het zijn allemaal bepalende factoren. Kortom. breng voor u zelf in kaart hoeveel u straks denkt nodig te hebben en vergelijk dat met u toekomstig inkomen en pensioen. Wilt u meer pensioen dan zijn er meerdere aanbieders die u kunnen helpen. Een zeer bekende die zegt niet veel kosten in rekening te brengen zodat u aardig kunt sparen is Brand New Day. Misschien een idee om eens wat offertes voor een aanvullend pensioen aan te vragen. Nu kan het namelijk nog.

De AIO-aanvulling

Bent u 65 jaar en is uw inkomen lager dan het minimuminkomen, dan krijgt u een AIO-aanvulling die uw inkomen aanvult tot dit minimuminkomen, de bijstandsnorm. AIO staat voor Aanvullende inkomensvoorziening ouderen. Nog voordat u 65 bent krijgt u hiervoor van de Sociale Verzekeringsbank, SVB, een aanvraagformulier toegestuurd. Hebt u een onvolledig AOW-pensioen en weinig tot geen andere inkomsten dan kunt u bij de SVB een verzoek tot de AIO-aanvulling indienen.

Slot

Zeker als u een eerste baan bij een werkgever hebt gevonden, zult u waarschijnlijk niet zo nadenken over uw pensioenopbouw. Ten onrechte, want wie jong begint met een goede opbouw is later spekkoper en kan dus veel geld verdienen. Laat u zich zo nodig op dit punt dus goed adviseren.

Lees verder

• Pensioenopbouw: Hoe zorg ik voor een goed pensioen in 2020 en 2021? (special)
• Pensioen & een pensioenbreuk en pensioengat repareren