Preferente schuldeisers en preferente schulden

Is er sprake van een faillissement dan staan de schuldeisers vaak in de rij met hun vorderingen. Als niet alle schulden uit de failliete boedel kunnen worden voldaan dan wordt de rangorde van schuldeisers van belang. Preferente schuldeisers gaan daarbij boven concurrerende en achtergestelde schuldeisers. Juridische preferente schulden gaan boven feitelijke preferente schulden. Is iemand toegelaten tot de schuldsanering dan moeten ook preferente schuldeisers hieraan verplicht meewerken.

Wie zijn preferente schuldeisers?

• Rangorde schuldeisers bij faillissement
• Boedelcrediteuren en boedelvorderingen
• Preferente schuldeisers
• Schulden bij preferente schuldeisers zijn niet altijd preferent
• Concurrente vorderingen en achtergestelde schuldeisers
• Juridische preferente schulden versus feitelijke preferente schulden
• Preferente schulden en schuldsanering

Rangorde schuldeisers bij faillissement

Gaat een bedrijf of privépersoon failliet dan is er vaak een hele reeks aan schuldeisers. Iedereen met een openstaande vordering wil deze graag innen en kan zich daartoe tot de curator wenden. Is de faillissementsboedel groot genoeg en kan ieders vordering voldaan worden dan is er geen probleem. Dit is echter zelden het geval. Is de faillissementsboedel onvoldoende dan wordt de rangorde van schuldeisers ineens heel belangrijk. De wet bepaalt in dat geval de rang van de schuldeisers. Het sterkst staan daarin separatisten met een zakelijk zekerheidsrecht. Een separatist is een schuldeiser met een rechtstreeks recht op verhaal uit een pandrecht, hypotheekrecht of retentierecht. In de meeste gevallen gaat dit om een bank. Zij kunnen hun rechten uitoefenen als ware er geen sprake van een faillissement. Hierbij is de tussenkomst van de curator niet nodig.

Boedelcrediteuren en boedelvorderingen

De meeste schuldeisers hebben vorderingen die zijn ontstaan voor het faillissement. Dit is normaliter een voorwaarde voor uitkering. Boedelvorderingen vormen hierop echter een uitzondering. Dit zijn vorderingen die die zijn ontstaan na de faillietverklaring en die hiermee samenhangen. Hieronder vallen ook verbintenissen aangegaan door de curator voor het beheer van de boedel. Voorbeelden van boedelvorderingen zijn huurschulden en loonschulden vanaf het moment van de faillietverklaring en het salaris van de curator.

Preferente schuldeisers

Na de separatisten en boedelcrediteuren komen de preferente schuldeisers aan bod. Deze schuldeisers krijgen hun vorderingen voldaan voordat andere (concurrente) schuldeisers aan bod komen. De wet stelt vast wie preferente schuldeisers zijn. Dit zijn:

• Het UWV
• De Belastingdienst
• Werknemers met een loonvordering daterend van voor het uitspreken van het faillissement

Schulden bij preferente schuldeisers zijn niet altijd preferent

Dat je een schuld hebt bij een instelling die door de wet is aanwezen als preferente schuldeiser wil niet per definitie zeggen dat het om een preferente schuld gaat. De Belastingdienst heeft bijvoorbeeld wel voorrang wanneer je een schuld hebt als gevolg van een foutieve belastingaangifte maar niet wanneer de schuld verband houdt met onterecht of te veel ontvangen toeslagen. De Algemene wet inkomensafhankelijke regelingen kent namelijk geen preferente status toe aan terugvorderingen van toeslagen.

Concurrente vorderingen en achtergestelde schuldeisers

Nadat de vorderingen van de preferente schuldeisers zijn voldoen komen de concurrente vorderingen aan bod. Dit zijn 'normale' schuldeisers die geen zekerheden hebben laten stellen in de vorm van een pand- of hypotheekrecht. Daarnaast zijn er ook nog achtergestelde schuldeisers, waarbij in een overeenkomst van geldlening is vastgesteld dat het om een achtergestelde vordering gaat. Deze categorie schuldeisers heeft de kleinste kans om hun vordering ooit nog te kunnen innen. Deze constructie zien we nog weleens wanneer een project meerdere financiers heeft en één of meerdere financiers vrijwillig verklaart te zullen wachten tot andere crediteuren hun vordering hebben kunnen voldoen.

Juridische preferente schulden versus feitelijke preferente schulden

Heeft iemand schulden opgebouwd dan kunnen hier juridisch preferente schulden en feitelijke preferente schulden onder vallen. Onder juridisch preferente schulden vallen schulden bij overheidsinstellingen. Dit kan gaan om de Belastingdienst maar bijvoorbeeld ook om de sociale dienst of DUO (studieschuld). Er wordt gesproken van feitelijke preferente schulden wanneer het schulden betreft bij instellingen die met vervelende maatregelen betaling kunnen afdwingen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de hypotheekverstrekker die je uit je huis kan zetten, een energiebedrijf dat de verwarming af kan sluiten of je zorgverzekeraar. Als schuldenaar ben je waarschijnlijk het eerste geneigd om de feitelijke preferente schulden af te lossen omdat je de vervelende maatregelen wilt voorkomen. De wet schrijft echter voor dat juridische preferente schulden voorgaan.

Preferente schulden en schuldsanering

Heeft een schuldenaar een grote schuldenlast dan kan deze onder strikte voorwaarden een traject van schuldsanering in. De Wet schuldsanering natuurlijke personen of Wsnp stelt deze mensen in de gelegenheid een schone lei te verkrijgen. Wanneer men 'de schuldsanering ingaat' dan vervallen de gelegde beslagen en moeten schuldeisers zich tot de bewindvoerder wenden. De saniet (iemand die in de schuldsanering zit) leeft gedurende drie tot vijf jaar van het absolute sociale minimum terwijl al het meerdere dat hij of zij verdient op een boedelrekening wordt gestort. Ook de opbrengst van alles van waarde in het bezit van de saniet komt op deze boedelrekening. De schuldeisers worden betaald uit dit verzamelde bedrag, waarbij tevens de rangorde van schuldeisers geldt. Schuldeisers zijn volgens de wet verplicht om mee te werken aan de sanering.