Friedrich Wilhelm Raiffeisen: oervader van de Rabobank

Friedrich Wilhelm Raiffeisen (Hamm), 3 mei 1818 - Heddesdorf, 11 mei 1888) was burgemeester van de dorpen Weyerbusch/Westerwald maar zal herinnerd worden als grondlegger van de coöperatieve banken. Hij schoot zijn arme dorpsbewoners te hulp met meel en zaaigoed. In Nederland leven zijn ideeën voort in de Rabobank. Deze bank komt voort uit een fusie in 1972 tussen de Raiffeisenbank en de Boerenleenbank. Friedrich Wilhelm Raiffeisen werd geboren in 1818 in Hamm waar zijn vader Burgermeester was. Deze kreeg een geestelijke inzinking die hij niet meer te boven kwam en waardoor hij afstand moest nemen van zijn ambt. De dominee en dorpsonderwijzer ontfermden, met zijn moeder, zich over de kleine Friedrich. De twee notabelen gaven hem een strenge, harde en studieuze opvoeding.

Persoonlijk

Als 17-jarige ging hij in het leger. Na een loopbaan van circa acht jaar werd hij in 1843 door zijn verslechterende ogen afgekeurd. Hij werd daarna burgemeester en trouwde met Emilie Storck, een apothekersdochter. Ze kregen zeven kinderen waarvan er drie op jonge leeftijd overleden. Ook zijn vrouw zou vroeg sterven. Op 36-jarige leeftijd stierf zij aan een hartkwaal.

Honger

Ellende stapelde zich op in Europa van de jaren 1846 en 1847. De zomers waren snikheet, de winters bar koud, een muizenplaag vrat oogsten op en er heersten vele besmettelijke ziekten. Bovendien maakten woekeraars misbruik van de barre omstandigheden van de boerenbevolking. Het leven was geen pretje, de mensen leefden van dag tot dag. De hongerige bevolking kwam regelmatig in opstand.

Broden bakken

Raiffeisen was in 1845 burgemeester geworden van het straatarme dorp Weyerbusch nabij Keulen. Zijn eerste ambt. De misoogst van 1846 en de daaropvolgende hongerwinter stelde de bestuurder voor zijn eerste crisis. Uit de koninklijke magazijnen van Pruisen werd een voorraad meel toegewezen om de ergste nood te lenigen. De porties mochten echter alleen tegen betaling worden verstrekt. Raiffeisen achtte dit in strijd met zijn geweten en bedacht dat inwoners hun schuld konden inlossen door mee te werken aan de bouw van scholen, wegen en andere openbare voorzieningen. Hij kwam tot het inzicht dat zelfhulp beter werkte dan puur charitatieve ondersteuning (geld en middelen geven). Er kwam een bakhuis dat tegen lage prijzen broden bakte. De organisatie kwam in handen van de Verrein fur Selbstbeschaffung von Brod und Fruchten. Dit werd de vroege voorloper van de coöperatie. Raiffeisen kreeg veel lof voor zijn initiatief.

Na zijn burgermeesterschap van Weyerbusch/Westerwald was Raiffeisen vanaf 1848 was burgemeester van Flammersfeld/Westerwald; en in de periode 1852 - 1865 van Heddesdorf. Waar Raiffeisen in ambt kwam, introduceerde hij de coöperatie. In 1865 moest hij door een verergende oogkwaal terugtreden.

Echte bank

In 1864 werd de liefdadigheidsvereniging van Raiffeisen een boerenleenbank. Deze Heddesdorfer Darlehnskassen-Verein was een echte bank, niet gebaseerd op liefdadigheid. Wel werd het een bank met de menselijke maat; leden kozen uit hun midden het -onbetaalde- bestuur, waren persoonlijk aansprakelijk en hadden grote inspraak. Verder bleven de rentepercentages voor kredieten laag: met hooguit 1 procent verdienste voor de bank. De bank verzamelde spaargelden van boeren, handwerkslieden en middenstanders, om daaruit weer gunstige kredieten te verstrekken.

Aan het Duitse keizerlijke hof zag men de grote waarde van het werk van Raiffeisen. Deze kreeg als dank voor zijn goede werk een onderscheiding van Wilhelm I en bovendien schonk de keizer 30.000 mark aan een van zijn banken. Raiffeisen overleed in 1888 op 70-jaige leeftijd. Zijn visie heeft daarna in vele landen navolging gekregen.