Hedge funds: beleggingsfondsen

De laatste jaren waren ze vaak in het nieuws, die hedge funds. Wat zijn het eigenlijjk voor beleggingsfondsen? Wordt bij hedge funds het rendement vergeleken met een beursindex, zoals bij de meeste beleggingsfondsen wordt gedaan? Of pretenderen ze onder alle omstandigheden (zowel in opgaande als in neergaande markten) rendement te kunnen boeken?

Finles/IEX Hollandse Hedge Fund Index

Deze hedge fund-index van Nederland is ontworpen door de heer M. Baak, werkzaam bij Finles Capital Management in Utrecht. Hij staat bekend als de kenner van hedge funds in Nederland.

Private equity funds

Deze groep beleggingsfondsen bestaat uit fondsen die uitsluitend in doorgaans niet beursgenoteerde bedrijven investeren.

Hedge funds

Hedge funds omvatten een heel diverse groep. Het gaat in zijn algemeenheid om beleggingsfondsen die de ambitie en de mogelijkheid hebben om ieder jaar met een positief resultaat af te sluiten, ongeacht de richting van de markt. Daarom worden hedge funds ook wel 'absolute return'fondsen genoemd. Vooral omdat ze niet zo zeer proberen een index te verslaan (zoals veel fondsbeheerders ambieren). Immers wanneer het doel is om een index te verslaan, kan een minder negatief resultaat dan een benchmark-index als een positieve prestatie worden uitgelegd.

Indexen voor hedge funds

Indexen voor hedge funds zijn de al langer bekende HFRX global hedge fund index en de mede door de heer M. Baak in het leven geroepen Finles/IEX Hollandse Hedge Fund Index. De fondsen die in die indexen zijn opgenomen, streven naar absoluut rendement (absolute return). Ze beleggen ook niet aan de hand van een index (zoals indexbeleggers of sommige beheerders van andere beleggingsfondsen wel doen). Wanneer aan de hand van een index wordt belegd, wordt gekeken naar een index en wordt aan de hand daarvan besloten of de fondsen overwogen of onderwogen zullen zijn in bepaalde aandelen of sectoren. Hedge funds gebruiken de hedge fund-indexen om hun performance te meten. Ze zullen er nooit naar beleggen. Dat kan ook bijna niet, gelet op de enorme diversiteit van zo'n hedge fund-index.

Doelstellingen behalen

Om de doelstelling te kunnen behalen, hebben beheerders van hedge funds een flexibel beleggingsmandaat nodig. Wanneer bijvoorbeeld een hedge fund in 2008 alleen in aandelen van de AEX had mogen beleggen (volgens het mandaat) en alleen maar long posities had mogen innemen, dan was een positief beleggingsresultaat behalen onmogelijk geweest. Hedge funds gebruiken bijvoorbeeld derivaten (zoals opties en futures) om risico's af te dekken. Ze kunnen door middel van deze derivaten ook short gaan om te speculeren op een daling. Hedge funds kunnen soms ook een flinke cashpositie aanhouden uit defensieve overwegingen.

Beleggingsstrategieen bij hedge funds

Er zijn heel veel soorten verschillende beleggingsstrategieen bij hedge funds. En binnen die strategieen zijn er weer veel substrategieen.

De hoofdgroepen

Er is een grote groep fondsen die alleen in aandelen beleggen (short of long). Die beleggen dus puur in individuele aandelen.
Er is een groep hedge funds die eventdriven beleggen. De fondsbeheerders van dergelijke fondsen spelen in op bijvoorbeeld een aangekondigde overname van een bedrijf. Hierdoor ontstaan vaak waarderingsverschillen, waarop lucratief kan worden ingespeeld.

Er zijn ook Global Macro hedge funds, die door middel van aandelen, valuta, obligaties en grondstoffen proberen in te spelen op macro-economische trends. Ook de Managed Futures hedge funds zijn belangrijk. Dit zijn fondsen die meestal aan de hand van een model (vaak een computermodel) proberen lucratief in te spelen op middellange trends in de prijsontwikkeling van bijvoorbeeld de olieprijs, obligaties, aandelen, grondstoffen etc. Het Nederlandse Transtrend van Robeco en het Britse Man AHL alsmede Winton zijn drie van de bekendste van dergelijke hedge funds ter wereld.

Ten slotte is er een grote groep Multi Strategy funds. Deze fondsen hanteren alle strategieen door elkaar heen.

Substrategieen

Soms zijn er nieuwe substrategieen (zoals power trading, dat nu ook in Nederland is). Dat zijn hedge funds die handelen in stroom en componenten daarvan. Zoals stroomcontracten, olie, gas, emissierechten. Vooral deze stroommarkt is een behoorlijk inefficiente markt (en daar zijn hedge funds dol op, want dan kan er met slimme strategieen geld verdiend worden). Dat is bijvoorbeeld het Nederlandse MMT Energy Fund in 2008 goed gelukt met een rendement van 23%.

Rendementen altijd positief?

2008 was het slechtste jaar ooit voor hedge funds. Maar er zijn wel grote verschillen. Het Nederlandse Transtrend had een van de beste jaren met een rendement van 31% in de 'enhanced' versie van het fonds. Transtrend is trouwens voor Nederland een enorm uithangbord. Nederland heeft hoe dan ook relatief veel hedge funds. Maar er waren ook veel minnen.
De HFRX-index boekte een min van 23%. Het gemiddelde van de Nederlandse hedge funds was minder negatief, met een min 16%. De afgelopen 10 jaar was het gemiddelde rendement van hedge funds jaarlijks 5 tot 6%, na kosten. In diezelfde periode boekten aandelen een daling van 1% per jaar, inclusief dividend. De meerwaarde van hedge funds is daarmee wel aangetoond. Bovendien is het risico (de volatiliteit) bij een breed gespreid mandje van hedge funds ook nog eens de helft zo laag als bij aandelen. Er zijn natuurlijk wel heel volatiele hedge funds. Er kan voor gekozen worden daarin te beleggen of niet.

Kan een particulier in hedge funds beleggen?

Ongeveer 60% van de beleggers belegt in hedge funds via een fund of funds. Finles Capital Management is daarbij een van de aanbieders. Verder bijvoorbeeld Kempen, Insinger de Beaufort, ABN Amro. De minimuminleg verschilt dan per fonds, ongeveer tussen € 5.000,00 en € 10.000,00. Overigens zijn er ook de Multimarket-obligaties van Robeco. Dat zijn obligaties op Transtrend met een garantiestuk en een rendementsstuk. Die zijn te verkrijgen vanaf € 1.000,00. Als particuliere belegger rechtstreeks in een hedge fund wil beleggen, moet hij toch vaak wel minimaal $ 1 miljoen per fonds meenemen. De kosten van de hedge funds verschillen, maar de meeste fondsen vragen 2% management fee en 20% van het jaarlijkse rendement.

Tien goede jaren

Er is onder invloed van het magere jaar 2008 uitstroom uit hedge funds geweest. Maar de laatste maanden van 2009 vloeide er juist weer veel geld naar de hedge funds. Het streven naar absoluut rendement met een relatief laag risico is nu eenmaal aantrekkelijk voor veel beleggers. En hedge funds hebben het de afgelopen tien jaar goed gedaan.