BTW verhogen tijdens recessie om bezuinigingen te vermijden!

BTW oftewel de Belasting over de Toegevoegde Waarde wordt geheven over uiteenlopende producten, stoffen, goederen, medicijnen en diensten. Iedere keer als er een betaling wordt gedaan, dan ontvangt de overheid daarover een deel. Hoe hoog de BTW is hangt van verschillende factoren af. Hoe gaat het economisch met het land, welke overheidsuitgaven zijn er, om wat voor type product of dienst gaat het en of er moet worden bezuinigd! Hoeveel kan men de BTW verhogen en hoe leidt het tot minder ingrijpende bezuinigingen?

Verhogen BTW

• Geen populair middel
• Vermijden ongewenste bezuinigingen
• Hoeveel BTW verhogen?
• Gedeelde smart
• Specifieke verhogingen

Geen populair middel

Worden producten door het opschalen of verhogen van de BTW duurder, dan wordt dat nooit met open armen ontvangen. De ruimte in de portemonnee wordt steeds kleiner, waardoor ook wij steeds verder moeten besparen. Het verhogen van de BTW is daarmee nooit een populair middel. Slechte tijden zoals bij een recessie nopen om te bezuinigen, zodat het land oftewel de overheid niet in te grote financiële problemen komt. Bezuinigen kan door te snijden in de uitgaven, maar het kan ook betekenen dat de inkomsten via BTW worden vergroot. Het vormt daarmee een handig middel om extra binnen te halen. Probleem is dat de extra last praktisch altijd bij de burger terechtkomt. Ook politiek gezien ligt het verhogen van de BTW gevoelig, omdat het de mening van de kiezer kan beïnvloeden. Waarom wordt het opschalen of verhogen van de BTW ingezet en hoe ver kan het worden verhoogd?

Vermijden ongewenste bezuinigingen

Indien er sprake is van een recessie, dan moet er worden gesneden in overheidsuitgaven. Het is een noodzakelijk kwaad om te vermijden dat het land in diepere schulden of grotere problemen terechtkomt. Bezuinigingen moeten ervoor zorgen dat overheidsuitgaven worden gematigd. Tijdens de hoogconjunctuur hebben bedrijven, overheid en ook burgers teveel uitgegeven, waarna tijdens de recessie de uitgave-snelheid drastisch moet worden beperkt. Bezuinigen kan op verschillende vlakken worden toegepast. Denk aan het overheidsapparaat (ambtenaren), het leger of de zorg. Dit zijn grote posten en daarin kan worden gesneden. Probleem bij het snijden in de zorg is, dat het altijd zieke burgers treft.

Hoeveel BTW verhogen?

Tijdens een recessie is het verhogen van de BTW of accijnzen altijd een problematische ingreep! Door prijsverhogingen kunnen sommige mensen besluiten om minder aankopen te doen en kan het vertragend voor de economie werken. Toch hoeft het BTW percentage niet procenten te worden verhoogd, aangezien het een afgewogen verhoging kan zijn. In 2012 heeft de overheid via BTW een totaal van 41 miljard euro ontvangen (lit.1). Naar verhouding bedraagt de belasting over loon 44 miljard! In dat jaar is de BTW verhoogd van 19% naar 21% en dat is ingegaan op 1 oktober. Verhoudingsgewijs levert 1% jaarlijks dus 41.000.000.000 / (19%*0,75+21%*0,25) = 2,1 miljard/% op (opm.1). Oftewel een stijging van een procent kan aanzienlijke opbrengsten genereren. Heeft de overheid een tekort van 1,4 miljard (bezuiniging ziektekosten 2015) (lit.2), dan is het een optie om de BTW met 0,67% te verhogen. Indien echter de financiële balans van de overheid te lang negatief blijft, kan worden overwogen om het percentage drastisch te verhogen naar bijvoorbeeld 22% of 23%.

Gedeelde smart

Het voordeel van het verhogen van de BTW is dat niet een specifieke groep burgers wordt benadeeld. Wordt er bijvoorbeeld in de zorg gesneden, dan treft het logischerwijs de zieke, zorgbehoevende en ouderen het hardst. Die omstandigheid kan tot schrijnende gevallen leiden, doordat bijvoorbeeld in de thuiszorg of ambulante zorg wordt gesneden. Door bezuinigingen kan het dus voorkomen, dat de zieke oudere compleet terugvalt op hulp van familie, kennissen en vrienden. Die hulp moet er dan wel zijn! Dit voorbeeld geeft aan dat niet te hard moet worden bezuinigd als specifieke groepen worden getroffen. De BTW verhogen is feitelijk geen bezuiniging maar een extra last. Door het percentage te verhogen, wordt iedereen getroffen en specifieke bezuinigingen in de zorg e.d. worden vermeden. Gedeelde smart is, dan ook halve smart! Door het collectief de extra last te laten dragen, kunnen pijnlijke besluiten worden afgewend.

Specifieke verhogingen

Naast het algemeen verhogen van de BTW, is het altijd nodig om verspreid te bezuinigen. Het verhogen van de BTW om de kosten te dekken kan niet altijd het antwoord zijn. Bezuinigen op verschillende vlakken en niveaus is vaak onmisbaar. Onkosten voor overheidspersoneel kan omlaag door te reorganiseren, lonen te bevriezen en efficiënter te werken. Ook de uitgaven voor het leger en ontwikkelingshulp zouden omlaag kunnen, door te kijken naar hoe het geld werkelijk wordt besteed. Daarnaast kan de BTW wel worden ingezet om de burger van slechte gewoonten af te helpen. De accijnzen op brandstof, sigaretten, alcohol kunnen omhoog, zodat men er minder van gebruikt. De BTW verhogen kan dus ook worden gebruikt om het gedrag van de bevolking te beïnvloeden. Let wel dat het verhogen van het BTW percentage vaak als laatste redmiddel wordt ingezet, omdat het onderwerp politiek gevoelig ligt. Oftewel pijnlijke bezuinigingen in bijvoorbeeld de zorg e.d. zullen daardoor dus vaker voorkomen.

* opm.1: Let wel: bij dit vergelijk is geen rekening gehouden met de lagere schaal van 6%. Daardoor ligt de opbrengst bij het verhogen van het BTW-percentage iets hoger.

Lees verder

• Waarom is bezuinigen tijdens slechte tijden noodzakelijk?
• Grensarbeid: werk zoeken over de landsgrens bij recessie