Belasting betalen in Nederland

Of het nu is tijdens het winkelen, bij de benzinepomp of bij het drinken van een glas bier, belasting betalen in Nederland doe we allemaal. Het is de belangrijkste bron van inkomsten voor de staat. Elke ontvangen euro aan belastinggeld, vloeit in de staatskas en daaruit worden de uitgaven voor gemeenschappelijke taken gefinancierd. Naast rijksbelastingen zoals de inkomstenbelasting, de BTW en de motorrijtuigenbelasting, zijn er ook fiscale heffingen van lagere overheden zoals provincie en gemeenten. Men kan daarbij denken aan Onroerende Zaakbelasting, maar ook aan reinigingsrecht of hondenbelasting. In het kader van deze beschouwing ligt de nadruk op het thema 'Rijksbelastingen'.

Onderscheid directe en indirecte belastingen

Zonder belastinggeld zou de overheid niet in staat zijn om haar basistaken voor de gemeenschap te vervullen. Daartoe behoren onder andere:

• de sociale zekerheid;
• in- en externe veiligheid;
• de financiering van ons onderwijs;
• de gezondheidszorg
• en infrastructuur.

In totaal zijn er in Nederland tientallen verschillende soorten belastingen, variërend van inkomstenbelasting en accijnzen tot aan de motorrijtuigenbelasting. De meeste daarvan betalen de burgers indirect, bijvoorbeeld in de vorm van omzetbelasting (BTW) en accijnzen die zijn opgenomen in de prijs van een goed of dienst. Andere worden direct van de belastingbetaler geheven zoals loon- en inkomstenbelasting of de hondenbelasting.

Wie meer verdient, moet meer bijdragen aan de samenleving

Belastingen staan niet alleen garant voor de overheidsinkomsten, maar dienen ook andere doelen, zoals beïnvloeding van ons gedrag. Denk bijvoorbeeld aan accijnzen op tabak: die moeten het roken minder aantrekkelijk maken. Enige mate van fiscale rechtvaardigheid tracht men te bereiken door middel van het zogenaamde draagkrachtprincipe: wie meer verdient, moet via de progressie van de inkomstenbelasting relatief meer bijdragen aan de samenleving. Verantwoordelijk voor alle aspecten van belastingen, met inbegrip van de fiscale procedures, is het Ministerie van Financiën. Ook bij de totstandkoming van internationaal belastingrecht is het Ministerie betrokken. Zo voert het onderhandelingen met andere staten om belastingverdragen overeen te komen, bijvoorbeeld om dubbele belastingheffing te voorkomen.

Belasting betalen over spaargeld

Belasting betalen over spaargeld kan men zien als een vorm van directe belasting. De wetgever beschouwt spaargeld als een bron van inkomen, zoals ook opbrengsten verkregen uit arbeid. Ten aanzien van spaargeld (beter gezegd ‘vermogen’), geldt in 2020 wel een heffingsvrije grens van 30.846 euro per persoon. Voor fiscale partners is dat dus 61.692 euro. Spaargeld behoort evenals een tweede huis of een beleggingsportefeuille tot het vermogen in box 3. Het gedeelte van het vermogen dat boven de heffingsvrije grens uitgaat, noemt men belastbaar vermogen. Daarover betalen we vermogensrendementsheffing. De fiscus veronderstelt daarbij dat men een fictief rendement behaalt waarover met 30% belasting verschuldigd is. Ongeacht of men dat rendement ook daadwerkelijk heeft gerealiseerd.

Belastingdienst: betalen en ontvangen

Iedereen die in Nederland woonachtig is of er zijn inkomen verdient, is hier belastingplichtig. De Belastingdienst zorgt voor de inning van de belasting. De Belastingdienst is, zoals voormalig staatssecretaris Weekers het ooit uitdrukte, "het financiële fundament van de overheid". Helaas klagen de medewerkers van de Belastingdienst over te veel nieuwe taken, toegenomen regeldruk en een te hoge werkdruk.

FIOD moet belastingontduiking en belastingfraude tegengaan

Ons belastingen- en toeslagensysteem is complex en misbruik ligt op de loer. Ofschoon het gros van burgers en bedrijven hun verschuldigde belasting keurig betaalt, is de Belastingdienst toch genoodzaakt om er een speciale Fiscale inlichtingen- en opsporingsdienst (FIOD) op na te houden die belastingontduiking en belastingfraude moet tegengaan.

Uitstel van betaling vragen

Wie een belastingaanslag heeft ontvangen en die niet op tijd kan betalen, kan om uitstel van betaling verzoeken. Dat kan op twee manieren: telefonisch en schriftelijk. Voor kortdurend uitstel tot een viertal maanden volstaat een telefonisch verzoek. Wilt u langer uitstel, dan kunt u daarvoor een “Verzoek betalingsregeling en uitstel van betaling van belasting en/of premie” downloaden op de site van de Belastingdienst.

Welke belastingen heft de overheid?

Nagenoeg iedereen in ons land heeft te maken met belastingen. Ofschoon er ook provinciale heffingen bestaan, wordt de burger het meest geconfronteerd met gemeentelijke belastingen en belastingen opgelegd door de rijksoverheid. Tot die laatste categorie behoren onder meer de loonbelasting die we over ons salaris verschuldigd zijn, maar ook de kansspelbelasting over prijzen die we winnen in de loterij. Gemeentelijke belastingen blijven in het kader van deze uiteenzetting buiten beschouwing.

Welke rijksbelastingen kennen we?

In ons land kennen we meer dan 20 belastingen die door de rijksoverheid worden opgelegd. Onderstaand een kleine opsomming van belastingsoorten waarmee particulieren doorgaans worden geconfronteerd:

• de loon- en inkomstenbelasting;
• kansspelbelasting;
• erf- en schenkbelasting;
• vermogensrendementsheffing;
• omzetbelasting (btw);
• accijnzen op alcoholische dranken en tabakswaren;
• belastingen op personenauto's en motorrijwielen (bpm);
• motorrijtuigenbelasting (mrb);
• overdrachtsbelasting;
• assurantiebelasting.

Dit is overigens geen uitputtende opsomming. Voor een volledig overzicht wordt verwezen naar de website van de Belastingdienst.

Belasting op vermogen moet omhoog

Een in 2014 door de OESO gepresenteerde analyse, toont aan dat vermogende mensen in ons land worden ontzien. Arbeid arbeid en consumptie daarentegen worden in Nederland relatief zwaar belast.

De belasting op vermogen (bijvoorbeeld via de rendementsheffing) is in Nederland aan de lage kant vergeleken met andere West-Europese staten. Meerdere fiscalisten bepleiten daarom een verhoging van vermogensbelasting in ons land. Als gevolg van de vergrijzing zou het huidige regime niet langer houdbaar zijn. Het aantal werkenden zal op termijn niet meer volstaan om de nodige belastingen op te brengen. Men zou nalatenschappen en onroerend goed zwaarder kunnen belasten, zodat de fiscale lasten op arbeid kunnen worden verlaag.

Lees verder

• Gevolgen nieuw belastingverdrag met Duitsland
• Fiscale heffing van 10% op alle vermogens
• Zwart geld: opsporing ervan geïntensiveerd
• Hoe zwart werk wit wordt
• Renteforfait box 3 ter discussie