Koopsompolis bij verzekeringen; wat is het en hoe werkt het

Er is veel te doen over de koopsompolissen bij verzekeringen. Het kan hierbij gaan om overlijdensverzekeringen. Ook verzekeringen tegen arbeidsongeschiktheid kunnen betaald worden door een koopsom. Maar wat is een koopsompolis eigenlijk? En wat zijn de voordelen en de nadelen van een koopsompolis?

Wat is een koopsompolis

Als je een verzekering afsluit die bijvoorbeeld een bedrag uitbetaald bij overlijden (de overlijdensrisicoverzekering), dan moet je hiervoor een premie betalen. Met deze premie betaal je eigenlijk aan de maatschappij het risico dat zij lopen als je komt te overlijden. De maatschappij waar je verzekerd bent moet dan een vooraf afgesproken bedrag uitbetalen.

In de meeste gevallen betaal je deze premie per maand. In sommige gevallen kun je ook de premie in één keer betalen. Je stort dan een "koopsom".

Voordeel van een koopsompolis

Het in één keer betalen van de premies (de koopsom) heeft voordelen en nadelen. Het grootste voordeel is dat alle premies bij elkaar duurder zijn dan de koopsom. Je betaalt dus minder voor de verzekering.

Voorbeeld premievoordeel
In dit voorbeeld gaan we uit van de volgende gegevens

• verzekerde 1 is een man, 36 jaar
• verzekerde 2 is een vrouw, 36 jaar
• verzekerd bedrag (bij overlijden van één van de twee verzekerden) Eur. 150.000,-
• looptijd van de verzekering 30 jaar

Op basis van deze gegevens zijn de premies voor deze verzekering als volgt;
Bij deze berekening is er sprake van 1 aanbieder. Dit om de vergelijking zo zuiver mogelijk te houden.

Het premieverschil is er dus wel degelijk. In totaal betaal je ruim Eur. 8.000,- minder aan premie. Dat is de kracht van de koopsompolis. Overigens is hier geen rekening gehouden met eventuele rente die je zou ontvangen als je per maand zou betalen en het bedrag van de koopsom op je spaarrekening zet. Om alles zo simpel mogelijk te houden is er ook geen rekening gehouden met inflatie.

Nadelen van een koopsompolsi

In één keer je geld kwijt

Het grootste nadeel van een koopsompolis is dat je je geld meteen kwijt bent. Je moet, in het vorige voorbeeld, in één keer ruim Eur. 14.000,- betalen. Stel dat je na 5 jaar komt te overlijden, dan is de premie die je hebt betaald wel heel erg hoog. Eigenlijk zou je dan kunnen zeggen dat je Eur. 14.000,- over 60 maanden = Eur. 233,33 per maand aan verzekeringspremie hebt betaald. Het voordeel van een lagere totale premie geldt dus eigenlijk pas als je lang leeft.

Voorbeeld
We gaan uit van het eerdere voorbeeld. De premie per maand is Eur. 63,24. De koopsom is Eur. 14.049,88. Je hebt eigenlijk pas een premievoordeel als je meer dan Eur. 14.049,88 aan premies per maand hebt betaald. In onderstaande tabel wordt dit duidelijker.


Na 18 en een half jaar wordt de koopsompolis pas voordeliger. Sterf je eerder, dan heb je meer premie betaald met de koopsom dan op basis van maandpremie.

Nadelen bij tussentijds stoppen

Er is nog een nadeel bij betaling van een koopsom. De verzekering kun je niet gemakkelijk kunt stopzetten. Doe je dat toch, dan verlies je (veel) geld. De maatschappij zal een gedeelte van het geld terugbetalen, maar dat is minder dan eigenlijk zou moeten. Dit komt omdat maatschappijen vaak gebruik maken van de zogenaamde 78-regel. Deze regel bepaalt hoeveel geld er wordt teruggegeven als de verzekering tijdens de looptijd wordt gestopt. De 78-regel is een redelijk ingewikkelde formule:

formule 78-regel
(N-T)(N-T+1)/N(N+1) x bruto premie.
De uitkomst is het bedrag dat je terugkrijgt.
N = duur van de looptijd in maanden
T = het aantal volle maanden tussen het start en einde van de verzekering.

Voorbeeld
Stel je wilt de verzekering uit het voorbeeld na 5 jaar stopzetten. Hoeveel krijg je dan terug? De uitwerking van de formule is achterwege gelaten om het een beetje overzichtelijk te houden.

Verklaring van de gebruikte termen:

• restitutie is het bedrag dat je terugkrijgt
• restitutie naar rato is het bedrag dat je zou terugkrijgen als je alleen zou kijken naar het aantal maanden dat de verzekering heeft gelopen. In dit voorbeeld 60 van de 360 maanden. Je zou dus mogen verwachten dat je 300 (niet betaalde maanden) gedeeld door 360 (looptijd) x Eur. 14.049,88 terug zou krijgen. Dat is dus niet het geval.
• het bedrag dat je eigenlijk per maand hebt betaald is de koopsom minus de restitutie gedeeld door het aantal maanden. In dit voorbeeld (Eur. 14.049,88 - Eur. 9.681,66) / 60.

Een koopsompolis kun je niet altijd zomaar opzeggen. De wet zegt dat dit één keer per 5 jaar kan. Dit moet je dan ook nog op tijd doorgeven aan de maatschappij, vaak 2 maanden van tevoren. Ben je te laat, dan moet je weer 5 jaar wachten.

Nadelen bij lenen extra geld voor koopsom

Een koopsom is vaak een groot bedrag. Niet iedereen kan dit bedrag met eigen geld betalen. Er wordt dan vaak extra geld geleend om de koopsom mee te betalen. Dat betekent natuurlijk dat het premievoordeel dat je hebt verdwijnt. Je moet immers rente betalen over het geld dat je leent. Een voorbeeld om aan te geven hoeveel de polis dan kost en wat er overblijft van het voordeel ten opzichte van maandpremie.

voorbeeld
Stel je leent Eur. 14.000,- om de koopsom mee te betalen. De rente die je hierover betaalt is 5%.

• rente per maand: 5% x Eur. 14.000,- / 12 = 58,33 (dit betaal je dus extra aan maandlasten)
• rente na 30 jaar: 360 x Eur. 58,33 = 21.000,=

De koopsom kost dan geen Eur. 14.049,88 maar Eur. 35.049,88. Dit is dan plotseling ruim Eur. 12.000,- meer dan wanneer je per maand zou betalen!

Provisie

De provisies die worden uitgekeerd aan de banken en tussenpersonen zijn bij koopsompolissen erg hoog. De provisie kan in sommige gevallen oplopen tot ca. 80%! Dit betekent dat een koopsompolis nog goedkoper zou kunnen. Bedrijven betalen tussenpersonen enorm grote bedragen om de verzekeringen te kunnen verkopen. De AFM, toezichthouder van de financiële markten, wil nu een verbod op deze hoge provisies. Ze willen een maximale provisie van 25% voorstellen. Eind jaren '90 is een soortgelijke regeling afgeschaft. De maximale provisie bedroeg toen 20%. De regeling werd afgeschaft omdat men vond dat de banken en verzekeraars dit beter zelf konden regelen.

De provisie op koopsommen bij arbeidsongeschiktheid liggen gemiddeld iets lager, maar kunnen toch nog oplopen tot 40%.