Eigen risico zorgverzekering 2020: hoogte en zorgtoeslag

De hoogte van het eigen risico in de zorg blijft in 2020 gelijk ten opzichte van het voorgaande jaar, namelijk € 385. Dit betekent dat wie zorgkosten maakt eerst € 385 zelf moet betalen, alvorens aanspraak gemaakt kan worden op een vergoeding vanuit de basisverzekering. Bepaalde soorten zorgkosten zijn uitgesloten van het eigen risico zoals een consult bij de huisarts, kraamzorg en zorg waarvoor een vergoeding geldt vanuit de Wet langdurige zorg (Wlz) of de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo).

Inhoud

• Hoogte eigen risico 2020
• Hoe werkt het eigen risico?
• Zorgkosten waarvoor het eigen risico niet geldt
• Vrijwillig hoger eigen risico
• Inkomensgrens en maximale zorgtoeslag 2020

Hoogte eigen risico 2020

Elk jaar wordt in de aanloop naar Prinsjesdag en de bekendmaking van de begroting voor het volgende jaar de hoogte van het eigen risico in de zorg bekendgemaakt. In september 2019 is de hoogte van het eigen risico in de zorg voor 2020 dan ook bekendgemaakt. Dit bedrag zal gelijk blijven aan dat van 2019, namelijk € 385 euro. Het is voor de vierde keer sinds de invoering van het eigen risico dat het bedrag niet omhoog gaat.

Voor de bekendmaking van dit bedrag bestond er bij velen de vrees dat het eigen risico verder omhoog zou gaan. Dit onderwerp is al jaren een discussiepunt in de politiek. In 2017 werd bijvoorbeeld nog gespeculeerd over het verhogen van het eigen risico in de zorg naar € 500 euro om de zorgkosten op die manier beheersbaar te houden. Dit stuit echter op veel maatschappelijk protest. De zorg zou op die manier weleens onbereikbaar kunnen worden voor mensen met een kleine beurs. De meest drastische verhoging die we in Nederland gezien hebben was in 2013, toen het eigen risico omhoog ging van € 220 naar € 350 euro. Daarna is het dus enkel in kleine stapjes verhoogd.

Enkele partijen in de Tweede Kamer pleiten al jaren voor een verlaging of het volledig afschaffen van het eigen risico. In de afgelopen jaren ijverden vooral GroenLinks, SP, 50PLUS en PVV hiervoor. Naar schatting zou een afschaffing van het eigen risico in de zorg zeker € 3,7 miljard euro kosten (schatting uit 2017). De kosten zouden dan op andere posten bezuinigd moeten worden.

Hoe werkt het eigen risico?

In Nederland heeft iedereen verplicht een zorgverzekering (gewetensbezwaarden uitgesloten). Voor iedereen geldt tevens een minimum eigen risico. Dit houdt in dat eerst een bepaald bedrag aan zorgkosten zelf betaald moet worden alvorens een vergoeding uit de basisverzekering volgt. Het idee achter het eigen risico is dat mensen wat beter nadenken voordat ze om elk wissewasje de hulp van een zorgverlener inroepen. De keerzijde hiervan is dat (levensreddende) medicijnen die iemand al jaren gebruikt hier ook onder vallen waardoor de kosten van chronisch zieken per definitie toenemen. Een patroon dat zich elk jaar herhaalt is tevens dat zorgverzekeraars aan het einde van het jaar veel meer zorgkosten moeten uitkeren dan aan het begin van het jaar. Dit komt doordat mensen die hun eigen risico hebben 'opgebruikt' - dat wil zeggen dat zij inmiddels € 385 aan zorgkosten zelf hebben betaald - eerder kosten lijken te maken 'omdat het kan'. Mensen die in de problemen komen doordat zij vanwege hoge zorgkosten jaarlijks dit bedrag al in januari op moeten hoesten kunnen bij sommige zorgverzekeraars terecht voor een regeling met betrekking tot gespreid betalen.

Zorgkosten waarvoor het eigen risico niet geldt

In Nederland is er nog een select aantal kostenposten in de zorg waarvoor het eigen risico niet geldt. Het gaat om de volgende zaken:

• Zorg voor kinderen onder de 18 jaar
• Consult bij de huisarts
• Kraamzorg en verloskundige zorg
• Sommige bevolkingsonderzoeken
• Sommige inentingen
• Kosten voor de behandeling van bepaalde chronische ziekten (diabetes mellitus type 2, COPD en CVR)
• Nacontroles en reiskosten bij orgaandonatie
• Zorg waarvoor een vergoeding bestaat vanuit de Wet langdurige zorg (Wlz) of de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)

Krijg je van de huisarts een verwijzing naar een specialist of stuurt de huisarts je door naar een lab voor bloedonderzoek dan vallen de kosten hiervoor wel onder het eigen risico. Hetzelfde geldt voor medicatie op recept van de huisarts. Krijg je voor bepaalde zorg een vergoeding vanuit je aanvullende verzekering dan valt dit niet onder het eigen risico. Medicijnen die niet voor vergoeding onder de basisverzekering in aanmerking komen vallen ook niet onder het eigen risico en zullen sowieso volledig zelf moeten worden betaald.

Vrijwillig hoger eigen risico

Het eigen risico waar over gesproken wordt is het minimum eigen risico. Het is mogelijk om vrijwillig voor een hoger eigen risico te kiezen. De reden voor mensen om hiervoor te kiezen is om de kosten van de maandelijkse zorgpremie te drukken. Hoe hoger het eigen risico dat je zelf accepteert, des te lager de zorgpremie. Het risico is dan natuurlijk dat wanneer je onverwachts met hoge zorgkosten geconfronteerd wordt dit een flinke aanslag op je portemonnee zal zijn. In 2020 mag het eigen risico vrijwillig met € 500 verhoogd worden tot € 885. De korting die je dan krijgt op de maandelijkse zorgpremie kan oplopen tot € 25 euro. Ontvang je vanwege een laag inkomen tevens zorgtoeslag en maak je geen gebruik van medische hulp dan is het zodoende mogelijk niet tot nauwelijks armer te worden door de zorgpremie.

In december 2017 ijverde DSW-directeur Chris Oomen nog voor een afschaffing van het vrijwillig eigen risico. Zijn inschatting is dat wanneer het niet langer mogelijk wordt gemaakt het eigen risico vrijwilliger te verhogen, de premie voor iedereen met € 20 euro per maand kan dalen en het eigen risico met € 50. Hij noemt het onrechtvaardig dat zieke mensen meer moeten betalen omdat gezonde mensen de mogelijkheid hebben hun eigen risico vrijwillig te verhogen. Het beginsel van solidariteit zou moeten maken dat het andersom gaat en dat gezonde mensen een hogere bijdrage leveren, volgens Oomen.

Inkomensgrens en maximale zorgtoeslag 2020

Wie een laag inkomen heeft kan in Nederland aanspraak maken op een maandelijkse zorgtoeslag. De hoogte van de zorgtoeslag wordt gekoppeld aan de gemiddelde premiekosten. Deze worden altijd aan het einde van het kalenderjaar bekendgemaakt door de zorgverzekeraars. De hoogte van de zorgtoeslag in 2020 is in december 2019 bekendgemaakt. De maximale zorgtoeslag in 2020 (voor alleenstaanden met een inkomen tot € 21.000) bedraagt dit jaar € 104 per maand (€ 199 met toeslagpartner). De inkomensgrens voor het ontvangen van zorgtoeslag ligt op € 30.481 voor alleenstaanden en op € 38.945 voor wie een toeslagpartner heeft.