Sparen en beleggen

Onafhankelijk advies over sparen en beleggen is vaak moeilijk te krijgen. Veel mensen laten zich verleiden door de fiscale voordelen van ingewikkelde verzekerings- of beleggingsproducten, om er later achter te komen dat het voorgespiegeld rendement tegenvalt of hoge kosten zijn verzwegen.

Vermogensopbouw

Weet u op dit moment al wat u precies na uw rente en inflatie gaat doen en hoe u er financieel dan voorstaat? Of staat u wel eens stil bij de vraag hoe u de studie van uw kinderen gaat bekostigen? En bent u in staat om een weloverwogen keuze te maken uit de verschillende mogelijkheden om straks uw hypotheek af te lossen?

De kans is niet denkbeeldig dat u een aantal van deze vragen ontkennend zult beantwoorden. Maar hoe uw financiële toekomst er ook uitziet, de overheid zal, gedwongen door immense uitgaven voor reddingsoperaties en steunmaatregelen, steeds meer aan het eigen initiatief overlaten. Dit zal de noodzaak voor een uitgekiende vermogensopbouw alleen maar doen toenemen.

De praktijk wijst helaas uit dat de veelheid aan financiële producten ten koste gaat van de transparantie. Een heldere uiteenzetting van de meest gangbare producten voor sparen, beleggen en verzekeren stelt de consument in staat om die producten met elkaar te vergelijken en het product te kiezen dat het best bij hem past.

Sparen

Sparen wordt algemeen beschouwd als de meest veilige manier om vermogen op te bouwen. Het bedrag dat u op een spaarrekening zet, krijgt u immers altijd weer terug, vooropgesteld dat u spaart bij een bank die valt onder het depositogarantiestelsel. Hoewel uw kapitaal dankzij die garantie niet minder kan worden, kan spaargeld door de inflatie wel minder waard worden. Veel spaarders is het weliswaar een doorn in het oog, maar pensioen gaan hand in hand. Sparen gaat dus toch gepaard met een zeker risico, al is dat een heel ander risico dan het risico bij beleggen.

Sparen kunt u op verschillende manieren. Er bestaan diverse spaarvormen, die van elkaar verschillen door de rentevorm (vast of variabel), de mate waarin het geld weer beschikbaar (opvraagbaar) is, maar ook door hun fiscale behandeling. Zo onderscheiden we onder meer:

• Direct opvraagbare spaarrekeningen;
• Spaardeposito's;
• Spaarloonregeling.

Direct opvraagbare spaarrekening

Deze spaarrekening behoeft eigenlijk weinig uitleg. Doorgaans is de rente variabel en kunt u ten alle tijde over uw tegoed beschikken. Bij deze spaarvorm kan men zonder verplichtingen sparen of spaargeld opnemen. Er zijn geen risico's aan deze spaarvorm verbonden, behalve het feit dat de rente variabel is en dus kan fluctueren.

Een variant op de gewone spaarrekening is de spaarrekening met beperkende voorwaarden. Daarbij kan men denken aan een minimuminleg per maand, opnamekosten of een bonusrente over het saldo dat gedurende een bepaalde periode op de rekening aanwezig was. Het spreekt voor zich dat de rente op een rekening met beperkende voorwaarden iets hoger is.

Spaardeposito

Wie zijn spaargeld voor langere tijd vast kan zetten, kan kiezen voor een spaardeposito. Bij een spaardeposito staat het geld
vast en of kan men alleen voor bepaalde bestedingen (aankoop woning bv.) tussentijds over het spaargeld beschikken. Meestal geldt het principe dat de renteopbrengst hoger is naarmate het geld langer vaststaat. Ofschoon de renteopbrengst gegarandeerd is, bestaat het risico dat u uw geld tijdens de looptijd nodig heeft; En dat kan fikse opnamekosten met zich meebrengen.

Ook kunnen rentetarieven wijzigen waardoor u achteraf bezien wellicht een verkeerde inschatting heeft gemaakt. Stel u sluit een spaardeposito af voor 5 jaar tegen een rente van 3%. De rentevergoeding op een gewone spaarrekening zonder beperkende voorwaarden bedraagt op dat moment 2,5%. Mocht die rente op korte termijn stijgen van 2,5 naar 3,5%, dan heeft u dus een foute keuze gemaakt. Maar het omgekeerde kan ook uiteraard.

Momenteel lopen veel kortlopende spaardeposito's af die eind 2008 massaal zijn afsloten. De rente voor die depositorekeningen is ondertussen flink gezakt, waardoor die spaardeposito's een stuk minder aantrekkelijker zijn.

Spaarloonregeling

Via de spaarloonregeling kunt u een deel van uw salaris belastingvrij ontvangen. Het werkt als volgt. Uw werkgever stort een bepaald bedrag (in 2010 maximaal € 613,=) van uw brutoloon op een geblokkeerde spaarrekening. Indien u het bedrag minimaal 4 jaar laat staan, kunt u het na die 4 jaar opnemen zonder dat u er inkomstenbelasting over heeft betaald.

Hoe een spaarvorm kiezen?

Om te kunnen bepalen welke spaarvorm voor u het meest geschikt is, moet u zich 2 vragen stellen:

• Hoe belangrijk is flexibiliteit? Moet ik indien nodig direct over mijn spaartegoed kunnen beschikken?
• Welke spaarvorm biedt het hoogste (netto) rendement?

Spaart u om wat geld achter de hand te hebben voor onvoorziene uitgaven, dan is het belangrijk dat uw spaargeld direct opvraagbaar is. Spaart u daarentegen voor een besteding op langere termijn, bijvoorbeeld om de studie van uw kinderen te bekostigen, dan hoeft uw spaargeld niet à la minute beschikbaar te zijn en kunt u het in principe enige tijd vastzetten.

Beleggen

Wie de rente op een spaarrekening te laag vindt en bereid is meer risico te nemen, kan overwegen om te beleggen. Bij beleggen draait alles om de juiste mix tussen rendement en risico. Het liefst heeft iedereen natuurlijk een hoog rendement en een laag risico, maar een hoog rendement zonder risico realiseert u alleen door te erven of door de hoofdprijs in de loterij te winnen.

Risicoprofiel

Er zijn tal van beleggingsproducten op de markt. Belangrijk is dat ze aansluiten op uw risicoprofiel. Daarbij is een aantal elementen van belang:

• Kunt u het geld waarmee u gaat beleggen missen?
• Voor welke periode kunt u het geld missen?
• Kunt u tegen een 'stootje'? Oftewel: bent u bestand tegen mogelijke koersdalingen?

Risicoprofielen variëren van zeer defensief tot zeer offensief. Aan de hand daarvan kunt u een passende beleggingskeuze
maken.

Beleggen anders dan speculeren

Beleggen staat niet gelijk aan speculeren. Het onderscheid zit hem vooral in het risico en de termijn gedurende welke men belegt. Speculanten spelen in op sterke koersschommelingen en beleggen doorgaans voor de korte tot zeer korte termijn. Beleggen daarentegen wordt gekenmerkt door een redelijke mate van voorspelbaarheid en het op lange termijn te verwachten rendement. De echte belegger laat zich dan ook niet afleiden door kortetermijnontwikkelingen.

Er bestaan tal van objecten waarin kan worden belegd. We beperken ons in dit kader tot de meest voorkomende en makkelijk verhandelbare beleggingsvormen: aandelen en obligaties. Andere beleggingsobjecten zoals opties, futures, vastgoedbelegging, edelmetalen of grondstoffen, vallen buiten het bestek van dit artikel.

Beleggen en risico´s beperken

Onder beleggen verstaan we het investeren van gelden met als doel daar op langere termijn een beter rendement op te behalen dan met sparen. Dit wordt bereikt door koerswinsten en dividendopbrengsten. Wie belegt koopt bijvoorbeeld een aandeel dat in waarde kan stijgen of dalen. Er bestaat geen enkele zekerheid over de toekomstige waarde van die belegging, en dat gemis aan zekerheid is wat beleggen onderscheidt van sparen. Tegenover dat risico staat echter een kans op een hoger rendement. En hoewel men zich moet realiseren dat beleggen altijd gepaard gaat met enig risico, moet dat ook weer niet worden overdreven. De risico´s bij beleggen zijn namelijk op verschillende manieren te beperken, bijvoorbeeld door spreiding van de beleggingen of afdekking met andere beleggingsinstrumenten zoals opties of futures.