Hypotheek en Lenen van geld: de psychologie erachter

In Nederland is het geen raar verschijnsel: hypotheek en lenen van geld. Een hypotheek heeft bijna iedereen wel. Een hypotheek is vaak een noodzaak om iets te kunnen kopen. Vaak is dat in de vorm van een huis. De hypotheek is feitelijk een lening van langere tijd. Niet iedereen reageert hetzelfde op een lening of een hypotheek. Moet je dat wel doen, wat zijn de risico’s en wat als ik mijn baan verlies! De onwetendheid en risico’s kunnen mensen huiverig maken.

Een lening

Lenen wordt in Nederland, maar ook in de rest van de wereld, steeds populairder. Het wordt naast dat het steeds populairder wordt, ook steeds verpakt in een mooier jasje. Concreet lenen wordt verbloemd met woorden als: betaal pas over tien jaar! Uiteraard is dit gewoon een vorm van lenen. Je sluit een overeenkomst dat je het geld over een aantal jaar, of verspreid over jaren terugbetaald aan de begunstigde. Het lenen van geld is natuurlijk niet gratis. Over het bedrag betaal je een rentebedrag. Dit bedrag kan hoog uitpakken.

Waarom lenen mensen?

Lenen is psychologisch een voordeel. Je ziet een product maar kunt het niet betalen. Wat ga je dan doen als je het wel heel graag wilt? Je kunt natuurlijk het product negeren maar als er een oplossing wordt geboden om het product toch te kopen is dat een ideale en makkelijke solution. Het ziet er doordacht en gelikt uit. Je krijgt het product (bijvoorbeeld een auto) nu, en betaalt pas over een paar jaar. Jij kunt dus in je mooie auto rondrijden terwijl je later pas met de kosten zit. Heerlijk toch?

De andere kant van de medaille

Natuurlijk is lenen niet alleen maar voordelig. Je betaalt voor je lening. Mensen die lenen weten dit ook dondersgoed maar trappen toch vaak in bepaalde valkuilen. Zo lijkt het alsof je helemaal niet veel extra betaalt. De bedragen zijn vaak verspreid en de kleine bedragen los van elkaar zijn nog te overzien. Als je alles bij elkaar voegt is het wel even schrikken. De rente die daarover komt is vaak niet gering.

Promotiefocus

In de psychologie wordt onderscheid gemaakt in de manier en achterliggende gedachten die mensen hanteren bij het maken van bepaalde keuzes. Mensen verschillen in de manieren van redeneren. Neem het volgende voorbeeld: als jij een karretje van de supermarkt in gebruik neemt stop je daar een muntje in. Stel dat je daar 50 eurocent in stopt. Je gaat boodschappen doen en loopt met het karretje terug naar de auto. De auto staat vrij ver van de supermarkt. Helaas begint het te regenen en je haast je. Eenmaal het karretje uitgepakt sta je voor een keuze: laat je het karretje staan of ga je helemaal weer terug, door de regen, om het karretje terug te plaatsen en je vijftig eurocent terug te claimen?
Mensen met een promotiefocus zijn eerder geneigd om nee te zeggen. Deze mensen laten het karretje dus staan. Ze willen niet door de regen lopen en vinden het niet erg om iets te verliezen.

Preventiefocus

Aan de andere kant hebben wij de mensen met een preventiefocus. Deze mensen zullen het karretje koste wat kost niet laten staan. Ze willen het muntje terug en moeten er niet aan denken om het karretje te laten staan en vijftig eurocent te moeten verliezen. De focus ligt op preventie. In dit voorbeeld is dat dus de preventie (of het voorkomen) van een eventueel verlies.

Terug naar lenen van geld

Om het voorbeeld van het winkelkarretje terug te plaatsen naar het lenen van geld komen wij bij het volgende uit. Mensen met een preventiefocus zullen eerder geneigd zijn om geen geld te lenen. Deze mensen vinden het een vreselijk idee om geld te moeten verliezen (rente). Een hypotheek omarmen vinden ze maar niks. Mensen met een promotiefocus zullen er geen moeite mee hebben. Deze mensen zien juist de positieve kanten van lenen van geld. Deze mensen vinden het fijn om te kopen wat ze willen en zien het verlies (rente) als een bijkomend verschijnsel.

Welke focus heb jij?

Uiteraard zijn er veel voorbeelden te noemen waar de focus goed laat zien hoe mensen bepaalde producten kopen of juist vermijden. Mensen met een promotiefocus zijn, wanneer het toch mis gaat, eerder geneigd om positieve coping strategieën te gebruiken. Dit betekent dat deze mensen eerder geneigd zijn om de situatie voor henzelf goed te praten en de schuld te leggen bij externe bronnen. Dit zorgt er voor dat je zelf geen psychologische schade ondervindt. Mensen met een preventiefocus vertonen vaak het tegenovergestelde. Mochten deze mensen toch geld lenen, kunnen dat later niet terug betalen, vertonen een vorm van negatieve coping. Ze zullen de schuld leggen bij henzelf en denken: ‘’ zie je wel, had ik maar nooit die lening aangenomen’’. Deze vorm van coping legt de schuld bij jezelf en kan voor veel stress zorgen.