Wat is inflatie en wat zijn de gevolgen?

In het nieuws horen we vaak berichten over de inflatie. Maar wat is inflatie precies? En hoe wordt het berekend? En wat zijn de gevolgen van de inflatie voor ons? En wat is de relatie tussen inflatie en koopkracht? Wat betekent inflatie voor je spaargeld?

Wat is inflatie?

Inflatie betekent dat het prijsniveau van onze producten stijgt. Inflatie is daarom synoniem aan geldontwaarding, want als de prijzen stijgen, kunnen we met hetzelfde geld minder kopen, dus is ons geld minder waard. Inflatie kan het gevolg zijn van toegenomen welvaart. Prijzen van producten komen tot stand door de verhouding tussen vraag en aanbod. Wanneer de welvaart toeneemt en mensen hebben meer te besteden, dan zullen ze ook meer geld uitgeven. Dit creëert meer vraag naar producten, waardoor producenten er meer voor kunnen vragen. Inflatie kan ook veroorzaakt worden door afname van aanbod van producten. Als er in een jaar een hele slechte oogst is geweest, dan is het aanbod van producten laag, terwijl de vraag niet daalt. De prijs van deze producten zal dus stijgen. Hierdoor zal de inflatie ook stijgen.
Prijzen kunnen ook lager worden, in plaats van stijgen. Dat wordt deflatie genoemd.

Hoe wordt inflatie berekend?

Als de inflatie 2% is, betekent dat dat het prijsniveau gemiddeld 2% is gestegen. Maar dat betekent niet dat alle prijzen 2% zijn gestegen. Het kan best dat de prijs van groente en fruit is gestegen, maar de prijs van zuivel is gedaald. Hier moet een weging tussen worden gemaakt.
Over het algemeen wordt gewerkt met een ‘mandje’ producten, zoals de economen dat noemen. Dit mandje kan bijvoorbeeld de producten bevatten die een gemiddeld persoon in een week eet. De inflatie is het procentuele verschil in prijs tussen twee bepaalde tijdstippen. Het verschil tussen de prijs van dat mandje op 1 januari in het eerste jaar en op 1 januari in het volgende jaar is de inflatie.

Maar inflatie gaat niet alleen over eten. De inflatie van een land wordt eigenlijk berekend uit alles wat er verhandeld wordt in een land. Daar horen transport, medicijnen en diensten bijvoorbeeld ook bij. Hoe meer er van een product wordt verhandeld, des te zwaarder weegt het mee in de berekening van de inflatie.

Normaal gesproken wordt de inflatie berekend over een jaar tijd. De inflatie van mei is dus niet de stijging van de prijzen in alleen de maand mei ten opzichte van april, maar de stijging van de prijzen in mei ten opzichte van de prijs in mei het jaar daarvoor.

Wat zijn de gevolgen van inflatie?

Het gevolg van inflatie is dat je van hetzelfde geld minder kan kopen. In Nederland stijgen de lonen en uitkeringen meestal mee met de inflatie. Hierdoor blijft de koopkracht gelijk, oftewel je kan met je inkomen nog net zo veel kopen. Als je geld op een spaarrekening hebt staan, hangt de waardevermeerdering af van zowel de inflatie als de rente. Als de rente lager is dan de inflatie, dan kan je dus minder kopen met je spaargeld, dus neemt eigenlijk de echte waarde van je spaargeld af. Als de rente hoger is dan de inflatie, dan neemt de waarde van je geld wel toe. Als je spaart door af en toe geld in een schoenendoos (of een oude sok, of onder je matras) te stoppen, dan neemt de waarde van je geld dus af door de inflatie.