Gevolgen van noodgedwongen of bewust met minder geld omgaan

Plotseling met minder geld moeten rondkomen is meestal een gevolg van iets ernstigs waardoor het inkomen ineens veel lager is. Toch zijn er ook mensen die er bewust voor kiezen om een tijd met minder uitgaven te leven. Dat kan als een persoonlijke reactie op de consumptiemaatschappij waarbij bezit lang niet altijd leidt tot meer levensvreugde of geluk. Maar in de meeste gevallen is er een niet zelf gekozen aanleiding om met minder geld rond te moeten komen en heeft zo’n zware periode allerlei gevolgen.

Minder geld dus elk dubbeltje omdraaien

Geldgebrek is van alle tijden en overkomt iedereen wel eens. Maar na een poos uitvoeren van het oude gezegde ‘elk dubbeltje omdraaien’ hoort dat meestal weer tot de verleden tijd. Maar bij geldgebrek als gevolg van een ontslag of door het oplopen van schulden is het voor veel mensen moeilijk om nog rond te komen. Ook dat is van alle tijden hoewel het in crisissituaties meer en meestal heviger voorkomt.

Noodgedwongen oplossingen en hulp zoeken

In de meeste gevallen waarin iemand plotseling minder te besteden heeft zal hulp gezocht moeten worden door geld te lenen, familiehulp of in het uiterste geval door een beroep te doen op het systeem van schuldsanering.

Lening afsluiten

Een oplossing om toch nog aan de eerste levensbehoefte te kunnen voldoen betekent dikwijls een lening afsluiten met het gevaar dat de aflossingen daarvoor niet kunnen worden opgebracht. De ellende wordt daardoor alleen maar groter.

Familiehulp

In andere gevallen kunnen mensen soms rekenen op hulp in familiekring wat een goede manier kan zijn als er vooruitzicht is op een hoger inkomen op niet al te lange tijd. Dat kan bijvoorbeeld zijn als verwacht kan worden dat na een ontslag weer snel een baan kan worden gevonden.

Schuldsanering

Maar in veel gevallen zal andere hulp gezocht moeten worden zoals bijvoorbeeld schuldsanering wat zeker geen pretje is maar iemand wel door een moeilijke periode heen kan helpen.

Gevolgen van minder te besteden hebben

Voor velen is het een probleem als de omgeving merkt dat er met minder geld omgegaan moet worden. Praten over minder te besteden hebben is niet makkelijk omdat er een algemeen taboe op lijkt te rusten. Uit veel winkels kun je wegblijven maar bepaalde inkopen zijn noodzakelijk waarbij koopverandering kan opvallen. Zeker voor familie, vrienden en kennissen valt een bestedingsverandering niet altijd te verbloemen. Leven met minder uitgaven heeft gevolgen voor de totale leefstijl waardoor ook het sociale leven verandert. Minder uitgaan, minder nieuwe kleding, minder en goedkopere hobby’s. Het kan zelfs leiden tot verlies van vrienden waarvan je juist in moeilijke tijden de waarde leert kennen.

Hyperconsumptie, downshiften en andere levensstijl

Maar langdurig met minder geld leven kan ook een bewuste keuze zijn en wordt dan met een lelijk Engels woord downshiften genoemd. De aanleiding om bewust met minder rond te komen is dan hyperconsumptie waar een downshifter op zijn manier op reageert. Uit een onderzoek van Jeanine Schreurs (onderzoeker, lezinggever en publicist) is gebleken dat zowel mensen die gedwongen werden om met minder te leven, als degene die bewust die keuze maakten, achteraf positief waren over hun veranderde levensstijl. Met honderden euro’s minder per jaar rondkomen geeft aanvankelijk een schrikreactie. Maar downshiften kan het leven ook verrijken door een andere levensstijl.

Gedachteloos in plaats van bewust omgaan met geld

Mensen die met schuldsanering te maken hebben gehad voelen zich na afloop soms beter en blijven, ook als ze weer iets meer te besteden hebben, vaak sober leven. Een theorie hiervoor zou kunnen zijn dat mensen met veel geld op een gedachteloze manier dat geld uitgeven. Als een groot deel van hun inkomsten wegvalt is het nodig om bewust na te denken welke dingen echt belangrijk zijn. De waardering voor wat mensen dan hebben of kunnen aanschaffen is veel groter. Jeanine Schreurs heeft zelf inspiratie gevonden tot minderen door een bezoek aan India waar zij afschuwelijke dingen zag. Zij vond de confrontatie met mensonterende armoede hartverscheurend. Sindsdien gaat ze voor inhoud en kwaliteit in plaats van voor kwantiteit.

Nibud, voorlichting en adviezen

Onderzoek van het Nibud (Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting) heeft aangetoond dat mensen zich meestal totaal niet voorbereiden op verslechterende financiële situaties. Velen gaan er van uit dat het hen niet zal overkomen en willen de noodzaak niet inzien dat een buffer best handig is, als plotseling de wasmachine het niet meer doet of voor de auto een dure reparatie onvermijdelijk is. Het Nibud is een onafhankelijk voorlichtingsinstituut dat onderzoek doet en voorlichting geeft op financieel gebied zoals bijvoorbeeld over onderwerpen als hypotheken, lenen, rondkomen en sparen. De voorlichting is er op gericht om meer grip te krijgen op geld. Ook wordt informatie en advies gegeven over financiële opvoeding en kosten van studeren.

Positieve gevolgen van minder consumptie voor milieu

Veel in onze maatschappij is gericht op meer, meer en nog meer. Maar al die producten moeten gemaakt worden wat in veel gevallen ook slecht is voor het milieu. Voor het vervaardigen van veel producten zijn dikwijls grondstoffen nodig waar in de loop van de jaren een schaarste aan is ontstaan. Hoewel veel afgedankte producten gerecycled kunnen worden blijft het gevaar aan te weinig grondstoffen van bepaalde soorten aanwezig. Van daaruit bekeken zou verminderen ook een goede stap zijn. Geluk zit immers lang niet altijd in consumeren maar in de rust en de ruimte om die dingen te doen die tevredenheid opleveren. Een nog grotere televisie is daarom niet voor iedereen een belangrijke behoefte.

Lees verder

• Vroeg beginnen met leren omgaan met geld
• Kinderen financieel opvoeden