Microkrediet of microfinanciering?

Een magisch woord in ontwikkelingssamenwerking is microkrediet. Deze term is niet alleen inmiddels alom bekend, het is ook heel populair. Maar waar gaat het eigenlijk om en wat houdt die term nu precies in? Gaat het alleen om geld, om kredieten en zijn het vooral vrouwen die geld mogen lenen?

Onderscheid tussen microkrediet en microfinanciering

De bekende term microkrediet is slechts een onderdeel van de veelomvattende microfinanciering. Onder microkrediet wordt verstaan leningen die verstrekt worden in ontwikkelingslanden. Microfinanciering daarentegen omvat ook spaarrekeningen, betaalmogelijkheden en verzekeringen. Net als bij microkrediet is het idee achter microfinanciering simpel. Het doel van microfinanciering is om arme mensen toegang te geven tot financiele middelen. Veel mensen hebben geen toegang tot een bank omdat zij geen vast inkomen hebben of omdat een onderpand (zoals een huis) ontbreekt.

Microfinance institutions

De zogenaamde microfinance institutions (MFI's) verstrekken leningen aan arme mensen. Dat kan op verschillende manieren gebeuren. Het kan groepsgewijs maar ook individueel. Groepsgewijs bijvoorbeeld als een groepje vrouwen een geldbedrag bijeen gespaard heeft. Wanneer dat geldbedrag 10% is van het geldbedrag dat zij willen lenen, wordt hen dat bedrag ook verstrekt. Het spaargeld van dit groepje vrouwen wordt dan als onderpand gebruikt en de leden van de groep staan garant voor elkaar. Wanneer dus een van de groepsleden haar afbetaling niet kan opbrengen, moeten de andere leden van de groep bijspringen. Nieuwe leningen worden pas weer verstrekt als alles is afbetaald. Op die manier wordt de verantwoordelijkheid bij de groep gelegd. De druk van de groep zorgt er ook voor dat het spaargeld wordt ingelegd en de lening en rente worden afbetaald.

Loansharks

Woekeraars of loansharks die in veel ontwikkelingslanden optreden vragen vaak 30 % rente per dag. Dit is erg veel in vergelijking met de rente voor een lening die verstrekt wordt door microfinance institutions. Al lijkt de rente daar (van 15 tot 30% op jaarbasis) hoog. Echter elke transactie bij een bank kost geld. Bovendien is het verstrekken van microkrediet relatief kostbaar, omdat het om kleine bedragen gaat en die bedragen vaak door een persoon bij de afnemers zelf wordt geind. Dat betekent (bijvoorbeeld in Sri Lanka) op een brommer kleine plattelandsweggetjes afrijden. Ondanks de mogelijkheden die microfinance institutions bieden kloppen kleine ondernemers die echt omhoog zitten, helaas nog altijd aan bij de woekeraars.

Leningen specifiek aan vrouwen

Leningen worden meestal specifiek aan vrouwen verstrekt, omdat zij over het algemeen meer verantwoordelijkheid dragen binnen het gezinsleven. Daarnaast wordt hierdoor de positie van de vrouw in het algemeen versterkt. Als vrouwen een eigen inkomen verwerven of ten minste daarin een verantwoordelijkheid dragen, krijgen ze vaak meer aanzien.

Steun van Terre des Hommes

Terre des Hommes helpt projectpartners die microkredieten verstrekken tot MFI's om te scholen. Dit gebeurt in de vorm van een gift en op langere termijn als lening. Een voorbeeld van een goedlopende MFI (dat jaren geleden is opgezet en gesteund door Terre des Hommes) is het Tongi ontwikkelingsprogramma in Bangladesh.

Godmother van het microkrediet

Sedert 2005 is prinses Maxima actief op het gebied van microfinanciering. Aanvankelijk als adviseur bij de VN, maar sinds 2007 ook in Nederland als lid van de Raad voor Microfinanciering. In 2010 bezocht Maxima een aantal Microfinancieringspunten. Ondernemers kunnen op de Microfinancieringspunten terecht voor coaching en advies over microfinancieringsmogelijkheden. In Nederland zijn momenteel 36 van zulke financieringspunten, waaronder het Ondernemingshuis, gelegen aan de Vaillantlaan in Den Haag. Ook dit Ondernemingshuis werd door Maxima bezocht. Hier sprak ze openhartig met ondernemers over hun ervaringen. Een aantal belangrijke uitspraken van de prinses die volledig achter het instrument staat is dat niet alleen de lening belangrijk is, maar vooral ook een goede begeleiding tijdens de start en de groei. Heel belangrijk is haar stelling: "Een verdiende dollar is veel meer waard dan een gekregen dollar". Het is vooral dankzij prinses Maxima dat microfinanciering en microkrediet bekendheid kregen in Nederland.