De kredietcrisis: de maatregelen van de overheid

Kapitaalinjecties
De overheid heeft in 2008 een aantal grootbanken staatssteun moeten verlenen om de bancaire positie van die banken te verbeteren. De ING Groep kreeg te maken met de gevolgen van de Amerikaanse crisis op de woningmarkt, omdat ze voor aanzienlijke bedragen aan gesecuritiseerde hypotheken hadden overgekocht van Amerikaanse banken. Vanwege signalen over een kapitaalsinjectie van de overheid daalde de beurskoers in 2008 in één dag met meer dan 25%. De overheid zorgde voor 10 miljard euro aan extra kapitaal, waardoor de ING Groep haar kapitaal op een voldoende niveau had om de kredietcrisis door te komen. De SNS bank, wiens kapitaal vooral in vastgoed was ondergebracht, kreeg te maken met flinke verliezen en ontving uiteindelijk 750 miljoen euro. Verzekeraar Aegon ontving 3 miljard euro om haar positie te versterken en zich te weren tegen de moeilijke financiële tijden. De steun is gepaard gegaan met meerdere voorwaarden. Zo zijn commissarissen aangesteld die een belangrijke rol kregen bij strategiebeslissingen en het beloningsbeleid van deze banken. Ook moest de staatssteun volledig, en met rente, worden terugbetaald, aangezien het uiteindelijk om het geld van de burgers ging.Het verhogen van de Nationale Hypotheek Garantie (NHG)
De Nationale Hypotheek Garantie (NHG) is in 1995 opgericht. De regeling houdt in dat de Stichting Waarborgfonds Eigen Woningen garant staat voor een eventuele restschuld na de verkoop van de woning, wanneer de woningeigenaar zelf niet meer in staat is om aan zijn verplichtingen te voldoen. De NHG bevordert hiermee de woningmarkt omdat het een bepaalde zekerheid biedt aan kopers. Vanwege de dalende woningmarkt heeft de overheid de garantieregeling in 2009 verhoogd van 200.000 euro naar 350.000 euro. Hierdoor kwamen meer consumenten in aanmerking voor NHG wanneer zij een hypotheek afsloten. Dit hielp om het aantal aangekochte woningen enigszins op een acceptabel niveau te houden.Nationalisering
Nationalisering is de tegenhanger van privatisering. Van nationalisering is sprake wanneer een organisatie overgaat van particulier eigendom naar staatseigendom. Bij nationalisering worden de aandelen van een bank door de overheid opgekocht, zodat de overheid feitelijk eigenaar wordt van de bank. In Nederland zijn tijdens en na de kredietcrisis de volgende banken genationaliseerd:ABN Amro/Fortis
In 2007 nam Fortis, samen Royal Bank of Scotland en Banco Santader, ABN Amro over voor 72 miljard euro. Fortis kreeg voor 24 miljard euro 33% van de aandelen. In 2008 verslechterde de financiële positie van Fortis in een snel tempo, dit als gevolg van de financiële crisis. Vanwege de slechte berichten namen veel consumenten uit angst hun spaargelden bij de bank weg. In eerste instantie werd een reddingsplan in de vorm van een kapitaalsinjectie voorgesteld. Uiteindelijk bleek deze injectie niet voldoende te zijn. Vanwege de berichtgeving omtrent dit reddingsplan dreigde er een bankrun te ontstaan. Om een faillissement van Fortis, en daarmee een deel van ABN Amro, te voorkomen, besluit de overheid om Fortis te nationaliseren. Voor 16,8 miljard euro wordt Fortis, inclusief de ABN Amro onderdelen, overgenomen en valt de bank hiermee in handen van de overheid. Op advies van de overheid wordt Gerrit Zalm aangesteld als voorzitter van de raad van bestuur. Na de kredietcrisis herpakte de bank zich en konden er weer positieve cijfers worden gepresenteerd. In 2015 zal de overheid heroverwegen of de aandelen van de bank weer in particuliere handen mogen vallen, zodat de bank weer wordt geprivatiseerd.
SNS Reaal
SNS Reaal richtte zich vanaf 2006 sterk op uitbreiding van haar activiteiten. Een deel van die uitbreiding moest gerealiseerd worden door het overnemen van andere partijen. In enkele jaren nam SNS Reaal zowel de Regio Bank, AXA Nederland, Winterthur, DBV Verzekeringen en Zwitserleven over. Dit betekende een flinke toename van het marktaandeel in verzekeringen en pensioenen, maar ook een sterke afname van de liquiditeiten (elke overname kost geld) en een toename van het risico (een uitbreiding van het aantal bedrijfsactiviteiten betekent over het algemeen een toename van het risicoprofiel). De kapitaalsinjectie van 750 miljoen euro bleek uiteindelijk niet voldoende. Omdat de overheid onvoldoende maatregelen heeft genomen, bleek de kapitaalsinjectie slechts een tijdelijke oplossing. Uiteindelijk is SNS Reaal in 2012 alsnog genationaliseerd.