Beleggen op de beurs: Wat zijn aandelen?

Op de beurs wordt gehandeld in aandelen, maar wat zijn dat eigenlijk? Een aandeel is een deelneming in een onderneming. Dat betekent dat je aandeelhouder mede-eigenaar bent van een bedrijf. Daarmee heb je ook recht op een winstuitkering: dividend. Naast normale aandelen zijn er ook preferente aandelen en prioriteitsaandelen. Deze geven bepaalde voorrechten aan de bezitters ervan. Als particuliere belegger zul je hier echter niet snel mee in aanraking komen.

Aandelen

Volgens Van Dale is een aandeel een 'waardepapier van iemand die bijdraagt aan het kapitaal van een onderneming'. Dat betekent 2 dingen. In de eerste plaats kan de onderneming gebruik maken van het geld dat iemand door het kopen van een aandeel in de onderneming stopt. In de tweede plaats wordt degene die het aandeel koopt - de aandeelhouder - daarmee eigenaar van een klein stukje van het bedrijf.

Ook kleinere bedrijven hebben aandelen

Veel bedrijven hebben aandelen, ook kleinere bedrijven. Wanneer een bedrijf meerdere eigenaren heeft, heeft elk van hen een bepaald aandeel in het bedrijf. Wanneer er iemand uit het bedrijf wil stappen of als er sprake is van een nieuwe mede-eigenaar, zullen er aandelen gekocht en verkocht moeten worden.

Aandelen op de beurs

Echter, wanneer er over aandelen gesproken wordt gaat het meestal niet over aandelen zoals deze. Het gaat over aandelen die op de beurs verhandeld worden. Aandelen op de beurs zijn aandelen van NV's (Naamloze Vennootschappen). Het zijn grote ondernemingen, die aandelen hebben uitgeschreven die vrij verhandelbaar zijn. Het stukje eigendom dat je met een aandeel bezit, kan dus verkocht worden aan iemand anders.

Dividend

Een aandeel geeft recht op een gedeelte van de winst van de onderneming. Deze winst wordt jaarlijks uitgekeerd en heet dividend. Dividend kan zowel in de vorm van geld als in de vorm van (extra) aandelen worden uitgekeerd. Officieel geeft een aandeel in een bedrijf ook medezeggenschap in het bedrijf; in de praktijk is het sterk afhankelijk van de grootte van het aandeel of er ook daadwerkelijk invloed kan worden uitgeoefend.

Nominale waarde en beurswaarde van een aandeel

Hoe groot de deelneming in een onderneming is met een bepaald aantal aandelen, is afhankelijk van de nominale waarde van de aandelen (dat is iets anders dan de beurswaarde). De nominale waarde is de waarde die op het aandeel vermeldt staat - deze is vastgesteld bij het uitschrijven van de aandelen en veranderd dus niet.

De waarde van een aandeel op de beurs

De beurswaarde van een aandeel is afhankelijk van vraag en aanbod. Dit kan samenhangen met het wel en wee van het bedrijf - wanneer het goed gaat met een bedrijf zal er waarschijnlijk meer dividend worden uitgekeerd en stijgt het aandeel mogelijk in waarde - maar dat hoeft niet. Een groot deel van de ontwikkeling van de prijs berust vaak op speculatie.

Handelen in aandelen brengt dus bepaalde risico's met zich mee. Een aandeel kan namelijk ook minder waard worden. Wanneer je het dan verkoopt, ben je dus een deel van je ingelegde geld kwijt. Door verschillende aandelen te kopen - bijvoorbeeld in verschillende sectoren - is het mogelijk om risico's te spreiden en te beleggen met een laag risico.

Certificaten van aandelen

Door de stijging van de koers kan een aandeel met een waarde van bijvoorbeeld €200, op den duur een beurswaarde krijgen van bijvoorbeeld €1500. Aandelen van €1500 zijn vrij moeilijk te verhandelen (zeker voor kleine particuliere beleggers), aangezien er dan telkens gehandeld wordt in veelvouden van €1500. Om de markt flexibeler te maken worden er daarom certificaten van aandelen uitgegeven. Een aandeel wordt dan bewaard (uit de handel gehaald) en in plaats daarvan komen er verschillende certificaten van dat aandeel op de markt. Op die manier kan een aandeel van €1500 verdeeld worden in 10 aandelen met elk een waarde van €150. Tegenwoordig ziet vrijwel niemand meer dit soort certificaten; de handel in aandelen gaat vrijwel geheel digitaal, en het is daarbij geen probleem meer om een deel van een aandeel te verhandelen.

Preferente aandelen

Preferente aandelen zijn aandelen die bepaalde voorrechten geven aan de bezitters ervan. Het houdt bijvoorbeeld in dat wanneer de resultaten van de onderneming tegenvallen, de bezitters van preferente aandelen als eerst schadeloos gesteld worden. Zo is in veel gevallen afgesproken dat deze aandeelhouders met terugwerkende kracht dividend kunnen ontvangen. Dus als er tegenvallende resultaten zijn en er een aantal jaren geen dividend wordt uitgekeerd en vervolgens is er wel winst, dan wordt er ook over eerdere jaren dividend uitgekeerd.

Preferente aandelen worden bijvoorbeeld uitgeschreven wanneer mensen met hun eigen vermogen een onderneming in moeilijke tijden bijstaan. De voorkeursbehandeling is er dus niet zomaar, maar moet gezien worden als een tegenprestatie.

Prioriteitsaandelen

Prioriteitsaandelen zijn een speciaal soort preferente aandelen. Het gaat bij prioriteitsaandelen niet over voorrechten op het gebied van financiën van een onderneming, maar over het beheer van de onderneming.

Bezitters van prioriteitsaandelen hebben samen de volledige bevoegdheid als het gaat om de benoeming van bestuurders en commissarissen. Ze hebben daarbij niets te maken met de normale aandeelhouders. Normaal gesproken zijn prioriteitsaandelen (als die er zijn) in het bezit van oprichters van een bedrijf of van hun erfgenamen.

Wanneer je zelf (als particulier) gaat handelen in beleggingen, zul je waarschijnlijk niet snel in aanrakingen komen met preferente aandelen of prioriteitsaandelen.

Naast aandelen zijn er ook andere vormen van beleggingen. Zo zijn er ook obligaties, opties en futures.

Lees verder

• Beleggen: Wat zijn obligaties?
• Beleggen: risico beperken bij handelen op de beurs
• Beleggen met een laag risico