Wat zijn opties, warrants, futures en turbo’s?

Beleggingsinstrumenten als opties, ook wel derivaten genoemd, worden vaak gebruikt om risicovol te speculeren. Actief beleggen en snel veel winst maken is mogelijk. Snel verlies maken natuurlijk ook en daarom is enige beleggingskennis op zijn plaats. Hieronder een korte introductie van deze instrumenten en de voor- en nadelen uitgelicht. Maar eerst een aantal termen nader bekeken.

Hefboom

Alle derivaten zijn afgeleide producten die hun waarde ontlenen aan een ander goed zoals bijvoorbeeld een aandeel of een obligatie. Dat goed wordt ‘onderliggende waarde’ genoemd. Je koopt deze onderliggende waarde met voornamelijk geleend geld of je koopt alleen maar de rechten en plichten die deze onderliggende waarde tot gevolg heeft.

Dit wordt beleggen met een hefboom genoemd want de fluctuaties van deze onderliggende waarde komen voor de volle honderd procent voor rekening van de derivatenhouder. Een kleine inleg kan grote gevolgen hebben, zowel in positieve als negatieve zin.

Werking

De werking van een hefboom laat zich het beste uitleggen met een voorbeeld. Bij de aanschaf van een turbo gebeurt het volgende. Je koopt een aandeel X voor een bedrag van €50. Hiervan leen je bij de bank €40 en zelf investeer je €10 in het aandeel. Het geleende gedeelte heet financieringsniveau en zelf heb je eenvijfde van de totale waarde geïnvesteerd. Door de koers te delen door de inleg, in dit geval 50:10, kom je uit op 5. In beleggingstermen uitgedrukt is de hefboom 5.

Je ziet de koers op de AEX stijgen van €50 naar €60 en besluit het aandeel te verkopen. De winst van het aandeel bedraagt €10 oftewel 20 procent. Voor jou is de winst veel groter. Je stort het geleende geld terug en je maakt een winst van 100 procent (minus financieringsrente). Je hebt immers zelf maar €10 geïnvesteerd en daarmee een winst gemaakt van €10.

Het kan natuurlijk ook de andere kant opgaan. Als het aandeel zakt van €50 naar €40 ben je de hele investering kwijt. Dan nog maar te zwijgen als de koers verder daalt.

Intrinsieke waarde

De intrinsieke waarde van een aandeel is de opgetelde waarde van alle bezittingen van de onderneming, verminderd met alle schulden die er zijn en het saldo te delen door het aantal aandelen.

Call en put, long en short

Je hebt call-opties en put-opties. Je kunt met een turbo long of short gaan. In essentie betekenen call en long speculeren op stijgende koersen en put en short op dalende koersen.

Opties

Een optie is een verhandelbaar recht om tegen betaling (premie) tijdens een afgesproken periode (looptijd) een bepaald aantal aandelen (onderliggende waarde) voor een overeengekomen bedrag (uitoefenprijs) te kopen (call-optie) of te verkopen (put-optie). De looptijd eindigt meestal op de derde vrijdag van de desbetreffende maand. Het aflopen van een optie (contract) noemt men ‘expiratie’.

Voordelen

• De maximale aankoopprijs (of de minimale verkoopprijs) van de aandelen wordt bepaald en gedurende de looptijd van de optie vastgelegd.
• In opties kan gehandeld worden.
• Er zijn opties in aandelen, obligaties, indices en commodity’s (grondstoffen)
• Alleen rechten en geen plichten.

Nadelen

• Vereist een gedegen beleggingskennis i.v.m. beursschommelingen.
• Een vaste verkoopdatum waarop het contract afloopt.
• Elke optie heeft één of meerdere aandelen van maar één onderneming als onderliggende waarde.
• Kans om totale inleg te verliezen

Warrants

Een warrant is een soort optie tegen een vooraf vastgestelde prijs (uitoefenprijs of strike) die iemand het verhandelbare recht geeft tegen betaling (premie) om vóór of op een vastgestelde datum goed (onderliggende waarde) te kopen (call-warrant) dan wel te verkopen (put-warrant).

Het grootste verschil tussen een optie en een warrant is dat de eerste door de beurs geïntroduceerd wordt en de tweede door een onderneming of financiële instelling. De looptijd van de warrant is tot de expiratiedatum. Er bestaan gedekte warrants die worden uitgegeven door financiële instellingen en het recht geven op aankoop van bestaande aandelen. Ongedekte warrants worden door bedrijven uitgegeven op hun eigen nog niet bestaande aandelen om bijvoorbeeld extra kapitaal binnen te halen.

Voordelen

• De looptijd van een warrant is doorgaans langer dan van een optie.
• Onderliggende waarde kan van alles zijn, één of meerdere aandelen, obligaties, indices, wisselkoersen of commodity’s, ook van verre markten.
• Alleen rechten en geen plichten.

Nadelen

• Vereist een gedegen beleggingskennis i.v.m. beursschommelingen.
• Risicovoller dan opties, omdat het maar de vraag is of de verkopende instelling zijn verplichtingen kan nakomen.
• Kans om totale inleg te verliezen.
• Vereist een gedegen beleggingskennis i.v.m. beursschommelingen.

Futures

Een future is een verhandelbaar financieel termijncontract tussen twee partijen waarbij de koper zich verplicht om een bepaalde hoeveelheid van een product tegen een vooraf vastgesteld bedrag en vastgestelde datum over te nemen van de verkoper, ook wel schrijver genoemd.

Een future is moeilijker te verhandelen dan een optie omdat de prijs niet vaststaat maar één op één meeloopt met de onderliggende waarde en daarom afhankelijk is van de beweeglijkheid op de beurs. Verder heeft een future geen verwachtingswaarde (tijdswaarde) zoals een optie.

De koper van een future moet vanwege zijn verplichting om te kopen een bepaald bedrag storten in een depot om een bepaalde onderliggende waarde te kopen. Dat bedrag wordt initial margin genoemd (ongeveer 10% van de onderliggende waarde).

Verkoper van een future profiteert van een waardedaling van de onderliggende waarde (of index) en de koper profiteert juist van een koersstijging.

Voordelen

• Vertegenwoordigt alleen intrinsieke waarde van een goed en loopt dus 1 op 1 mee (dus geen verwachtingswaarde extra als bij een optie).
• Mogelijkheid om winst te halen in een dalende en in een stijgende beurs.

Nadelen

• Vereist een gedegen beleggingskennis i.v.m. beursschommelingen.
• De plicht om goederen af te nemen.
• Kans bestaat om meer dan alleen de inleg te verliezen.
• Dagelijkse verrekening van winsten of verliezen.

Turbo’s, speeders en sprinters

Een turbo is een verhandelbaar contract met de mogelijkheid de onderliggende waarde te kopen of te verkopen, waarbij meestal het grootste gedeelte wordt gefinancierd door de ABN AMRO. Je belegt dus in de onderliggende waarde waarop een turbo betrekking heeft. Dit kan een aandeel zijn, maar ook een index, valuta, obligaties of grondstoffen. Omdat een turbo verhandelbaar is op de beurs kun je bij de meeste banken terecht om te kopen of te verkopen.

Een speeder en een sprinter zijn dezelfde producten als een turbo maar van een andere bank. Er zijn geen wezenlijke verschillen.

Een turbo heeft een financieringsniveau, een stop-loss niveau, een ratio en natuurlijk een onderliggende waarde.

Financieringsniveau

De onderliggende waarde van een turbo wordt voor een gedeelte met geleend geld gefinancierd, dit gedeelte wordt het financieringsniveau genoemd (zie het hoofdstukje Werking hierboven). Het restgedeelte betaalt u zelf en dit is dan ook de waarde van de turbo. Het financieringsniveau groeit telkens aan met de opgelopen rente en wordt dagelijks aangepast.

Stop-loss

Om niet meer dan de eigen inleg kwijt te raken is er bij iedere turbo een minimale koopwaarde of verkoopwaarde ingebouwd. Deze minimale koopwaarde of verkoopwaarde wordt het stop-loss niveau genoemd en deze ligt altijd tussen de huidige waarde van bijvoorbeeld het aandeel en het financieringsniveau van de bank in. Het niveau wordt bij de ABN AMRO elke 15e van de maand aangepast.

Als een koers bijvoorbeeld onder een bepaald niveau zakt zodat het geleende bedrag in de gevarenzone dreigt te komen dan treedt de stop-loss in werking. Het geleende geld wordt veilig gesteld door de turbo te beëindigen. De belegger is zijn inleg kwijt.

Ratio

De ratio van een Turbo bepaalt hoeveel Turbo's je zou moeten kopen om één keer in de onderliggende waarde te beleggen. Als de ratio 1 is, doe je 1 op 1 mee, als deze 10 is koop of verkoop je voor 1/10 deel de onderliggende waarde. Stijgt de koers van een aandeel met tien punten en de ratio is 10 dan stijgt de turbo met één euro.

Voordelen

• Instappen met kleine bedragen mogelijk, door het financieringsniveau.
• Veel wereldwijde beleggingsmogelijkheden: indices, aandelen, obligaties, valuta en zelfs grondstoffen en edelmetalen.
• Geen expiratiedatum, dus lange looptijd mogelijk.

Nadelen

• Vereist een gedegen beleggingskennis i.v.m. beursschommelingen.
• Kans om de gehele inleg te verliezen.
• Turbo beëindigd als stop-loss niveau wordt bereikt.
• Veel tijd benodigd om de dagelijkse ontwikkelingen te volgen.

Tot slot

Er zijn nog meer soorten derivaten die bij deze introductie verder buiten beschouwing worden gelaten zoals swaps en forwards.

Waarom beleggen in derivaten? Je kunt met een relatief klein bedrag veel geld verdienen vanwege het hefboomeffect. Je zult echter verstand moeten hebben van beleggen en hoe de beurs in het algemeen werkt. Het is onverstandig om met geleend geld te speculeren al doen sommige financiële instanties je anders geloven en je moet over de juiste mentaliteit beschikken om risico’s te nemen die beleggen nu altijd met zich meebrengt. Volgt een koers niet jouw gewenste richting en je krijgt er slapeloze nachten door, dan moet je er niet aan beginnen.

Zonder echt te beleggen zou je op papier kunnen oefenen door schijnaankopen te doen. Je kijkt gewoon hoe de koersen zich ontwikkelen en als je het gevoel krijgt het aardig in de vingers te hebben begin je met kleine bedragen aankopen te doen. De tijd zal het leren.