Wat is een optie?

In deze tijden van kredietcrisis neemt de aandacht voor beleggen alleen maar toe. Toch bestaat er ook nog veel onduidelijkheid over wat beleggen nu precies is. Vooral omtrent het gebruik van opties bestaan veel vragen en misverstanden. In dit artikel zal ik uitleggen wat een optie is. Ik ga in op het verschil tussen gedekt en ongedekt schrijven en ik ga ik in op de vraag: 'wat is een marginverplichting?'

Calls en Puts

Er zijn twee soorten opties. De 'call-optie' en de 'put-optie' of kortweg de 'Call' en de 'Put'. Eigenlijk is het niet zo moeilijk:
Call = recht op te kopen
Put = recht om te verkopen

Hoe werkt een call?

U verwacht over twee maanden uw vakantiegeld te krijgen en denkt erover om met dit geld aandelen TomTom te kopen. De koers is nu immers slechts 3,50 euro en u voorziet wel een stijging. Het probleem is natuurlijk dat de koers tegen die tijd wel eens aanzienlijk gestegen zou kunnen zijn. U kunt dit oplossen door een Call op TomTom te kopen. U spreekt dan af dat u over twee maanden de mogelijkheid hebt om het aandeel TomTom te kopen voor 3,50, ongeacht de koers van dat moment! U betaalt hiervoor op dit moment wel 50 eurocent.

Wanneer uw voorspelling uitkomt, gaat de koers van TomTom stijgen. Over twee maanden is de koers 6 euro. Op het moment dat uw vakantiegeld binnenkomt koopt u de aandelen voor 3,50 euro. Samen met de 50 eurocent die u betaald heeft voor de call, bedraagt de investering 4 euro. Aangezien de koers op dat moment al 6 euro is, heeft u meteen 2 euro winst.

Stel nu dat uw visie niet uitkomt en de koers van TomTom zakt naar 2 euro. U heeft nog altijd het recht om de aandelen te kopen voor 3,50. Natuurlijk maakt u van dit recht geen gebruik. Aangezien de koers 2 euro is, kunt u beter het aandeel gewoon in de markt kopen. De 50 eurocent die u heeft betaald voor de Call bent u helaas kwijt.

Hoe werkt een put?

Stel dat u aandelen TomTom in bezit heeft. De huidige koers is 6 euro. Wanneer u ze nu verkoopt heeft u een mooie winst hierop behaald, want u heeft ze ooit gekocht voor 4 euro. U twijfelt echter of het niet verstandig om de aandelen vast te houden om een verdere koersstijging af te wachten. Het risico ligt voor de hand, als de koers weer gaat dalen bent u de winst kwijt! Nu zou u een Put op TomTom kunnen kopen. U spreekt dan af dat u over twee maanden het recht heeft om de aandelen te verkopen voor 6 euro, ongeacht de koers van dat moment. Voor dit recht betaalt u 60 eurocent.

Over twee maanden kijkt u opnieuw wat de koers is van TomTom. Het kan zijn dat de koers is gedaald naar 2,50 euro. Dat deert u niet, want u maakt gebruik van uw recht om de aandelen te verkopen voor 6 euro. U heeft ze ooit gekocht voor 4 euro en u heeft 60 eurocent betaald voor de put. De winst bedraagt dus 1,40 euro.

Het kan ook zijn dat de koers verder is gestegen naar 9 euro. Nu maakt u natuurlijk geen gebruik van uw recht om de aandelen te verkopen voor 6 euro. U kunt ze beter in de markt voor 9 euro verkopen. De winst bedraagt dan 5 euro -/- 0,60 voor de put = 4,40 euro.

Schrijven - gedekt en ongedekt

Bij elke koper hoort een verkoper. Vergelijk het met een huis. Als ik een huis wil kopen, moet ik iemand vinden die er een wil verkopen. Als ik een auto koop, dan betekent dat, dat een ander hem verkoopt. Zo werkt dat ook met opties. Als u een call- of een putoptie koopt, dan kan het niet anders dan dat een ander er een verkoopt. Het verkopen van opties noemen we schrijven. Je kunt zowel calls als puts schrijven. Laten we de werking uitleggen aan de hand van dezelfde voorbeelden van zojuist.

Schrijven van een calloptie

Ik verkoop aan een ander het recht om over twee maanden aandelen TomTom van mij te kopen voor 3,50. Ongeacht de koers van dat moment! Die ander betaalt mij hiervoor 50 eurocent. Indien de koers daalt naar 2 euro, dan zal die ander geen gebruik maken van zijn recht en die 50 eurocent steek ik in mijn zak.

Indien de koers echter stijgt naar 6 euro dan moet ik mijn aandelen verkopen voor 3,50. Normaal gesproken zou ik ze kunnen verkopen voor 6 euro, maar doordat ik de call heb geschreven raak ik ze nu kwijt voor 3,50. Eigenlijk schiet ik er dus 2,50 euro bij in, maar daar heb ik dan wel 50 eurocent voor gekregen zodat de schade beperkt blijft tot 2 euro.

Het schrijven van een putoptie

Ik verkoop aan een ander het recht om over twee maanden aandelen TomTom aan mij te verkopen voor 3,50 euro ongeacht de koers van dat moment. Dit ander betaalt mij hiervoor 60 eurocent. Wanneer de koers van TomTom stijgt zal hij geen gebruik maken van zijn recht en is de 60 cent winst voor mij. Wanneer de koers van TomTom echter daalt naar 2,50 euro dan zal ik de aandelen moeten kopen voor 3,50. Ik zit dan dus met aandelen die nog maar 2,50 waard zijn, maar waar ik 3,50 voor betaald heb. Gelukkig heb ik 60 cent gekregen voor de put, maar ik heb nog altijd een verlies van 0,40 euro.

Nu zijn we er tot nu toe vanuit gegaan dat degene die een put schrijft, voldoende geld heeft om de aandelen te kopen, en degene die de call schrijft, aandelen bezit om ze te kunnen verkopen. We gaan er dus vanuit dat deze personen altijd gedekt schrijven. In de praktijk is dit echter niet altijd het geval. Beleggen is risico nemen en met name professionele beleggers zullen in sommige gevallen ongedekt schrijven. Aangezien je bij het schrijven van opties een verplichting aangaat, zal de beurs garanties willen dat je altijd aan deze verplichtingen kunt voldoen.

Zo zal je bij het schrijven van callopties de aandelen in bezit moeten hebben, eventueel moet je ze namelijk kunnen verkopen, of je moet voldoende geld hebben om ze tegen de hogere koers te kunnen kopen. Dit geld noemt men de marginverplichting.
Deze marginverplichting kennen we ook bij het schrijven van puts. Je hebt dan immers een koopverplichting en je zult geld moeten reserveren om de aandelen ook daadwerkelijk te kunnen kopen.

De praktijk

Er bestaat op de beurs een levendige handel in opties. Zowel in calls als in puts. Lang niet alle handelaren hebben de intentie om ooit daadwerkelijk de onderliggende stukken te kopen of te verkopen. In de opties zelf kan immers ook gewoon gehandeld worden. Je kunt op elk gewenst moment weer je recht verkopen of je verplichting terugkopen. Dat neemt niet weg dat bovenstaande uitleg de basis vormt voor alle beslissingen die de handelaar neemt. Samengevat ziet het er als volgt uit: