Het hoe en wat van financiële crowdfunding

Iedereen kent het wel: de mogelijkheid om via diverse online platforms (o.a. Kickstarter) jouw favoriete groep, spel of ander project te steunen via gift crowdfunding. Jij geeft geld aan een nieuw project, waarvoor je in ruil een nieuwe cd, gadget,... of gewoon eeuwige dank krijgt. In de plaats van geld te schenken, bestaat er ook de mogelijkheid om geld te investeren in projecten en bedrijven. Dit type crowdfunding wordt financiële crowdfunding genoemd. Op deze manier is het mogelijk voor de crowdfunders om te delen in het financiële succes van het project dat ze steunen.

Wat is financiële crowdfunding?

Financiële crowdfunding is het gegeven dat een groep kleine, doorgaans niet professionele investeerders (de 'crowd') voor financiering gaat zorgen bij een bedrijf. Hierbij wordt geen gebruik gemaakt van een broker of bank om de financiële producten te plaatsen, hoewel er vaak online platforms betrokken zijn bij de organisatie van een crowdfundingsactie. Deze platforms zullen echter niet gaan ageren als financiële dienstverlener (hoewel sommige banken wel een eigen platform hebben), maar voornamelijk het contact tussen de crowd en de ondernemer faciliteren.

Bij financiële crowdfunding zal de crowd of massa effectief aandelen of obligaties aankopen van het bedrijf, in plaats van een bedrag te doneren zoals bij gift crowdfunding. Bij de aankoop van een aandeel zal de grote massa mede-eigenaar van het bedrijf worden, bij de aankoop van obligaties zal deze schuldeiser van het bedrijf worden. Door zijn specifieke natuur wordt crowdfunding als een alternatieve manier van bedrijfsfinanciering beschouwd.

Investeren in financiële crowdfundingsprojecten

Voor wie is financiële crowdfunding?

In principe is financiële crowdfunding toegankelijk voor iedereen, hoewel je voor de inschrijving op sommige crowdfundingsplatformen een minimumleeftijd bereikt moet hebben. Indien je minderjarig bent zal zal je ouder of voogd sowieso in jouw plaats moeten optreden om te investeren. Buiten dat is financiële crowdfunding zeer laagdrempelig, want je kan al gaan investeren met zeer kleine bedragen.

Welke bedrijven?

Financiële crowdfundingsacties zullen voornamelijk georganiseerd worden bij startende en/of kleinere bedrijfjes. Grote en gevestigde bedrijven zullen minder snel beroep doen op financiële crowdfunding omdat zij vaak andere en voor hen goedkopere financieringsmogelijkheden hebben dan crowdfunding. Ook kunnen hun financiële noden – die vaak ettelijke miljoenen bedragen – vaak niet voldaan worden door de 'crowd'. Vaak zullen meer innoverende of sociaal geëngageerde bedrijfjes aan financiële crowdfunding gaan doen. Zij hebben het vaak moeilijker om via de reguliere kanalen aan (voldoende) financiering te geraken, omdat hun risicoprofiel vaak zeer hoog ligt. Dit wil zeggen dat ze relatief veel kans lopen om failliet te gaan bij een tegenslag. Bovendien hebben zij het meeste baat bij de publiciteitsvoordelen die een crowdfundingscampagne oplevert. Want de massa zal niet alleen investeren, maar ook op de hoogte gebracht worden van het bestaan van dit bedrijfje en het product of dienst dat deze zal aanbieden. Daarnaast gaan sommige bedrijven ook financiële crowdfundingsacties ondernemen om een lange termijn engagement van hun aandeel- of obligatiehouders te verkrijgen. Want als aandeel of obligatiehouder zal je veel meer het bedrijfje gaan aanprijzen of zelfs helpen met jouw eigen kennis en netwerk.

Hoe investeren?

Participeren in een financiële crowdfundingsactie is zeer eenvoudig. Ofwel kom je rechtstreeks in contact met een ondernemer of bedrijfje en ga je zonder omwegen investeren in deze organisatie. Een meer gebruikelijke manier is investeren via een crowdfundingsplatform. Dit is zeer eenvoudig, vaak heb je enkel een bankrekening nodig en een account op één van deze crowdfundingsplatformen. In vele gevallen worden er geen of beperkte transactiekosten aangerekend en kan je vanaf zeer lage bedragen (€50 of €100) beginnen te investeren. Op deze manier is het voor iemand die slechts zeer kleine bedragen tot zijn beschikking heeft interessanter om aan financiële crowdfunding te gaan doen dan actief te worden op de beurs, waar je al snel €1000 of meer nodig hebt om te starten.

Belgische en Nederlands crowdfundingsplatformen die zich voornamelijk focussen op financiële crowdfunding anno 2020 (niet-exhaustieve lijst)

België

• Bolero crowdfunding (gelieerd aan KBC)
• Look&Fin
• Spreds

Nederland

• Collin Crowdfund
• CrowdAboutNow
• Kapitaal Op Maat
• Leapfunder
• One planet crowd
• Symbid

Jonge bedrijfjes gaan vaak failliet, investeer daarom enkel geld dat je kan missen. Het is aan te raden om te investeren in sectoren waarin je interesse hebt en waarbij een totaal verlies van je investering jou niet zo hard zal raken. Is er bijvoorbeeld een bedrijf met een project dat je nauw aan het hart ligt (bijvoorbeeld een bedrijfje actief in de ouderenzorg), kan je dat geld investeren. Mislukt het, dan is er toch vaak interessante ervaring en kennis opgedaan voor dat specifieke veld. Door kleine bedragen te investeren heb jij jezelf alvast niet opgezadeld met een zware financiële kater, wanneer een project zou mislukken. Slaagt het bedrijfje wel, dan heb je iets goeds gedaan en kan je tevens profiteren van een mooi rendement.

Tenslotte is het aan te raden om de portefeuilletheorie in je achterhoofd te houden wanneer je aan financiële crowdfunding gaat doen. Dit houdt in dat je participeert in meerdere bedrijven via kleine investeringen, eerder dan één keer een groot bedrag te investeren in één bedrijf. Op die manier kan jij je risico's gaan spreiden. Als er een bedrijfje faalt kan jij je verlies goed gaan maken met het rendement van een andere investering. Optimaal heb je buiten crowdfunding ook nog andere activaklassen in je persoonlijke financiële portefeuille; zoals spaarrekeningen, aandelen en obligaties van grotere bedrijven, investeringen in goud, vastgoed, … Echter, gezien de kleine bedragen is het ook mogelijk om naast je spaarrekening enkele kleine investeringen te doen in bedrijfjes die jij een warm hart toedraagt.

Voordelen van financiële crowdfunding

Rendement

Financiële crowdfunding biedt het potentieel om grote winsten te maken. Je investeert vaak in innovatieve bedrijven die bij een doorbraak zeer veel geld kunnen gaan opbrengen. Vooral wanneer je aandelen hebt gekocht zal je zeer sterk mee gaan delen in de winsten (maar ook in de verliezen!). Obligaties die uitgegeven worden door deze bedrijven, bieden vaak een hogere rente dan deze van grote bestaande bedrijven. Echter de kans op een hoog financieel rendement, gaat gepaard met een hoog risico om je investering te verliezen.

Niet onbelangrijk is het sociale rendement van je investering. Je financiert een leuk bedrijf, waarmee het vaak vernieuwende projecten kan doorvoeren. Dit maakt financiële crowdfunding zo leuk, je voelt je veel meer betrokken bij je investering, want jij geloofde al vanaf het begin in hun project. Mislukt het, hoeft het sociale rendement niet meteen verdwenen te zijn, zelfs gefailleerde bedrijven leveren vaak nog interessante ideeën en producten op die door anderen later opgepikt kunnen worden.

Belastingvoordelen (uitsluitend in België)

In België kunnen bepaalde financiële crowdfundingsactiviteiten een interessant belastingvoordeel opleveren. Sommige investeringen vallen namelijk onder de taksshelter. Merk ook op dat het fiscaal voordeel voor micro-investeringen even hoog ligt als het fiscaal voordeel dat je krijgt bij giften aan een goed doel. Sinds januari 2017 is men in België gestart met de erkenning van de crowdfundingsplatformen die dergelijke vrijstellingen kunnen geven. Verzeker je er dus van dat het platform reeds erkend is, als je van dit voordeel wilt genieten.

In Nederland is er anno 2020 geen fiscaal voordeel voor financiële crowdfunding. Zowel in België als Nederland bekijk je sowieso best ook onder welk fiscaal regime jouw investering valt (zelfs al krijg je een fiscaal voordeel), op crowdfundingsplatformen zal dit vaak reeds vermeld staan op de site.

Nadelen van financiële crowdfunding

Risico op faillissement

Uiteraard hangt aan het investeren in dergelijke kleine bedrijfjes een gigantisch risico. Vele kleine en startende bedrijfjes gaan in hun eerste jaren failliet. De meeste bedrijfjes die crowdfundingscampagnes organiseren zullen vaak actief zijn in zeer risicovolle sectoren. Merk ook op dat financiële crowdfunding voor vele bedrijven een financiering uit noodzaak is. Hadden professionele investeerders een mooi rendement in dit bedrijf gezien, hadden zij zeker (het volledige bedrag) geïnvesteerd. Dit hoeft echter niet altijd het geval te zijn, bedrijven kunnen ook financiële crowdfundingsacties organiseren om bekend te worden bij het grote publiek.

Investeer daarom zeker nooit geld dat je niet kan missen en hou altijd een voldoende financiële buffer aan op je spaarrekening (vaak wordt een minimum van 6 maandlonen buffer gehanteerd). Ga onder geen beding geld lenen om aandelen of obligaties te kopen, hoe hard je ook gelooft in het project van het bedrijf. Op elk moment kan zo een bedrijfje over de kop gaan en dan kan je zelf zwaar in de problemen komen. Om deze risico's in te perken kan het nuttig zijn om met de ondernemer te praten (fysiek of digitaal) en hem te vragen achter de jaarresultaten van vorige jaren, zijn verwachtingen voor de komende jaren, zijn strategie, … Wanneer je op een online platform investeert zal er soms een ruwe prospectus aangemaakt zijn en heb je vaak ook toegang tot een businessplan van het bedrijf. Je hebt uiteraard ook de wetenschap dat het bedrijfje door een selectieprocedure van het platform zelf is geraakt. Dit mag zeker en vast niet gezien worden als een zekerheid op succes, maar de kans is wel groot dat overduidelijk malafide of incompetente personen niet door dergelijke procedures zijn geraakt.

Indien je ervoor zou kiezen om rechtstreeks (dus niet via een platform) in een bedrijfje te investeren, pas dan zeer goed op en verzeker je ervan dat deze persoon goede intenties heeft. Indien het om familie en vrienden gaat neem dan mentaal afscheid van je geïnvesteerde geld of investeer niet. Je wilt geen vriendschap of familierelatie op de klippen zien lopen vanwege een faillissement. Ook hier geldt, investeer enkel het geld dat je kan missen.

Lage liquiditeit

Een ander belangrijk nadeel is de lage liquiditeit van de financiële producten. Het geld dat je geïnvesteerd hebt zal je niet eenvoudig kunnen opvragen. Vaak zal je obligaties moeten aanhouden tot op de einddatum. Aandelen zullen meestal door het bedrijf zelf terug opgekocht worden of eventueel door een overnemer. De terugkoop van aandelen zal doorgaans gebeuren rond een vooraf aangekondigd moment, eventueel rekening houdende met de fiscale voordelen die hierboven besproken werden. Reken hiervoor op ettelijke jaren. Dit uitkopen kan dus enige tijd duren of kan zelf nooit plaatsvinden. In dat geval bestaat wel de mogelijkheid dat je van een dividend gaat kunnen genieten.

Conclusie

Financiële crowdfunding is dus de ideale manier van crowdfunding voor mensen die meer wensen dan enkel een cadeautje of een goed gevoel. Bij financiële crowdfunding ga je mee kunnen profiteren van het succes van het bedrijfje waarin je geïnvesteerd hebt. Op online platformen moeten deze bedrijfjes aan meer voorwaarden voldoen dan de projecten die je ziet verschijnen op gift crowdfundingsplatformen. Hierdoor heb je vaak een beter zicht op de slaagkansen en betrouwbaarheid van het project. Het mooie aan financiële crowdfunding is dat het toegankelijk is voor iedereen. Ga echter altijd na of je het geld dat je investeert kan missen en niet later nog nodig zult hebben om persoonlijke financiële tegenslagen op te vangen, of een essentieel onderdeel van je pensioen- of toekomstplannen is.