Wat is de effectenbeurs?

De term beleggen op de beurs wordt vaak genoemd in het financiële nieuws. De officiële term voor de beurs is eigenlijk effectenbeurs, echter wordt dit vaak in het kort de beurs genoemd. Wat is de effectenbeurs nu eigenlijk? En hoe is deze effectenbeurs eigenlijk ontstaan?

De effectenbeurs

De betekenis van effectenbeurs is: een organisatie die het mogelijk maakt om te handelen in effecten. Effecten is de verzamelnaam voor rechten die verhandeld kunnen worden en die een bepaalde financiële waarde vertegenwoordigen. Onder de term effecten behoren aandelen, obligaties, opties en termijncontracten. Via de effectenbeurs kunnen er nieuwe effecten worden uitgegeven. Niet alleen fysiek, ook digitaal kunnen aandelen worden verhandeld. Dankzij de komst van internet is het tegenwoordig mogelijk om ook via een digitale manier te belegen op de beurs.

Hoe is de effectenbeurs ontstaan?

De effectenbeurs is een eeuwenoud verschijnsel. Zo werd er in de Oudheid al gehandeld in leningen en ook in bepaalde instrumenten zoals in termijncontracten. In de elfde eeuw waren er in Frankrijk makelaars van wisselkoersen die in opdracht van geldschieters toezicht hielden op agrarische leningen, zij deden het ook reguleren. Deze makelaars handelen ook in schulden en kunnen daarom de eerste brokers genoemd worden. Met de term broker wordt een bemiddelaar tussen de koper en verkoper van effecten genoemd. Echter in deze periode was er nog geen centrale plaats waar werd gehandeld in effecten.

Aan het ontbreken van een centrale plaats kwam een einde in de dertiende eeuw. Er vond toen in Brugge handel plaats in agrarische leningen. Dit gebeurde in de Brugse herberg ter Buerse, daar kwamen handelaren en bankieren bijeen om te handelen. De herberg was van de familie van der Buerse en dit was de eerste keer dat er sprake was van een centrale ontmoetingsplaats om te handelen in leningen. De huidige term beurs is afgeleid van deze herberg. De term beurs is overgenomen door verschillende andere talen zoals in het Duits Börse, in het Engels Bourse, in het Italiaans Borsa, in het Zweeds Börs en in het Frans Bourse.

In 1309 werd er besloten om van de bijeenkomsten in de herberg een instelling te maken. Deze handelsbijeenkomsten in de herberg werden voortaan de Beurs van Brugge genoemd. Hierna volgden andere steden zoals Gent en Amsterdam het voorbeeld van Brugge, want er werden handelskantoren geopend in deze twee steden. In deze handelskantoren werd er vooral handel gedreven in goederen.

Daarna waren er allerlei andere ontwikkelingen die ervoor zorgen dat de effectenbeurs zich verder ontwikkelde. Er werd in de zestiende eeuw een beursgebouw in Antwerpen (1535) geopend. Ook in Londen (1571) werd een beursgebouw geopend, dit gebouw heette Royal Exchange. In deze beursgebouwen vond er voornamelijk handel in goederen plaats, echter werden er ook leningen en obligaties verhandeld. In Amsterdam werd later (1611) ook een beursgebouw geopend en hier werd naast de handel in leningen en goederen ook handel gedreven in aandelen en aandelenderivaten. Deze aandelen waren afkomstig van de VOC en later ook van de WIC. Ook in Londen ontstond aan het eind van de zeventiende eeuw een actieve aandelenmarkt.
De effectenbeurs zoals we die tegenwoordig kennen is ontstaan aan het begin van de negentiende eeuw. In 1801 werd namelijk de London Stock Exchange opgericht en in 1817 werd de New York Stock Exchange opgericht.

De huidige effectenbeurs

Vroeger bestonden er nog geen computers en internet. Het world wide web werd pas opgericht in 1990 en de komst van internet heeft de effectenbeurs drastisch veranderd. Eerst werd er namelijk op de effectenbeurs gehandeld door middel van fysieke bijeenkomsten. Handelaren van effecten kwamen bijeen door door middel van gebaren en woorden maakten ze duidelijk wat ze wilden hebben. Tegenwoordig wordt er voornamelijk gehandeld op de beurs met behulp van beeldschermen. Daarnaast zijn er veel nieuwe effectenbeurzen opgericht die uitsluitend gebruik maken van elektronische netwerken. Door deze nieuwe effectenbeurzen zijn de mogelijkheden voor handelaren veel uitgebreider zoals ruimere openingstijden. Deze nieuwe beurzen vormen een bedreiging voor de traditionele effectenbeurzen en daarom fuseren traditionele effectenbeurzen. In 2000 zijn de beurzen van Parijs, Amsterdam en Brussel gefuseerd tot de Euronext. Later voegde ook Portugal zich bij de Euronext. Uiteindelijk werd in 2007 de Euronext overgenomen door de New York Stock Exchange en zo werd het de grootste traditionele beurs ter wereld.