Zorgverzekering – ga bewust om met het eigen risico

Je betaalt een flink deel van je inkomen aan zorgkosten. Alle reden dus om je er van bewust te zijn hoe je die kosten in de hand kunt houden. De hoogte van het verplichte eigen risico kun je niet beïnvloeden, maar je kunt er wel zo verstandig mogelijk mee omgaan. Verder kun je zelf bepalen of je een vrijwillig eigen risico neemt of niet – in ruil voor een hoger eigen risico bespaar je op de premie.

Eigen risico uitgelegd

Het eigen risico is het bedrag dat je zelf moet betalen als je gebruik maakt van medische zorg uit de basisverzekering. De zorgverzekering kent twee eigen risico’s:

• het verplichte eigen risico. De overheid bepaalt elk jaar hoe hoog het verplichte eigen risico is, voor 2016 is het 385 euro. Maar let op: niet alle zorgkosten tellen mee voor het eigen risico.
• het vrijwillig eigen risico. De meeste verzekeringen bieden de mogelijkheid het eigen risico met nog eens maximaal 500 euro verhogen in ruil voor een lagere premie.

Het totale eigen risico varieert dus tussen de 385 en 885 euro.

Verstandig omgaan met het verplichte eigen risico

Het eigen risico geldt niet voor alle zorgkosten; huisartsenzorg, kraamzorg en zorgkosten voor verzekerden jonger dan 18 jaar zijn de belangrijkste uitzonderingen. Ziekenhuis, zorg door specialisten, ambulancevervoer en medicijnen tellen juist wel mee voor het eigen risico. Maar er zijn situaties waarin je zelf een keus hebt:

Huisarts of eerste hulp in het ziekenhuis

Soms kun je kiezen of je naar de huisarts/huisartsenpost gaat, of naar de eerste hulp in het ziekenhuis. Dezelfde behandeling valt bij de eerste hulp in het ziekenhuis onder het eigen risico, en bij de huisarts niet. Bovendien zijn de kosten in het ziekenhuis veel hoger en onvoorspelbaar. Een consult van 5 minuten plus het plakken van een pleister kost in het ziekenhuis al gauw honderden euro’s, en bij de huisarts niets. Ziekenhuizen zijn ondertussen berucht om hun torenhoge rekeningen die ze ook nog eens niet kunnen uitleggen.

Ambulancevervoer

Ambulancevervoer is peperduur. Als het even kan kun je beter met eigen vervoer of een taxi gaan.

Specialist in of buiten het ziekenhuis

Voor sommige specialisaties kun je ook bij een zelfstandige specialist buiten het ziekenhuis terecht, bijv. orthopedie. Een praktijk aan huis is goedkoper dan dezelfde praktijk in het ziekenhuis, dus valt de rekening lager uit. Als je kunt, doe dan in elk geval van te voren navraag naar de kosten, en vergelijk alternatieven als die er zijn. Vrij gevestigde specialisten buiten het ziekenhuis zijn niet populair bij overheid en zorgverzekeraars. Ze verrichten meer handelingen dan specialisten in het ziekenhuis en declareren daarom meer. Daar hoef je je als verzekerde natuurlijk niets van aan te trekken.

Voorkeursmedicijnen

Voor een aantal zorgverzekeraars tellen voorkeursgeneesmiddelen - ook wel preferente medicijnen genoemd - niet mee voor het eigen risico. Het woord 'voorkeur' betekent hier niet dat het om het beste medicijn gaat, maar het medicijn dat het minste kost voor de zorgverzekeraar. Zorgverzekeraars met voorkeursgeneesmiddelen is een handig overzicht. Als je één van die middelen gebruikt kan het verstandig zijn om naar zo’n verzekeraar over te stappen.

Timing

Het moment waarop zorgkosten gemaakt worden is van belang - je zorgverzekering loopt van 1 januari t/m 31 december. Het eigen risico wordt ook per kalenderjaar bijgehouden. De uitzondering daarop zijn langdurige behandelingen in het ziekenhuis of bij een specialist; daarbij telt de datum van het eerste consult. Stel: het loopt tegen het einde van het jaar en je hebt het eigen risico niet of weinig hoeven aan te spreken. Nu moet je eigenlijk naar het ziekenhuis of een specialist maar het is niet spoedeisend. Je kunt overwegen om de afspraak in het nieuwe jaar te maken.

Verstandig omgaan met het vrijwillig eigen risico

Het vrijwillig eigen risico is het tweede deel van het eigen risico. Je kunt kiezen voor een vrijwillig eigen risico, van 0 tot 500 euro, in stappen van 100 euro. Nog meer eigen risico klinkt eng, maar er staat wat tegenover: korting op de premie. Zorgverzekeraars geven kortingen tot meer dan 300 euro op de premie bij een vrijwillig eigen risico van 500 euro.

Als je chronisch ziek bent of medicijnen gebruikt is het niet verstandig om te kiezen voor een vrijwillig eigen risico. En je moet met geld kunnen omgaan: het kan altijd gebeuren dat je toch tot maximaal 500 euro zelf moet betalen. Zorg er dus voor dat je een financiële buffer opbouwt, bijv. door de besparingen op de premie apart te zetten.

Goed om te weten:

Grote verschillen tussen zorgverzekeringen

De zorgverzekeraars geven korting op de premie als je kiest voor een vrijwillig eigen risico maar de verschillen zijn verbazend groot. De laagste korting op de premie is 150 euro; een aantal zorgverzekeraars hanteert ruim het dubbele: meer dan 300 euro. AnderZorg geeft anno 2015 zelfs een korting van 324 euro bij een vrijwillig eigen risico van 500 euro. Deze infographic van Independer laat zien welke verzekeraars weinig, gemiddeld en veel korting geven.

Wat is het risico dat je loopt?

Het bedrag waarover je risico loopt is niet gelijk aan het gekozen vrijwillig eigen risico. Het is feitelijk een lager bedrag, namelijk het gekozen vrijwillig eigen risico verminderd met de besparing op de premie. Stel dat de zorgverzekeraar een korting van 300 euro geeft bij 500 euro vrijwillig eigen risico. Je hebt dan de keus tussen:

• geen vrijwillig eigen risico en de volledige premie of
• maximaal 500 euro eigen risico en een 300 euro lagere premie.

Het echte eigen risico is in dit geval dus maximaal 200 euro: 500 euro minus de besparing op de premie.

Keus geldt voor 1 jaar

Je kunt elk jaar opnieuw de keus maken welke zorgverzekeraar je kiest en tegen welke voorwaarden. Als je weet of verwacht dat je in het nieuwe jaar medische kosten gaat maken is het niet verstandig om te kiezen voor een vrijwillig eigen risico. Als je niet urgent zorg nodig hebt, kun je het zo plannen dat de kosten in het volgend jaar vallen – en je past de verzekering aan zodat je voor het volgende jaar geen vrijwillig eigen risico hebt.

Nederlanders laten veel geld liggen

De Erasmus Universiteit heeft een onderzoek gedaan naar de keuze die Nederlanders maken voor een vrijwillig eigen risico. 41% van de verzekerden van 18 jaar of ouder zou er voordeel van hebben om voor een vrijwillig eigen risico te kiezen. Volgens Independer heeft slechts 7% van de verzekerden een vrijwillig eigen risico. Ongeveer 1/3 van de verzekerden is beter af met een vrijwillig eigen risico omdat hun zorgkosten niet boven het verplichte eigen risico uitkomen. Het gaat om zo’n 4 miljoen Nederlanders. Als die 4 miljoen elk 250 euro op hun premie besparen, gaat het om een enorm bedrag van zo’n 1 miljard euro. Veel geld dat nu dankbaar door de zorgverzekeraars geïncasseerd wordt.

Conclusie

We ontkomen er niet aan om mee te betalen aan de zorg. Wat je wel kunt doen is er goed opletten welke kosten je maakt en hoe je dat doet. Als je een nieuwe verzekering uitzoekt voor 2016 denk er dan ook over na of je een vrijwillig eigen risico kunt en wilt nemen.
Ben je afhankelijk van medicijnen, check dan de verzekeraars met een lijst van preferente medicijnen.