Marktpartijen voor consumptief krediet

De markt van consumptief krediet bestaat uit kredietgevende instellingen en bemiddelaars. Daarbij maken alle partijen gebruik van directe en indirecte distributie.

Markt van consumptief krediet

bestaat zoals gezegd uit:

• Kredietgevende instellingen, zoals banken (A) en financieringsmaatschappijen (B), alsook levensverzekeringsmaatschappijen (C) en gemeentelijke kredietbanken (D). Speciale vorm: banken van lening (E).
• Bemiddelaars: professionele kredietbemiddelaar (F), assurantietussenpersoon (G) en de leverancier (H). Houden zich alle aan de VFN-gedragscode.

De letters achter de instellingen verwijzen naar hieronder.

• Directe financieringen: als overschot- en tekorthuishoudingen elkaar rechtstreeks vinden. Dit is echter vaak niet mogelijk.
• Indirecte financieringen: met behulp van financiële instellingen, zodanig dat zij aansluiten bij de financieringsbehoefte van de tekorthuishoudingen.
• Transformatiefunctie: het omzetten van overtollige middelen naar de behoefte van de kredietvrager.

Banken (A)

Deze zijn aangesloten bij de Nederlands Vereniging van Banken (NVB), die de Algemene Bankvoorwaarden hebben opgesteld. Bancaire werkzaamheden bestaan uit het rentemargebedrijf (geld aantrekken en vervolgens tegen hogere rente weer wegzetten; de bank loopt hierbij zelf het debiteurenrisico) en het provisiebedrijf (bemiddeling bij effectentransacties, verkoop van verzekeringsproducten en verrichten van betaaldiensten op basis van provisies). Daarbinnen zijn 4 kernfuncties:

1. kredietverlening aan bedrijven en particulieren
2. aantrekken van geld
3. verzorging van betalingsverkeer
4. uitoefening van het bemiddelings- en provisiebedrijf

Indien de terugbetaling van een lening gekoppeld is aan een levensverzekering is er sprake van zowel rentemargebedrijf als provisiebedrijf.

Financieringsmaatschappijen (B)

Toegelegd op kredietverstrekking aan particulieren en in toenemende mate de klein zakelijke markt.
Ontstaan afbetalingsysteem: Singer vroeg een bescheiden eerste aanbetaling, gevolgd door een aantal maandelijkse betalingen. Voor fabrieken duurde het daardoor vrij lang voor ze de gevraagde gelden van het artikel ontvingen. Echter de vaste kosten liepen door, waardoor de financiële middelen uitgeput raakten. De oplossing was het oprichten van onafhankelijke financieringsmaatschappijen. Deze betaalden het bedrag aan de leverancier en namen het risico, de administratie en het incasseren voor hun rekening.

De meeste onafhankelijke zijn de laatste jaren overgenomen door banken en verzekeraars. Andere opereren als dochtermaatschappij van producten of leveranciers van duurzame consumptiegoederen. Een financieringsmaatschappij heeft niet dezelfde status als een bank, qua aantrekken van gelden. De maatschappijen hebben zich verenigd in de Ver. van Financieringsondernemingen in Nederland (VFN).

VFN-gedragscode (bindend): zegt iets over o.a. acceptatiebeleid, maximaal wenselijke looptijd, klachtenprocedure. De gedragscode is bindend. Belangrijk is integriteit. Daarnaast voorkomen en bestrijden van fraude. Van belang is dat de kredietgever:

• de cliënt voldoende identificeert en de systemen o.g.v. fraudepreventie- en registratie raadpleegt;
• onderzoek doet naar de kredietwaardigheid van de aanvrager.

Bij oversluiten moet de bestaande kredietgever (verplicht) de nieuwe inlichten over de lopende leningen. Klachten lopen via de Commissie van Toezicht VFN, uitspraken zijn bindend voor de leden.

Card-uitgevende instellingen:

Creditcards:

Betaalmiddel in winkels, restaurants en bij autoverhuurbedrijven, tot een bepaald bedrag (limiet), ook voor contant geld opnemen (via pas met pincode). Uitgaven worden enige tijd later pas afgeschreven van de betaalrekening: uitstel-van-betalen-krediet, zonder rente. Creditcards die alleen dit uitstel bieden heten charge-cards. Soms is de rekening niet ineens maar in termijnen. Ook worden er wel eens reisverzekering of verzekering tegen diefstal meegesloten.

Zelfstandig opererende cardmaatschappijen:

Regelen zelf de cards en de administratie (zoals American Express)

Banken:

Bancaire creditcards (logo van bank en Mastercard of Visa). Bank regelt card en limiet, cardmaatschappij regelt administratie (automatische incasso).

Niet-financiële instellingen:

Samenwerking met cardmaatschappij (co-branded, 2 logo’s). Bijv. reisbureau, luchtvaartmaatschappij, auto-importeur of consumentenorganisatie zoals ANWB.

Vasteklantenkaarten (private label-cards):

Winkeliers, grote warenhuizen, winkelketens of financieringsdochters. Doel: omzet bevorderen en koopgedrag volgen. Meestal wordt gespreid in termijnen betaald. Meestal is de kaart beperkt tot uitgaven bij de uitgever en niet voor contant geld ((doorlopend) goederenkrediet).

Levensverzekeringsmaatschappijen (C):

Verstrekken vooral hypothecair krediet bij aankoop eigen woning. Tevens een rol bij aflossing middels een levensverzekering. Ook mogelijk om een krediet te krijgen door belening van de polis (voorschot op de uitkering).

Postorderbedrijven: bieden de mogelijkheid op krediet te kopen ((doorlopend) goederenkrediet), vaak via eigen financieringsdochters.

Overheid (D):

treedt op als verstrekker van krediet aan consumenten via:
Gemeentelijke Kredietbanken (GKB’s) via

• Sociale kredietverlening: als PL voor cliënten met laag inkomen, weinig kapitaalkrachtige startende ondernemers, ouderen en mensen met beschadigd kredietverleden.
• Normale kredietverlening: standaard aflopende en doorlopende kredieten.
• Schuldhulpverlening: gericht op mensen in financiële problemen, middels saneringskrediet of schuldbemiddeling.
• Financieringsdiensten voor de gemeente: uitvoering van gemeentelijk beleid voor woningverbetering, subsidiebevoorschotting of vertrekken van hyp.krediet aan gemeentepersoneel.

GKB’s zijn aangesloten bij Ned.Ver. voor Volkskrediet (NVVK) en kennen een eigen gedragscode.

• Gemeentelijke Sociale Diensten (GSD’s): uitvoering van Algemene BijstandWet o.g.v. Wet werk en Bijstand (WWB). Renteloze uitkering op niveau van sociaal minimum, afh. van leeftijd en gezinssamenstelling. Deze leenbijstand is voor aanschaf duurzame cons.goederen op vertoon van aankoopbewijs, o.b.v. wettelijk recht. Kredietwaardigheid speelt geen rol.
• Informatie Beheer Groep: uitvoering van Wet op StudieFinanciering, in de vorm van prestatiebeurs (basisbeurs plus evt. aanvullende beurs), afh. van inkomen ouders en eigen situatie. Schuld wordt kwijtgescholden als student snel genoeg afstudeert. Eventueel kan een aanvullende lening worden verstrekt die later moet worden terug betaald.

Banken van lening (E) (ook wel pandhuis of pandjeshuis):

: fin.instelling die voor korte termijn geld leent aan particulieren op onderpand van roerende zaken (bijv. sieraden). Beleensom wordt uitbetaald en pandbewijs (bewijs aan toonder) wordt meegegeven. De staantijd (beleenperiode) is doorgaans kort. Bij het lossen van het beleende voorwerp betaalt de pandgever de beleensom terug plus het beleenrecht (rente en kosten). Om woekerpraktijken tegen te gaan is de Pandhuiswet ingevoerd: stelt voorwaarden aan de belening en regelt gang van zaken bij banken van lening.
Gemeentelijke banken van lening: opgericht bij besluit van gemeenteraad.
Particuliere banken van lening: kunnen alleen na toelating van B&W worden opgericht. Een pand mag niet eerder dan 6 maanden na belening worden verkocht.

Bemiddelaars

Directe distributie gaat via:

• kantoren(net)
• direct writing, middels mailings, advertenties en brochures

Indirecte distributie gaat via:

• professionele kredietbemiddelaars (F): velen bemiddelen voor meerder kredietgevers. Sommigen hebben een volmacht gekregen = beslissen voor rekening en risico van de maatschappij. Een beperkt aantal is aangesloten bij de Ned.Ver. van zelfstandig onafh. Fin.dienstverleners (NVF). Kennen eigen gedragscode (houden aan WCK/WFD-bepalingen, geen discriminatie, financieringsdiploma’s). Klachten via RvT van de NVF.
• assurantietussenpersonen (G): bijdrage aan omzet van financierings-ondernemingen. Hebben breder pakket, ook sparen en beleggen. Grotere kantoren zijn aangesloten bij Ned.Ver. van assurantieadviseurs en fin.diensteverleners (NVA). De overige hebben zich verenigd onder Ned. Bond van onafhankelijke financiële en assurantieadviseurs (NBVA).
• leveranciers (H): van met name voer- en vaartuigen, via huurkoop (o.b.v. driepartijenovereenkomst) en doorlopend goederenkrediet. Kredietproducten via postorderaars, warenhuizen en winkelketens vallen onder klein goederenkrediet.