Het schrijven van een ondernemingsplan: Zekerheid

Bij het beoordelen van een financieringsaanvraag hecht de bank veel waarde aan de pijler "zekerheid". Een goede zekerheidspositie verlaagt het risico van de bank wat de slagingskans van het verkrijgen van een financiering vergroot. Op welke manier wordt deze pijler door de bank beoordeeld en in hoeverre dient deze pijler in het ondernemingsplan benoemd te worden? Bij het ondernemingsplan is het voor een bank belangrijk om te lezen wat het bedrijfsplan is, wie de ondernemer is en wat de financiële verwachtingen zijn. Echter is ook de pijler "zekerheid", vooral bij startende ondernemers, een belangrijk beoordelingscriterium.

Zekerheid

De zekerheid op een financiering geeft aan welk deel van de financiering is afgedekt door zekerheid, ofwel welk deel van de financiering teruggevorderd kan worden door de bank wanneer het bedrijf onverhoopt niet aan haar verplichtingen richting de bank kan voldoen.

De belangrijkste zekerheden voor banken zijn:

Primaire zekerheden

Primaire zekerheden zijn kwalitatief de beste zekerheden. Dit zijn zekerheden waarvan het bedrag, wat aan deze zekerheid gekoppeld is, vrijwel zeker teruggevorderd kan worden. Voorbeelden van primaire zekerheden zijn:

Een particuliere woning of bedrijfspand

Een woning of bedrijfspand blijft over het algemeen stabiel in waarde. De waarde van het pand, die door makelaars of middels een WOZ waarde is afgegeven, zal bij verkoop vrijwel geheel teruggevorderd kunnen worden. De meeste banken koppelen aan onroerend goed een zekerheidspercentage van 75% tot 90%. Bij verkoop van het onroerend goed verwacht de bank dus dat de verkoop 75% tot 90% van het getaxeerde bedrag oplevert. De reden waarom dit percentage wordt aangehouden is dat wanneer de ondernemer niet aan zijn verplichtingen kan voldoen, de bank haar geld snel terug wil hebben. Het onroerend goed komt vaak in de executieverkoop, waarbij de opbrengst over het algemeen lager is dan de getaxeerde waarde.

De bank kan pas daadwerkelijk zekerheid ontlenen aan het onroerend goed wanneer er overwaarde in het onroerend goed aanwezig is. Een bedrijfspand met een waarde van 400.000 euro en een hypotheek van 400.000 euro biedt weinig waarde voor de bank. Er rust immers al een schuld op het bedrijfspand die gelijk is aan de waarde. Is er wel overwaarde aanwezig, dan kan een bank een extra hypothecaire inschrijving op het onroerend goed laten plaatsen om zo de gewenste zekerheid te verkrijgen.

Wanneer er een financiering wordt ingediend bij een bank, terwijl de financiering van het onroerend goed bij een andere bank is ondergebracht, wordt het voor de nieuwe bank moeilijk om zekerheid aan het onroerend goed te kunnen ontlenen, zelfs als er voldoende overwaarde aanwezig is. Dit komt door de hypothecaire inschrijving en opslagpercentages die banken in de hypotheekakte laten opnemen.

Een voorbeeld
Ondernemer X heeft een woning met een waarde van 300.000 euro. Op de woning rust een hypotheek van 220.000 euro. De hypotheek is ondergebracht bij bank A. Voor zijn bedrijf wat wordt opgestart dient hij een financieringsaanvraag van 50.000 euro in bij bank B. Bank B wil gebruik maken van de overwaarde op de woning, om zo een goede zekerheidspositie te creëren. Op de woning rust echter een hypothecaire inschrijving van 250.000 euro, welke door bank A is gevestigd. Daarnaast hanteert bank A een opslagpercentage van 25%. Het opslagpercentage is een percentage wat nog bovenop de de hypothecaire inschrijving komt. Dit percentage geldt ter dekking van bijkomende kosten die vaak voorkomen bij klanten die niet aan hun verplichtingen kunnen voldoen (achterstallige rente, beheerskosten, juridische kosten e.d.). De inschrijving ad. 250.000 euro moet nog met 25% verhoogd worden. De daadwerkelijke inschrijving komt daarmee uit op 312.500 euro. Bank B kan dus geen extra zekerheid ontlenen aan de woning, terwijl er eigenlijk 80.000 euro overwaarde is.

Verpanding van spaargelden

Spaargelden zijn ook primaire zekerheden. Spaargeld is immers waardevast. Er kan echter pas waarde aan toegekend worden wanneer het spaargeld verpand is ten behoeve van de bank (is dit niet het geval, kan de klant het spaargeld gewoon vrij onttrekken en kan de bank daar geen waarde aan ontlenen).

Gesecureerde borgtocht

Zowel de eigenaar van het bedrijf (bijvoorbeeld de directeur van een B.V.) of derden (bijvoorbeeld de ouders van de ondernemer) kunnen borg staan voor het bedrijf. Wanneer het bedrijf niet aan de verplichtingen richting de bank kan voldoen, mag de bank de schuld bij de borg verhalen. Een gesecureerde borgtocht betekent dat de borg gekoppeld is aan een goede zekerheid, zoals verpande spaargelden of een hypothecaire inschrijving op een woning met overwaarde.

Staatsgarantie (BMKB)

De overheid heeft een fonds beschikbaar gesteld, waarbij garant wordt gestaan voor ondernemers die zelf onvoldoende zekerheid aan de bank kunnen bieden. Startende ondernemers kunnen gebruik maken van de staatsgarantie.

Secundaire zekerheden

Secundaire zekerheden zijn zekerheden waar de bank maar in beperkte mate waarde aan kan ontlenen vanwege de onzekerheid van de uiteindelijke waarde. Onder secundaire zekerheden vallen met name het verpanden van activa, bijvoorbeeld verpanding van inventaris, voorraden of debiteuren. Wanneer de inventaris van een bedrijf is verpand aan de bank en het bedrijf kan niet aan haar verplichtingen richting de bank voldoen, mag de inventaris door de bank verkocht worden en is de bank de begunstigde van de opbrengst. Echter zijn voorraden, inventaris en debiteuren veel minder waardevast. Daardoor koppelen banken een lager zekerheidspercentage aan deze zekerheden. Wanneer er voor 20.000 euro aan machines wordt gekocht en de machines worden aan de bank verpand, zal de bank hier echter veel minder dan 20.000 euro zekerheid aan koppelen.

Additionele zekerheden

Additionele zekerheden zijn aanvullende zekerheden die geen concrete waarde bieden. Voorbeelden zijn een overlijdensrisicoverzekering (pas bij overlijden ontstaat er waarde) of een No Change of Ownership (waarbij de klant bevestigt dat het bedrijf gedurende de looptijd van de financiering niet van eigenaar wisselt). Ze bieden aanvullend comfort voor de bank, maar er kan geen waarde aan gekoppeld worden.

In principe bepaalt de bank welke zekerheden ingezet worden om een voldoende zekerheidspositie te hebben. In het ondernemingsplan hoeft de ondernemer niet aan te geven hoe de opbouw van de zekerheden is. De bank bepaalt wat een zekerheid voor hun waard is. U kunt wel aangeven welke mogelijkheden er zijn, bijvoorbeeld door het benoemen van een eventuele overwaarde in een woning, de waarde van de activa of door de mogelijkheid van Staatsgarantie (BMKB) aan te geven. Daarnaast kunt u aangeven of er andere personen zijn (bijvoorbeeld ouders, familie, kennissen) die eventueel borg willen staan voor de financiering.

De bank moet in eerste instantie vertrouwen hebben in het ondernemingsplan. Wanneer er geen vertrouwen is en de prognose wordt als onvoldoende beoordeeld, zal een goede zekerheidspositie er over het algemeen niet voor zorgen dat de financiering alsnog wordt goedgekeurd. Een bank heeft ook de zorgplicht om vooral te kijken naar winstgevenheid en de capaciteit om aan de verplichtingen te voldoen, om zo de klant te behoeden voor niet te dragen financieringen. De zekerheidspositie biedt de bank echter wel het comfort om een eventueel hoger risico (bijvoorbeeld een startend bedrijf in een moeilijke branche of een bedrijf met een beperkt eigen vermogen) toch te accepteren.

Voor de klant heeft een goede zekerheid als voordeel dat het rentevoorstel over het algemeen voordeliger zal zijn. Een goede zekerheid leidt immers tot een verlaging van het risicoprofiel van de klant. Een verlaging van het risicoprofiel zorgt voor een lagere risico opslag op de basisrente en heeft dus een aantrekkelijker voorstel tot gevolg.