Kredietcrisis raakt onze economie

De kredietcrisis slaat toe. Toen de kredietcrisis zomer 2007 duidelijk zichtbaar werd, haastten velen zich om te zeggen dat het wel mee zou vallen. Ten onrechte. De effecten van te veel krediet op de economie worden steeds duidelijker merkbaar. En als de beurs inderdaad een goede voorspeller is voor de economie, belooft dat niet veel goeds.

De subprime leningen in de VS als giftig krediet

Zoals altijd bij belangrijke gebeurtenissen, rolden nog niet zolang terug vele experts over de buis, om te vertellen dat de gevolgen van de hypotheekcrisis in de VS wel mee zouden vallen. Het was slechts een probleem in subprime markt van de Amerikaanse hypotheken. Een afgebakende markt voor specialisten. Kortom: niet zo erg.

De hypotheekcrisis in de VS

Al snel werd duidelijk dat het niet alleen om de subprime markt ging, maar ook de zogenaamde betere hypotheken met minder risico’s. Ook toen werd gesteld dat het de reële economie nauwelijks zou schaden. Misschien een rimpeling, maar niet meer. Voor Nederland zou het zo wie zo geen gevolgen hebben.

De kredietcrisis

Snel begon de hypotheekcrisis meer slachtoffers te eisen, en viel het woord kredietcrisis. Banken vertrouwen elkaar niet meer. De interbancaire rentes zijn hoog. Banken vertrouwen elkaar niet.

Kabinet Balkenende

Toch was premier Balkenende op Prinsjesdag nog zeer positief over de economie. Met de forse renteverlaging in de VS met een 0,5% punt was de ergste kou wel uit de lucht. Iedereen die nu wat koopkracht verloor, kon rustig gaan slapen, omdat het allemaal wel beter zou worden.

De economie

Iedereen praatte tot voor kort met meel in de mond. Een bekend verschijnsel, want economie is vertrouwen en de overheid moet vertrouwen uitstralen. Daarmee impliciet aangevend dat het allemaal wel mee zou vallen.

De cijfers van de economie

Inmiddels komen echter steeds meer cijfers over de economie en het vertrouwen vrij. Ik noem er een paar:

1. Het consumentenvertrouwen in oktober 2008 in Nederland staat op -27.
2. Het producentenvertrouwen duikelde van min 0,5 in september 2008 naar min 6,1 in oktober.
3. Het vertrouwen in de Nederlandse economie daalt.
4. Het consumentenvertrouwen in de EU daalt verder.
5. Het producentenvertrouwen in de EU is laag.
6. De detailhandel verkopen in Duitsland daalden verder.
7. Het Amerikaanse consumentenvertrouwen daalt.
8. De kredietcrisis kon volgens president Nout Wellink van de Nederlandse Bank banken wereldwijd in het slechtste geval 1.200 miljard euro kosten. Dat bedrag hebben we al lang ingehaald.
9. Banken vallen om.
10. Er gaat bijna geen weekend in oktober 2008 voorbij zonder grootschalig crisisoverleg.
11. Oktober 2008 is een crashmaand op de beurs.

Het Centraal Planbureau

Zijn dit nou alleen papieren tijgers. Neen, het Centraal Planbureau, de rekenmeesters van het kabinet, laten nu weten: “Door de turbulentie op de financiële markten zijn de korte termijn vooruitzichten voor de economische groei onzeker geworden” (Novum/Betten). Het CPB sluit een verdere verdieping niet uit en staat daarin niet alleen. In het najaarsrapport van het European Forecasting Network, een samenwerkingsverband van economische onderzoeksinstituten, waaronder het CPB, wordt over een mogelijke verdieping gesteld: ” …Als de crisis zich daarentegen verdiept, zouden de aandelenkoersen en huizenprijzen kunnen dalen en de economische groei in 2008 zwaar onder druk komen te staan…”.

AEX oktober 2008

De realiteit is dat de AEX in een jaar tijd is gehalveerd. Daarmee is de beurswaarde van de AEX in een jaar tijd grofweg met 315 miljard euro gedaald. Enkele voorbeelden van de waarde van fondsen in euro's en hun procentuele veranderingen in een jaar tijd:


En natuurlijk zijn er een paar minder geraakt door de crisis, maar toch:

Centraal Planbureau

De ramingen van het Centraal Planbureau, de rekenmeesters van het kabinet, zijn in december 2008 nogal verontrustend. Sprak premier Balkenende een paar dagen eerder over een komende recessie, het CPB maakt een en ander hard met cijfers. De kredietcrisis zorgt voor een terugval van de economische bedrijvigheid in Nederland, die al lange tijd niet meer is voorgekomen in ons land. Sinds het begin van de jaren tachtig van de vorige eeuw. In 2009 krimpt onze economie naar verwachting met ¾% en de werkloosheid neemt naar verwachting sterk toe. Daarbij ondervindt vooral het exporterende bedrijfsleven de gevolgen van de internationale malaise: opdrogende financieringsbronnen, een terugval van de productie en lagere investeringen.

Slot

Begin 2009 worden nieuwe verontrustende cijfers duidelijk voor iedereen. Als dat zo door gaat, worden het bijzonder moeilijke jaren. Zeker als we de beurs als voorspeller zien van de economische ontwikkelingen. Helaas, maar zagen we dat echt niet aankomen.

Lees verder

• Hypotheekcrisis 2007: Hypotheekcrisis VS en de coronacrisis 2020 (special)