Legaat is groter dan de erfenis, wat nu?

Met een legaat kunt u ervoor zorgen dat een bepaalde persoon, personen of organisatie een (extra) deel van de erfenis krijgt. Zo kunt u met een legaat ervoor zorgen dat een bepaald bedrag naar de kleinkinderen gaat en niet naar de kinderen. Of dat een mooi meubel of schilderij zeker bij een vriendin terechtkomt. U kunt in uw testament ook een keuzelegaat opnemen. De ontvanger van het legaat, de legataris, wordt daarmee nog geen erfgenaam, maar wel een schuldeiser. Wat nu als het legaat groter is dan de nalatenschap?

Een legaat geven of krijgen

• Legaat, legator en lagataris
• Ontvanger van een legaat en ook erfgenaam zijn
• Kan legaat wel worden uitbetaald?
• Legaat is te groot
• Erfgenamen moeten legaat betalen
• Een keuzelegaat krijgen
• Slot testament en legaat

Legaat, legator en lagataris

U wilt een testament laten opstellen en daarin een persoon of organisatie iets extra's toebedelen. Dat kunt u doen met een legaat. Een legaat is niets anders dan een bepaling in uw testament (een making) waarin staat dat u een persoon of organisatie recht heeft op een geldbedrag, dienst of goed uit de nalatenschap. De rechthebbende wordt legataris genoemd, de legataris is de ontvanger van het legaat. Wie het legaat nalaat wordt legator genoemd.

Ontvanger van een legaat en ook erfgenaam zijn

Het recht hebben op een legaat of het ontvangen van een legaat maakt u nog geen erfgenaam. Door een legaat te aanvaarden wordt u ook niet aansprakelijk voor de eventuele schulden in de nalatenschap. Met het legaat krijgt u een vordering op de erfenis en de erfgenamen. De erfgenamen moeten er namelijk voor zorgen dat het legaat uit de erfenis wordt betaald. Maar een erfgenaam kan ook nog een extra legaat ontvangen, dan is de deze persoon erfgenaam en legataris. Een legaat is een recht en wie er recht op heeft kan ook van het legaat afzien. In dat geval vervalt het legaat. Bent u erfgenaam en legataris en aanvaardt u het legaat niet, dan zegt dat nog niets over het aanvaarden van de erfenis als erfgenaam.

Kan legaat wel worden uitbetaald?

De erflater kan in het testament meerdere legaten opnemen. Zeker als een testament al wat langer geleden is opgesteld, kan het gebeuren dat de erfenis kleiner is dan een legaat. Stel de overledene heeft veel zorgkosten gehad of er zijn nogal wat schulden, dan is het de vraag wat er nog van een legaat overblijft. Welnu de regel is dat eerst alle kosten (uitvaart) en schulden uit de nalatenschap moeten zijn voldaan, voordat een legaat kan worden uitbetaald. Meestal is een geldsom als legaat pas na zes maanden opeisbaar, maar ook hiervoor kan in het testament een andere termijn zijn bepaald. Wat overblijft na aftrek van kosten, schulden en het legaat is de erfenis die onder de erfgenamen kan worden verdeeld. Over een legaat moet erfbelasting worden betaald als deze grote is dan de vrijstelling en als in het legaat niet is opgenomen dat de erfbelasting uit de nalatenschap moet worden betaald.

Legaat is te groot

De erfgenamen zijn verantwoordelijk voor de uitbetaling van het legaat, maar het legaat kan niet groter zijn dan de erfenis. Stel nu dat het legaat de overgebleven erfenis wel overtreft dan wordt deze evenredig gekort. Maar ook hier geldt dat in een legaat nader kan worden bepaald. Stel dat twee kleinkinderen een legaat krijgen van elk 20.000 euro en dat er nog 30.000 euro in de erfenis zit (na schulden en kosten). Dan is er 30.000 euro aan legaat te verdelen, wat betekent dat elk kleinkind 15.000 euro krijgt. In een legaat kan echter ook staan dat in deze gevallen niet voor evenredigheid wordt gekozen, maar voor een andere verdeelsleutel.

Erfgenamen moeten legaat betalen

Dus de erfgenamen zijn aansprakelijk voor de uitbetaling van een legaat, voor zover deze de erfenis niet overtreft. De erfgenamen kunnen hier enige tijd voor nemen. Als de legataris naar de rechter stapt omdat het allemaal te lang duurt, dan kunnen de erfgenamen aangeven waarom het meer tijd vraagt dan gedacht. Ze kunnen om uitstel vragen, bijvoorbeeld als eerst een pand moet worden verkocht om het benodigde geld vrij te maken. In dat soort gevallen kan de ontvanger van het legaat bijvoorbeeld om een onderpand of hypotheekrecht vragen. Een beetje geduld werkt in de praktijk echter vaak beter.

Een keuzelegaat krijgen

Een keuzelegaat is ook een legaat, maar daarin krijgt de ontvanger van het legaat de mogelijkheid om uit een aantal zaken te kiezen. Dat kan handig zijn wanneer er bijvoorbeeld meerdere goederen beschikbaar zijn en u de legataris vrij wil laten in zijn of haar keuze. Het mogelijk om hier een bepaalde termijn en bedrag aan te koppelen. Als de waarde van de goederen waaruit gekozen kan worden verschillend is, is het denkbaar dat in het legaat staat dat als de keuze een bepaald bedrag in waarde overschrijdt, door de ontvanger een bedrag wordt teruggestort in de nalatenschap die te goede komt aan de erfgenamen.

Slot testament en legaat

Een testament is de manier om een andere manier van verdeling van de erfenis tot stand te brengen dan de wettelijke verdeling. Dat kunt u doen door bepaalde clausules en voorwaarden op te nemen, maar ook door iemand of een organisatie (denk aan een goed doel) een legaat toe te kennen. Vraag uw notaris eens naar de mogelijkheden.

Lees verder

• Waarom een testament opstellen
• Belastingvrij erven 2019 & 2020 en 2021