Restschuld of overwaarde bij echtscheiding (NHG)

Restschuld of overwaarde bij echtscheiding (NHG) Een huis dat in 2023 of 2024 onverkoopbaar is door onderwaarde en een restschuld maakt een echtscheiding nog moeilijker. Onderwaarde kan gebeuren als u in 2023 overbiedt. Een huis met restschuld en dan nog een echtscheiding daarbij, de combinatie van onderwaarde en echtscheiding zorgt voor veel problemen. Uit elkaar gaan kost dan nog meer geld omdat de hypotheek op het huis groter is dan de waarde van de woning. Of beide partners houden een restschuld of de ene partner koopt de ander uit en uitkoop betekent in dit geval dat wie het huis behoudt en in het huis blijft wonen geld krijgt overgemaakt en niet degene die het huis verlaat. Let ook op de fiscale gevolgen van de echtscheiding en het uitkopen van de ex partner. Als een partner in het huis blijft, is uitkopen van de onderwaarde niet altijd nodig (Rechtbank Midden-Nederland). Ook overwaarde kan een probleem zijn, want dan zult u de partner moeten uitkopen. De NHG biedt hiervoor een oplossing.

Echtscheiding en de schuld op de woning, maar er kan ook een overwaarde zijn


Uit elkaar gaan en een eigen woning hebben

Niet elk geval van scheiding en uit elkaar gaan is dezelfde. Financieel maakt het bijvoorbeeld verschil of een eigen woning op beide namen staat, of er een hypotheek is, er onderwaarde of overwaarde is, en zeker ook of men samenwoonde of getrouwd was. Woonde u samen zonder notarieel samenlevingscontract en was de woning geen gezamenlijk eigendom, dan is de rekening vrij snel opgemaakt. Maar was u getrouwd in gemeenschap van goederen, dan heeft een echtscheiding ook financieel vele gevolgen die elk moeten worden afgewikkeld. Er zal een regeling moeten worden gevonden voor de verdeling van de boedel en als er een koopwoning is een regeling voor de eigen woning. Bij een vechtscheiding spinnen advocaten garen.

Wat doen we met de eigen woning bij een echtscheiding?

Wat gaan we met het huis doen zal de meest gestelde vraag zijn. Gaan we het huis verkopen of blijft een partner in het huis wonen? De woningmarkt trekt aan, maar voor veel woningen zal toch gelden dat er een restschuld overblijft bij verkoop. Wanneer beide partners financieel daadkrachtig genoeg zijn, neemt elk de helft van het verlies en wordt de totale hypotheek bij de bank afbetaald. Vaak is dit geld er niet of wil een partner in het huis blijven wonen. In dat geval spelen drie grote vragen een rol:
  • Wat vindt de bank ervan?
  • Wat willen u en uw (bijna) ex?
  • Wat zijn de fiscale gevolgen?

De hypotheek van de bank bij een scheiding, huis onverkoopbaar

Als de hypotheek op naam van één partner is afgesloten en op basis van één inkomen, vindt de bank niet zoveel van uw echtscheiding tot het moment dat u meer geld wilt lenen bij de bank met het huis als onderpand. Is dat niet het geval, dan gaat het leven gewoon door. Als de hypotheek op beide namen staat, wordt het anders. Zeker als een een partner niet langer verantwoordelijk wil zijn voor de betaling van de hypotheek. De bank zal hierin alleen meegaan als de overblijvende partner financieel sterk genoeg staat.

Echtscheidingsconvenant en restschuld

Wat willen u en uw ex afspreken in het echtscheidingsconvenant? Wordt het verkoop of uitkoop, en als het uitkoop wordt tegen welke waarde koopt u uw ex dan uit? Bij een restschuld krijgt de blijvende partner geld, bij overwaarde betaalt de in het huis blijvende partner geld aan de vertrokkene. Maar nergens staat hoeveel dit moet zijn. Dit is aan de echtelieden zelf. Bedenk wel dat wat u ook afspreekt over de restschuld en de eigen woning, dit afspraken tussen u beiden zijn. De bank hoeft er niet mee akkoord te gaan. Zo kunnen jullie wel onderling afspreken dat de hoofdelijke aansprakelijkheid voor schulden vervalt, maar daar gaan jullie niet over. Als de bank een partner niet uit de hoofdelijke aansprakelijkheid wil ontslaan, gebeurt dit ook niet.

NHG 2024 fors omhoog

Per 1 januari 2024 stijgt de de nationale hypotheekgarantie NHG met 30.000 euro naar 435.000 euro.

De fiscale gevolgen van restschuld bij een scheiding

De fiscale gevolgen van een echtscheiding hangen af van de gemaakte afspraken en het moment dat het echtscheidingsconvenant is getekend:
  • Als op basis van het echtscheidingsconvenant een nieuwe lening voor het huis moet worden afgesloten en het convenant is na 31 december 2012 getekend, dan gelden voor de actuele regels van hypotheekrenteaftrek. Dat wil zeggen dat er alleen hypotheekrenteaftrek is als het nieuwe deel van de lening annuïtair of lineair is. Overigens zal dat dat eerder bij een uitkoop met overwaarde spelen dan bij een restschuld.
  • Als er nog geen echtscheidingsconvenant is getekend en u hebt als enige het huis verlaten, dan is de woning fiscaal gezien nog steeds een eigen woning. Beiden hebt dan maximaal twee jaar hypotheekrenteaftrek voor hun aandeel in de betaling van de hypotheek. Beiden dragen ook de helft van het eigenwoningforfait. Daarna vervalt de hypotheekrenteaftrek voor wie het huis heeft verlaten en wordt de negatieve eigenwoningreserve toegevoegd als schuld in box 3. Financiert u deze schuld, dan is de rente hierop gedurende maximaal tien jaar fiscaal aftrekbaar. De rente van een nieuwe restschuld is niet altijd fiscaal aftrekbaar.

Uitkopen partner

Het uitkopen van een partner heeft ook fiscale gevolgen. Verlaat de ex-partner het huis zonder uitkoop, dan neemt de partner naast het aandeel in de hypotheek ook zijn aandeel in de eigenwoningreserve mee. Als u uitkoopt, is dat niet zo, maar wordt de uitkoop gezien van een aanwas van uw eigendom. Fiscaal wordt dit gezien als de verwerving en aankoop van de eigen woning en een nieuwe financiering valt dan onder de hypotheekregels (hypotheekrenteaftrek bij een hypotheek met aflossing).

Restschuld afkopen hoeft niet altijd: rechtbank Midden-Nederland van 9 april 2014

Als er een overwaarde is en een partner blijft in het huis wonen, gaat men er vanuit dat deze een deel van de overwaarde uitbetaalt, maar is dat wel terecht? In een uitspraak van de rechtbank Midden-Nederland van 9 april 2014 speelde een soortgelijke zaak bij een huis met onderwaarde. De rechtbank concludeerde dat de restschuld (alleen op papier) niet opeisbaar was door de bank, dat het huis ook in de toekomst nog in waarde kon stijgen en de partij die het huis verliet niet aan de restschuld hoefde mee te betalen. Opmerkelijk, zeker als de zittende partij een deel van het huis moet herfinancieren.

Conclusie scheiding en negatieve eigenwoningreserve (onderwaarde en restschuld)

Waar enkele jaren terug bij de uitkoop van een partner de vertrekkende partij vaak geld meekreeg omdat de woning overwaarde had, is er steeds vaker sprake van een situatie met restschuld. In dat geval zou de partner die in het huis blijft wonen, bij een scheiding geld toe krijgen. Laat u zich hierover bij uw afspraken in het echtscheidingsconvenant goed voorlichten. Niet alleen zijn deze onderlinge afspraken van belang, maar ook de eerder door u met de bank gemaakte afspraken over uw hypotheek.

Partner uitkopen bij overwaarde van de woning

Een woning kan een forse overwaarde hebben door gestegen woningprijzen. Dan doet zich de situatie voor dat de partner recht heeft op de helft van de overwaarde. De partners kunnen ervoor kiezen om de woning te verkopen, maar vaak wordt afgesproken dat één partner in de woning mag blijven wonen. Dan kiest men ervoor om de partner uit te kopen. Maar ja, hoe gaan we dat betalen als het geld niet op de spaarrekening staat. De Nationale Hypotheekgarantie kan dan uitkomst bieden.

Uitkopen en de Nationale Hypotheekgarantie NHG

De NHG biedt onder voorwaarden de mogelijkheid om de last om een partner uit te kopen mee te financieren met de hypotheek op de woning. Daarbij zijn de acceptatievoorwaarden soepeler dan bij het aanvragen van een gewone hypotheek. Wie een hypotheek aanvraagt krijgt te maken met strenge acceptatiecriteria die het verhogen van de hypotheek vaak onmogelijk maakt. Bij het verhogen van de hypotheek om daarmee de partner uit te kopen in verband met de overwaarde op de woning, wordt gekeken naar de hypotheeklast die de partner dragen kan. Als de hypotheek betaalbaar is, mag het uitkoopbedrag worden meegefinancierd. Dat is vaak goedkoper dan het apart afsluiten van een persoonlijke lening.

Conclusie scheiding en positieve eigenwoningreserve (overwaarde)

Bekijk met uw hypotheekadviseur of u het extra bedrag voor de uitkoop van de partner bij een echtscheiding kunt meefinancieren in de hypotheek die u voor de woning nodig hebt. Is de hypotheekrente laag, dan kan dit een zeer goedkope manier van financieren zijn.

Lees verder

© 2014 - 2024 Zeemeeuw, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Hypotheek en echtscheidingHypotheek en echtscheidingJe hebt samen een hypotheek maar er komt een echtscheiding. Jaarlijks vinden er in Nederland zo'n 70.000 echtscheidingen…
Echtscheiding is onbetaalbaarEchtscheiding is onbetaalbaarHuwelijkspartners beseffen zich vooraf vaak niet dat een echtscheiding ook financieel zeer grote gevolgen heeft. Het is…
Vastgoed & wat betekent een echtscheiding voor u financieelVastgoed & wat betekent een echtscheiding voor u financieelBij een echtscheiding komt ook in 2019 en 2020 veel kijken. Hebt u een eigen huis, wat betekent een echtscheiding voor u…
Hypotheek aanpassen bij een echtscheidingHypotheek aanpassen bij een echtscheidingBij een echtscheiding moet de hypotheek worden aangepast aan de nieuwe omstandigheden. In het meest gunstige geval neemt…
Pleegvergoeding 2020 en 2021 (pleegzorgvergoeding)Pleegvergoeding 2020 en 2021 (pleegzorgvergoeding)Wie zorgt voor een pleegkind kan in 2020 en 2021 een pleegvergoeding of pleegzorgvergoeding krijgen. De pleegzorgvergoed…
Minder geld spenderenMinder geld spenderenVaak is je geld al op voordat de maand is geëindigd. Gelukkig is daar best iets aan te doen. Ga vanaf nu bij elke koop n…
Reacties

F., 13-03-2019
Dank u voor uw reactie, sinds mrt 2015 geen eigenaar meer van het huis.
En in het scheidingsconvenant staat te betalen tot 2026, 200,- volgens mij zit ik hier aan vast. Of kan ik het opnieuw aanvechten?
Gr Reactie infoteur, 20-06-2020
Beste F,
Als er in het echtscheidingsconvenant geen ontsnappingsclausule zit, is aanvechten waarschijnlijk niet zinvol. Maar je weet jet nooit, misschien is de woning nu heel veel meer waard en vindt een rechter doorbetalen toch niet redelijk.
Met vriendelijke groeten,
Zeemeeuw

F., 11-03-2019
Goedemorgen, Een vraag, in maart 2015 officieel gescheiden, gemeenschap van goederen getrouwd. Huis stond bij scheiding onderwater. Ex is er blijven wonen en ik heb mijn deel van 27.000 aan restschuld op mij genomen.
In scheidingsconvenant laten opnemen dat ik mijn ex elke mnd 200,- betaal en dat t/m 2026.
Maar nu in deze tijd zijn de prijzen gestegen en is er overwaarde, ondanks dat hij er blijft wonen is er een mogelijkheid om nog van mijn restschuld af te komen… Reactie infoteur, 20-06-2020
Beste F,
Dat hangt ervan af of u nog voor 50% eigenaar bent van de woning en wat er in het echtscheidingsconvenant staat. Het is wel zuur dat u nu nog betaalt voor een schuld die zeer waarschijnlijk inmiddels helemaal niet meer bestaat.
Met vriendelijke groeten,
Zeemeeuw

Marcel Fischer, 04-02-2017
Hoi, ik ben ruim 4 jaar gescheiden en in ons gezamenlijke koophuis blijven wonen en betaal hier alle lasten. In het convenance is dit vastgelegd:
Indien de woning tezijnertijd wordt verkocht zal de man (dat ben ik) eerst het bedrag van €50.000 mogen innen op de overwaarde. Mocht de overwaarde ontoereikend zijn dan stellen beide partijen vast dat de man een vordering op de vrouw heeft van €25.000, zulks conform artikel 6.4 van de samenlevingsovereenkomst.

Partijen zullen in de toekomst bezien of de woning op 1 van hun beider naam kan worden gezet. Op dit moment is dat NIET mogelijk. In de toekomst zal de partij die de woning kan overnemen, de andere partij uitkopen met inachtneming van de hiervoor gemaakte afspraken. Partijen zijn overeengekomen dat zij tot verkoop cq overdracht van de koopwoning en de lasten van de nieuwe huurwoning van de vrouw gezamenlijk zullen dragen.

Nu wil ik dit jaar het huis kopen, heb 4 jaar overuren gemaakt en flink gespaard. Alleen ik krijg al 4 jaar te horen dat ex geen geld heeft en ook haar vriend nauwelijks werkt. Doordat zij haar schuld niet betaalt kan ik het huis niet kopen. Ondertussen stijgt de waarde op het huis elk jaar en neemt haar schuld af. Zij verdient hiermee jaarlijks meer dan met werken. Ik wil graag het huis laten taxeren, aangeven het te willen kopen en beroep doen op de schuld die ex op mij heeft. Het liefst wil ik direct het geld innen. In het slechtste geval wil ik dat de schuld van haar op mij niet elk jaar afneemt doordat huis in waarde stijgt. Wat kan ik allemaal doen om dit onrecht tegen te gaan? Reactie infoteur, 20-06-2020
Hoi Marcel Fischer,
U kunt het geld (deels) direct innen door uw vordering op haar te verrekenen in de uitkoopprijs en deels te vorderen. Als de vordering haar vermogen overtreft, kan dit wel haar faillissement betekenen.
Met vriendelijke groeten,
Zeemeeuw

Lonneke, 11-06-2016
Mijn vriend heeft met zijn ex nog een koophuis. Met onderwaarde. Wij willen dit graag overnemen, allebei eigenaar dus.
Nu is onderwaarde grofweg 65K. Zijn ex neemt 15K restschuld op zich, wij de rest. Nu wil mijn vriend dat ik ook 50% verantwoordelijk blijf voor het deel wat wij op ons nemen, zijnde 50k.
Ik heb gezegd, dit is jullie keus geweest dit zo te doen, ik wil daar niet verantwoordelijk voor zijn mochten we onverhoopt ooit moeten verkopen met onderwaarde omdat we uit elkaar gaan.
Hij zegt: "je kiest voor mij, dus ook voor de lasten, en als ik het risico loop/ verantwoordelijk ben voor die restschuld bij eventuele verkoop, dan krijg jij ook helemaal niks vd overwaarde, mochten we ooit uit elkaar gaan en verkopen met overwaarde. "
Hij ziet het dus als een zakelijke overeenkomst. Ik kan het niet meer overzien en weet niet of wat hij zegt nu eerlijk is of niet… Reactie infoteur, 20-06-2020
Beste Lonneke,
Als er geen notarieel samenlevingscontract is en jullie niet getrouwd zijn in gemeenschap van goederen, dan bent u nergens toe verplicht. Is daarvan wel sprake, dan kan de bank vragen dat u meetekent. Het blijft uw vrije keuze.
Met vriendelijke groeten,
Zeemeeuw

Renate, 27-05-2016
Ik ben getrouwd geweest in gvg. Mijn exman weigerde het huis te verkopen met als gevolg een flinke restschuld en is toen toch verkocht. Mijn exman is later opnieuw in gvg getrouwd en heeft deze vrouw in de schuld van het koophuis meegetrokken. Toen ik met schuldhulpverlening bezig was kreeg ik te horen dat de schuld niet 50-50 is omdat men beide hoofdelijk aansprakelijk zijn en als de 1 niet betaalt ze het hele bedrag bij de ander gaan verhalen. Deze schuld kan nooit volledig worden afgelost, ook d.m.v. WSNP niet, daar is het bedrag veel te hoog voor. Ik weet dat zijn andere ex vrouw ook aan deze schuld betaalt. Mijn exman zit nu in de WSNP en zal ook moeten aflossen als hij daaruit komt. Mij is door schuldhulpverlening destijds verteld dat de hypotheek akkoord moet gaan met het bedrag dat de bewindvoerder hen aanbiedt ook al kan niet alles betaald worden. Mijn ex man is over 1 jaar uit de WSNP. Nu rest mij de vraag komen ze straks de resterende schuld die er nog is bij mij verhalen of is het zo dat ze een x bedrag hebben aanvaard tijdens zijn WSNP en wordt de rest kwijtgescholden? En blijft zijn andere exvrouw ook nog aansprakelijk? Ik hoor al sinds 2009 niets meer van de hypotheekverstrekker. Reactie infoteur, 20-06-2020
Beste Renate,
Als u met een schone lei uit de wsnp bent gekomen, dan zal de bank niet bij u aankloppen. Voor uw ex man zal hetzelfde gelden. De vrouw is in gemeenschap van goederen getrouwd, maar heeft waarschijnlijk niet voor de hypotheek getekend (niet hoofdelijk aansprakelijk). Dat zou betekenen dat ze wel voor de helft van de restschuld aansprakelijk is te stellen.
Met vriendelijke groeten,
Zeemeeuw

Monique, 17-03-2016
Het koophuis staat op beiden naam. Heeft een restschuld. Wat als de ander die er al 3 jaar niet meer woont zich niet laat uitkopen maar wel van de hypotheek af wil. Kan dit?
En kan er dan in een notariële akte een clausule worden opgemaakt voor als de woning bv binnen 5 jaar met winst word verkocht nog wel deze winst worden verdeeld? Reactie infoteur, 20-06-2020
Beste Monique,
Van de hypotheek af kan alleen maar met toestemming van beide partners en natuurlijk de bank. In een notariële akte kunnen jullie veel afspreken, maar als iemand geen hypotheek meer aanvaardt, heeft de ander een hoog risico gelopen en moet dan bij winst ook nog eens betalen aan wie is uitgestapt. Het kan wel, maar of dat ook logisch is?
Met vriendelijke groeten,
Zeemeeuw

Auke, 10-03-2016
Hallo, mijn ex en ik hebben een restschuld van dik 60.000 euro. Ik betaal maandelijks 300 euro maar zij weigert mij daar de helft van te betalen. Ze is naar België verhuisd en ik heb al een incassobureau ingeschakeld maar daar moet ik elke keer maar ruim 800 euro betalen om weer iets te regelen met haar maar nogmaals, ze betaalt gewoon niets. Haar standpunt is dat zij geen handtekening heeft gezet bij de verkoop van de woning, dat klopt, die heb ik ook niet gezet want de woning is door de bank verkocht. Wat kan ik nog doen om haar toch tot meebetalen te dwingen? Ik heb nu een wia uitkering maar zij heeft werk in België en in het echtscheidingsconvenat staat dat hij die het hoogste inkomen heeft de schulden betaalt maar regesrecht behoudt op de ander. Reactie infoteur, 20-06-2020
Hallo Auke,
Er kan een conservatoir loonbeslag of bankbeslag worden gelegd via een deurwaarder. Doe dit niet voor één maand maar alle maanden die u nog tegoed hebt.
Met vriendelijke groeten,
Zeemeeuw

Melany, 07-03-2016
Hallo, mijn ex en ik hebben een woning met een hypotheek van 243.000. De taxatiewaarde is 225.000 dus we hebben en restschuld van 18.000. Ik blijf in de woning wonen, kan de hypotheek volledig dragen. Nu hebben we afgesproken dat mijn ex het huis aan mij wil verkopen voor die 225.000 en dat we de 18.000 dus delen. Ik krijg dus 9.000 van hem. Nou is mijn vraag kan ik doen met die 9.000 wat ik wil? Dus vrij besteden of moet ik die weer in de woning stoppen of de hypotheek daarmee verlagen? Reactie infoteur, 20-06-2020
Hallo Melany,
Dit bedrag van uitkoop is vrij besteedbaar, maar omdat u de volledige hypotheek neemt, kan de bank u vragen om het hypotheekbedrag te verlagen.
Met vriendelijke groeten,
Zeemeeuw

Zwager, 03-11-2015
Na een echtscheiding is de man in de woning gebleven en heeft de hypotheek steeds betaald. De vrouw is uit de woning, maar volgens de bank is de woning nog van beide. Nu is de man overleden, is de woning met alle schulden van de erfgenamen of van de ex? Reactie infoteur, 20-06-2020
Beste Zwager,
De helft van de woning komt in de erfenis en is voor de erfgenamen van de man. Zij erven ook zijn hoofdelijke aansprakelijkheid en schulden. Waarschijnlijk is de vrouw na de echtscheiding niet uit haar hoofdelijke aansprakelijkheid ontslagen en eveneens nog hoofdelijk aansprakelijk.
Met vriendelijke groeten,
Zeemeeuw

Nick, 27-05-2015
Het huis van mijn ex en mij is eindelijk verkocht helaas met een restschuld. Het probleem is nu dat de bank de restschuld niet wilt splitten. Wat kan ik hier aan doen? Reactie infoteur, 20-06-2020
Beste Nick,
Waarschijnlijk is het zo dat beiden hoofdelijk aansprakelijk waren voor de hypotheek en de bank dit ook zo wil houden voor de restschuld totdat die betaald is.
Met vriendelijke groeten,
Zeemeeuw

Kirsten, 09-09-2014
Wat als er een restschuld is van zeg 20.000,-- en geen NHG.
De ene partner zit in de schuldsanering (bewindvoerder) de ander niet.
Beide hebben inkomen en zijn ook beide hoofdelijk aansprakelijk.

Mag/ Kan de bank bv 13.000,- eisen als betaling van de 1 tov 7.000,- bij de andere die in de schuldsanering zit?
Degene die in de schuldsanering zit heeft ondanks zijn situatie meer te besteden dan de andere partner.

Beide partners hebben toch zorgplicht naar elkaar, ondanks dat ze nu uit elkaar zijn? Reactie infoteur, 20-06-2020
Beste Kirsten,
1. Er zijn een restschuld twee relaties van belang: die met de bank, die met uw (ex) partner.
2. De bank zal het geld dat niet via de ene partner is te verhalen, bij de ander proberen te halen. Wie in de wsnp zit doet er dus goed aan om een groot deel van de restschuld daarin te betrekken.
3. Dan jullie relatie. Daarbij is belangrijk of jullie getrouwd zijn, een samenlevingscontract hebben of helemaal niets. Dat bepaalt de mate van zorgplicht.
Met vriendelijke groeten,
Zeemeeuw

Zeemeeuw (1.579 artikelen)
Laatste update: 25-10-2023
Rubriek: Financieel
Subrubriek: Geld
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.