Geld kwijt: aanbetaling is niet zonder risico

Doorgaans geldt bij grotere aankopen dat bij levering wordt betaald. Maar in sommige branches is het verschijnsel aanbetaling heel gebruikelijk. Denk dan bijvoorbeeld aan artikelen die speciaal op maat van de klant vervaardigd worden, zoals meubelen of keukens. Niet zelden verlangen winkeliers in die gevallen een aanbetaling van hun klant. Maar wat als het bedrijf failliet gaat? Is men zijn geld dan kwijt?

Betaling bij levering

In het algemeen geldt het principe “boter bij de vis”, betaling bij levering dus. Maar er zijn ook sectoren waar het fenomeen aanbetaling heel gebruikelijk is. Dat is bijvoorbeeld het geval bij goederen die speciaal naar wens van de klant gemaakt worden, zoals meubels of keukens. De verkoper ontvangt dan graag een aanbetaling als zekerheid. Want trekt de klant zijn opdracht later in, dan blijft de verkoper vaak met de speciaal vervaardigde artikelen zitten. Een aanbetaling zorgt er in dergelijke gevallen voor dat de koopovereenkomst geen vrijblijvend karakter heeft.

Wettelijke basis voor aanbetaling

Een degelijke wettelijke basis voor de aanbetaling ontbreekt in veel gevallen. Zo’n basis stoelt doorgaans alleen op de overeenkomst tussen partijen. Wel bepaalt de wet dat een aanbetaling nooit meer dan 50% van het aankoopbedrag mag bedragen. Maar als de winkelier 80% op de factuur zet en de klant plaatst er zijn handtekening onder, dan zit hij eraan vast. Let dus altijd op wat je ondertekent.

Aanbetaling en faillissement van de verkoper

Het slechts denkbare scenario is uiteraard dat de klant een aanbetaling heeft gedaan en de verkoper failliet gaat voordat het product geleverd is. Helaas is men als klant zijn geld dan kwijt. Een curator neemt het beheer van de failliete boedel op zich en belast zich eerst met het betalen van de schulden. Als vervolgens de gedupeerde kopers aan de beurt zijn, schiet er voor hen doorgaans niets meer over.

Hoge korting bij hoge aanbetalingen is verdacht

Ook de hoogte van een aanbetaling is in de regel onderwerp van onderhandeling. Voorzichtigheid is geboden als hoge korting wordt geboden in ruil voor een grote aanbetaling. Branche- en consumentenorganisaties waarschuwen altijd voor dergelijke deals. Want mogelijkerwijs kan dat een teken zijn van een verzwakte liquiditeit bij een bedrijf.

Vraag om aanbetalingsgarantie

Branche-organisaties adviseren daarom om vanaf een bepaalde hoogte garantie voor de aanbetaling te verlangen in de vorm van een aanbetalingsgarantie. Als de winkelier zo’n garantie biedt, raken klanten ingeval van een faillissement hun geld niet kwijt. Men doet er wel goed aan om altijd te informeren naar de exacte voorwaarden van zo’n aanbetalingsgarantie.

Consumentenorganisaties gaan nóg verder

Verbruiks- en consumentenorganisaties gaan zelfs nóg verder. Zij adviseren om ook bij een procentueel lage aanbetaling zekerheid te eisen. Per slot van rekening draagt de koper nu eenmaal het volledige risico als hij een ongegarandeerde aanbetaling doet, ongeacht van welke hoogte die is.

Wanneer moet je kiezen voor een andere verkoper?

Bedrijven reageren vaak met enige verbazing op een verzoek van de klant voor een aanbetalingsgarantie, omdat dit "niet gebruikelijk" zou zijn. Potentiële kopers moeten daar echter niet van onder de indruk raken en in voorkomende gevallen ervoor kiezen om naar een andere dealer te gaan. Want in elk geval geldt, wie zich niet indekt, loopt het risico in geval van insolventie zowel van zijn aanbetaling, alsook van de bestelde goederen af te moeten zien.