Het zwarte schaap onterven kan niet

Wat als één van de kinderen niet een deel van de erfenis moet ontvangen? Een kind is niet volledig te onterven, maar er zijn wel mogelijkheden om zijn of haar erfdeel zo klein mogelijk te maken. Bij overlijden van de ouders zijn de kinderen de erfgenamen volgens het erfrecht. U kunt van het erfrecht afwijken door een testament op te maken, maar er zijn maar beperkte mogelijkheden. De kinderen hebben namelijk minimaal recht op het legitieme portie. De hoogte waar ze minimaal recht op hebben is de helft van het deel waar ze volgens het erfrecht recht op hebben.

Wie krijgt de erfenis?

Bij overlijden van de eerste ouder, komt de helft van de gezamenlijke bezittingen en schulden in de nalatenschap terecht. De nalatenschap wordt vervolgens in gelijke delen verdeeld over de overgebleven partner en de kinderen. Stel, er zijn drie kinderen dan krijgen de partner en de kinderen ieder recht op 25% van de nalatenschap. Normaal gesproken hebben de kinderen niet het recht om er daadwerkelijk over de nalatenschap te beschikken. Op papier hebben ze een recht, maar het geheel blijft bij de overgebleven partner. Door huwelijkse voorwaarden en het opmaken van een testament kan de verdeling anders liggen.

Hoe hoog is het legitieme portie?

Uitgaande van bovenstaande situatie heeft ieder van de kinderen recht op 25% van de nalatenschap. In een testament kan één van de kinderen achtergesteld worden ten opzichte van de overige erfgenamen. Er kan worden vastgelegd er geen recht bestaan op 25%, maar op 12,5% (=legitieme portie). Een notaris zal er waarschijnlijk niet aan meewerken om het erfdeel van één van de kinderen kleiner te maken dan het legitieme portie.

Erfdeel van één van de kinderen verlagen

Het erfdeel van het zwarte schaap kan worden verlaagd door vermogensoverdracht vóór het overlijden naar de andere kinderen. Jaarlijks mag er een schenking worden verricht van ongeveer €5.000 per kind. Zo eenvoudig is het echter niet. Na overlijden kan de zwarte schaap van het gezin eisen dat bepaalde schenkingen mee worden genomen om de hoogte van de nalatenschap te berekenen.

Voorbeeld

Eén van de drie kinderen heeft grote onoplosbare schulden. De alleenstaande moeder heeft voor €120.000 aan bezittingen die naar haar overlijden overgaan naar de kinderen. Haar kind met de schulden wil ze minder nalaten en ze maakt een testament op om dat vast te leggen. Nu heeft het kind met de schulden nog recht op een nalatenschap van €20.000 in plaats van €40.000. De moeder wil door middel van schenkingen haar vermogen verlagen door de twee kinderen zonder schulden geld te schenken. Stel, in jaar één, twee en drie krijgen ze beide ieder €5.000. Vervolgens overlijdt de moeder. De nalatenschap bedraagt nu nog €90.000. Het legitieme portie van het kind met schulden bedraagt nu nog €15.000. De gedeeltelijk onterfde kind heeft nu de mogelijkheid om de schenkingen aan te merken als nalatenschap. Hierdoor bestaat er gewoon weer recht op €20.000.

Niet schenken maar extra toestoppen

Bovenstaande is te voorkomen door maandelijks de overige kinderen extra geld toe te stoppen. Zolang het niet gaan om grote bedragen die via de bank worden overgemaakt, zijn dergelijke “schenkingen” niet te traceren. Een bijkomend voordeel is dat over deze bedragen geen erfbelasting betaalt hoeft te worden.