Vooruitzichten economie 2020 - 2021 Prinsjesdag 2020
Het Centraal Planbureau heeft met het Centraal economisch Plan 2020 en de augustus raming 2020 nieuwe vooruitzichten en verwachtingen voor de economie en economische groei 2020 en 2021 bekend gemaakt, nu weet het kabinet wat het moet doen voor de begroting 2021 en de meerjarencijfers. Het gaat om de kerngegevens van onze economie 2020-2021, 17 augustus 2020, in de Macro Economische Verkenningen 2021 (MEV 2021). Hoe zien de vooruitzichten voor 2020 en 2021 eruit als gevolg van corona, wat zijn de renteverwachtingen voor uw hypotheekrente? Wat staat ons met Prinsjesdag 2020 en Miljoenennota 2021 te wachten? De ramingen voor de Nederlandse economie laten iets betere cijfers zien, de economie koelt af, het tweede kwartaal 2020 zorgt door corona voor 2020 voor een duidelijk lagere economische groei en hoger financieringstekort, maar in 2021 kan het allemaal erg meevallen.
Inhoud
Macro Economische Verkenningen CPB
Wat we met Prinsjesdag als economische vooruitzichten krijgen gepresenteerd, komt uit de Macro Economische Verkenningen van het Centraal Planbureau CPB. De medewerkers daar worden wel de rekenmeesters van het kabinet genoemd, omdat ze veel rekenwerk verrichten waar het kabinet zijn voordeel mee kan doen en ook de politieke programma's en verkiezingsprogramma's doorrekenen om ons te behoeden voor sprookjes. Het CPB is onafhankelijk en wordt juist daarom door veel partijen zeer serieus genomen. Deze onafhankelijkheid kan conflicten geven met de politiek, omdat zo ook meningen en onderzoeken naar buiten kunnen komen die de politiek liever nog niet naar buiten had zien komen, maar zo hebben we dat in ons land bij wet geregeld. In dit artikelen worden de laatste ramingen gegeven maar ook de ontwikkelingen in deze ramingen. Voortdurend stelt het Centraal Planbureau immers zijn ramingen bij.
Kerngegevens en Prinsjesdag (Miljoenennota)
In maart van het jaar presenteert het Centraal Planbureau het Centraal economisch Plan CEP. Dit is een vroege voorloper van de Macro Economische verkenningen MEV. Het CEP wordt in het voorjaar door het kabinet gebruikt om de begroting voor volgend jaar op te stellen en te bezien of er koopkrachtreparatie of andere aanvullende maatregelen nodig zijn. Eventuele aanpassingen en nieuwe ramingen komen terecht in de MEV die tegen die tijd (september) ten grondslag ligt aan de cijfers van Prinsjesdag en de Miljoenennota. De belangrijkste uitgangspunten vinden we terug in de zogenaamde kerngegevens. Cijfers veranderen voortdurend, maar de kerngegevens geven wel een hele aardige indruk van ons te wachten staat.
Centraal Economisch Plan 2020, Kerngegevens 2020 en 2021
Het Centraal Economisch plan is een eerste indicatie voor de cijfers van Prinsjesdag 2020 (Miljoenennota 2021 en MEV 2021). Deze cijfers zijn best wel spannend, in verband met de uitbraak van het coronavirus (covid-19). Hoe prijst het Centraal Planbureau de gevolgen van de virusuitbraak in en hoe wordt de wereldhandel ingeschat. De kerncijfers geven hier meer duidelijkheid over:
Kerngegevens voor Nederland, 2017-2021, mutaties per jaar in %, CEP 2020, Miljoenennota 2021
Enkele kerngegevens, verwachting economie | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 |
Relevante wereldhandel | 5,1 | 3,4 | 2,4 | 1,9 | 2,2 |
Olieprijs (Brent, prijs in dollars per vat) | 54,3 | 70,9 | 64,3 | 62,4 | 58,4 |
Eurokoers (dollar per euro) | 1,13 | 1,18 | 1,12 | 1,11 | 1,11 |
Lange rente Nederland (niveau in %) | 0,5 | 0,6 | -0,1 | 0 | 0,1 |
Bruto binnenlands product (bbp, economische groei) | 2,9 | 2,6 | 1,7 | 1,4 | 1,6 |
Consumptie huishoudens | 2,1 | 2,3 | 1,4 | 1,9 | 1,9 |
Investeringen bedrijven | 4,2 | 2,2 | 4,6 | 0,4 | 1,5 |
Uitvoer van goederen en diensten | 6,5 | 3,7 | 2,6 | 2,7 | 2,8 |
Invoer van goederen en diensten | 6,2 | 3,3 | 3,2 | 3,3 | 3,4 |
Nationale consumentenprijsindex (CPI) | 1,3 | 2,2 | 3 | 1,8 | 1,8 |
Contractloon marktsector | 1,5 | 2,0 | 2,4 | 2,9 | 2,8 |
Koopkracht, mediaan alle huishoudens | 0,3 | 0,1 | 1 | 2,1 | 1,3 |
Werkloze beroepsbevolking (in duizenden personen) | 438 | 350 | 314 | 305 | 320 |
Werkloze beroepsbevolking (niveau in % beroepsbevolking) | 4,9 | 3,8 | 3,4 | 3,2 | 3,4 |
Begrotingstekort, EMU-saldo | 1,5 | 1,5 | 1,7 | 1,1 | 0,1 |
Conclusies voor Prinsjesdag 2020
Het CPB begint met te vertellen dat de economische impact van het coronavirus moeilijk te voorspellen is en gaat uit van het optimistische scenario dat het allemaal wel zal meevallen. Dat betekent dat er een behoorlijke tegenvaller boven de markt hangt die niet in de cijfers is meegenomen. Het IMF bijvoorbeeld verlaagde op 2 maart 2020 de verwachtingen voor de wereldhandel met 0,5% punt. Het CPB lijkt met een 1,9% in 2020 en een 2,2% in 2021 daarmee aan de hoge kan te zitten. De lange rente schommelt rond 0% en de economische groet schommelt rond 1,5% (1,4% in 2020 en 1,6% in 2021). Opvallend is de neergang in de bedrijfsinvesteringen in 2020 (1,4% slechts). De inflatie nadert volgens het CPB de 2% (1,8% in 2020 en 2021). De contractloonstijging komt dichtbij 3% (2020 en 2021). Met deze forse contractloonstijging als uitgangspunt stijgt ook de mediaan van koopkracht. Opvallend is ook dat de werkloosheid in 2021 zal toenemen naar 320.000 personen. Het begrotingstekort is in 2021 vrijwel gelijk aan nul (0,1%).
Scenario als het coronavirus wel veel impact heeft
Dit alles overziend zal, als het effect van het coronavirus niet zo beperkt zal zijn als het CPB in maart 2020 veronderstelt, de economische groei in 2020 en 2021 fors lager zal zijn, het begrotingstekort negatief worden, de koopkrachtstijging een stuk lager zijn en de werkloosheid verder zal stijgen. Een interessante puzzel voor de Miljoenennota 2021 (Prinsjesdag 2020), want onbekend is of er een tweede golf van corona zal komen en hoe groot die impact zal zijn. Bovendien zal het kabinet vlak voor de verkiezingen in 2021 niet met forse bezuinigen willen komen en de economische groei niet nog verder willen afzwakken door bezuinigingen.
Scenario’s coronacrisis 2020 en 2021
Op 26 maart 2020 publiceerde het CPB vier scenario's en in alle scenario's resulteert een recessie met een krimp van de economie (het bbp) van 1,2% tot 7,7% in 2020. In het zwaarste scenario zet de crisis zich in 2021 verder door met een krimp van het bbp van 2,7% en een werkloosheid van 9,4% in 2021 (dit is begin 2020 nog 3,4%). Het tekort van de overheid loopt dan zelfs op tot bijna 10% (9,9%):
scenario's cpb coronacrisis 2020 en 2021
scenario | Bbp 2020 | Bbp 2021 | Werkloosheid 2020 | Werkloosheid 2021 | Tekort 2020 | Tekort 2021 |
1) 3 mnd beperkingen | -1,2% | 3,5% | 4,0% | 4,5% | -1,3% | -0,5% |
2) 6 mnd beperkingen | -5,0% | 3,8% | 4,2% | 5,3% | -4,6% | -2,9% |
3) 6 mnd beperkingen, doorwerking negatiever | -7,7% | 2,0% | 6,3% | 8,4% | -6,8% | -5,7% |
4) 12 mnd beperkingen, aanvullende problemen buitenland en financiële sector | -7,3% | -2,7% | 6,1% | 9,4% | -7,3% | -9,9% |
Juni raming Nederlandse economie (juni 2020)
Op 16 juni 2020 werden nieuwe ramingen bekend gemaakt voor de economie, rekening houdend met het effect van corona:
Kerngegevens voor Nederland, 2017-2021, mutaties per jaar in %, juniraming, basisraming
Enkele kerngegevens, verwachting economie | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 |
Relevante wereldhandel | 5,5 | 3,4 | 3,1 | -10,6 | 6,5 |
Olieprijs (Brent, prijs in dollars per vat) | 54,3 | 70,9 | 64,3 | 37,5 | 39,7 |
Eurokoers (dollar per euro) | 1,13 | 1,18 | 1,12 | 1,09 | 1,09 |
Lange rente Nederland (niveau in %) | 0,5 | 0,6 | -0,1 | -0,3 | -0,2 |
Bruto binnenlands product (bbp, economische groei) | 2,9 | 2,6 | 1,8 | -6,4 | 3,3 |
Consumptie huishoudens | 2,1 | 2,3 | 1,4 | -7,3 | 4 |
Investeringen bedrijven | 4,2 | 2,2 | 4,7 | -10,3 | 3,2 |
Uitvoer van goederen en diensten | 6,5 | 3,7 | 2,4 | -10,1 | 5,5 |
Invoer van goederen en diensten | 6,2 | 3,3 | 3,1 | -9,8 | 6,4 |
Nationale consumentenprijsindex (CPI) | 1,3 | 1,6 | 2,7 | 1,1 | 1,5 |
Contractloon marktsector | 1,5 | 2,0 | 2,4 | 2,6 | 1,4 |
Koopkracht, mediaan alle huishoudens | 0,2 | 0,1 | 1 | 2,3 | 0,5 |
Werkloze beroepsbevolking (in duizenden personen) | 438 | 350 | 314 | 445 | 645 |
Werkloze beroepsbevolking (niveau in % beroepsbevolking) | 4,9 | 3,8 | 3,4 | 4,8 | 7 |
Begrotingstekort, EMU-saldo | 1,3 | 1,5 | 1,7 | -7,6 | -4,7 |
Augustus raming Nederlandse economie (augustus 2020)
Op 17 augustus 2020 werden nieuwe ramingen bekend gemaakt voor de economie, rekening houdend met het effect van corona. De economische groei kan in 2020 hoger uitvallen dan in juni nog werd gedacht (-5,1% in plaats van -6,4%):
Kerngegevens voor Nederland, 2017-2021, mutaties per jaar in %, juniraming, concept MEV 2021
Enkele kerngegevens, verwachting economie | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 |
Relevante wereldhandel | 5,5 | 3,3 | 3,3 | -9,3 | 6,8 |
Olieprijs (Brent, prijs in dollars per vat) | 54,3 | 70,9 | 64,3 | 41,7 | 45,1 |
Eurokoers (dollar per euro) | 1,13 | 1,18 | 1,12 | 1,12 | 1,14 |
Lange rente Nederland (niveau in %) | 0,5 | 0,6 | -0,1 | -0,3 | -0,3 |
Bruto binnenlands product (bbp, economische groei) | 2,9 | 2,4 | 1,7 | -5,1 | 3,2 |
Consumptie huishoudens | 2,1 | 2,3 | 1,5 | -5,9 | 4,1 |
Investeringen bedrijven | 4,2 | 2,2 | 3,6 | -7,5 | 4,4 |
Uitvoer van goederen en diensten | 6,5 | 3,7 | 2,7 | -5,2 | 4,7 |
Invoer van goederen en diensten | 6,2 | 3,3 | 3,2 | -3,7 | 5,4 |
Nationale consumentenprijsindex (CPI) | 1,3 | 1,6 | 3 | 1,7 | 1,6 |
Contractloon marktsector | 1,5 | 2,0 | 2,4 | 1,5 | 1,4 |
Koopkracht, mediaan alle huishoudens | 0,2 | 0,1 | 1 | 2,2 | 0,4 |
Werkloze beroepsbevolking (in duizenden personen) | 438 | 350 | 314 | 410 | 605 |
Werkloze beroepsbevolking (niveau in % beroepsbevolking) | 4,9 | 3,8 | 3,4 | 4,4 | 6,5 |
Begrotingstekort, EMU-saldo | 1,3 | 1,5 | 1,7 | -7,1 | -4,1 |
Wereldhandel en economische groei vallen volgens deze raming iets hoger uit in 2020, de consumptie eveneens wat erop duidt dat voor de tweede helft van 2020 een iets aantrekkende economie wordt verwacht. Het grote verlies uit het eerste half jaar wordt daarmee een beetje goedgemaakt. Voor 2021 blijven de ramingen uit juni 2020 grotendeels gehandhaafd. Bij de bedrijfsinvesteringen is het herstel sterker (in 2020 -7,5% in plaats van -10,3 en ook in 2021 vallen de investeringen hoger uit). Van de internationale handel (in- en export) wordt in 2020 en 2021 ook veel verwacht. Opvallend is dat het CPB rekent met een fors hogere prijs van een vat olie in 2020 en 2021. De inflatie trekt iets aan in 2020 en 2021. Voor 2020 en 2021 wordt een minder toenemnde werkloosheid verwacht (410.000 in plaats van 445.000 werknemers in 2020), maar de aantallen blijven ook in de augustusraming hoog (605.000 mensen in 2021). Zowel in 2020 als 2021 val het begrontingstekort 0,6% lager uit dan in de eerdere raming. Het tekort komt in 2021 uit op 4,1%
Conclusie basispad voor het opstellen van de Miljoenenota 2021
Het basispad bevat voor 2020 nogal wat minnen (wereldhandel, economische groeibestedingen), maar dat is niet zo verrassend na de lockdown in de eerste helft van 2020. De meeste minnen zijn eminder groot dan in de eerdere ramingen. Er wordt dus op een gerstel gerekend in de tweede helft van 2020. In 2021 is er verder herstel mogelijk. Grote tegenvallers zijn het begrotingstekort en de werkloosheid. De werkloosheid loopt in 2021 op naar 6,5% van de beroepsbevolking. In 2021 wordt een hoog begrotingstekort verwacht, maar deze is al weer een stuk lager dan in 2020 het geval was. Uiteraard presenteert het CPB ook meerdere scenario's, er kan een tweede golf van corona komen en de economische groei kan sterker tegenvallen dan in het basispad is verondersteld. Nu waren ramingen van het CPB vaak al onzeker, maar omdat niemand weet wat het coronavirus verder gaat doen, zijn de ramingen dit jaar voor Prinsjesdag 2020 en de Miljoenennota 2021 wel erg onzeker geworden. In 2021 zijn er nieuwe landelijke verkiezingen en dus is het moeilijk om vooraf aan te geven hoe het kabinet Rutte 3 met deze cijfers zal omgaan. Waarschijnlijk worden de volgende bezuinigingen aan een nieuw kabinet overgelaten en wie de bestedingen bekijkt zal ook begrijpen dat nu fors bezuinigen waarschijnlijk een stap in de verkeerde richting zal zijn.
Lees verder