Iedere generatie kent een financiële crisis

Een crisis komt, maar gaat ook weer voorbij. Zolang het goed gaat met de economie en de burgers dan klagen we niet. Anders wordt het als er weer een crisis de revue passeert. Het is een normaal voorkomend fenomeen, omdat iedere generatie er simpelweg mee te maken krijgt. Goede tijden worden namelijk door slechte tijden opgevolgd. Welke voorgaande financiële crises zijn zoal in het verleden voorgevallen en hoe moest men het ontzien?

Financiële crisis

• De aandelen crash
• Na de oorlog
• Oliecrisis 1973 en 1979
• Internetzeepbel
• Bankencrisis
• Crisis door Europa
• Relaas van het verhaal!

De aandelen crash

Gedurende de jaren 20 van de vorige eeuw ging het zeer voorspoedig met de Amerikaanse economie. Het ging dermate goed dat grof geld werd verdiend met aandelen en het leek dat er geen plafond te bereiken viel. Maar zoals we allemaal weten is een economie gebonden aan de vorming van hoog- en laagconjunctuur, waardoor beperkingen aan economische ontwikkelingen als marktwerking worden opgelegd. Bij een normaal stijgende economie is de vraag naar geld geleidelijk stijgend met de jaren tot een punt dat de verhouding kosten en baten niet meer te houden valt. Op het hoogtepunt van een verhittende economie lijkt alles mogelijk en worden veelal niet reële risico’s genomen. Dit heeft tot gevolg dat na een hoogte punt des te harder de klap komt. Dat is gebeurt tijdens de beurscrash van de New York Stock Exchange van 24 oktober 1929, waarna de wereld er direct anders uitzag. Al het geld geïnvesteerd in de beurs leek als sneeuw voor de zon verdwenen en miljoenen kwamen op straat te staan waarnaast vele banken failliet gingen. Amerika kon zijn verplichtingen binnen het Young-Dawes pact aan Duitsland niet meer nakomen, waardoor eveneens dat land ten gronde ging. Let wel dat de waarde van gedrukte Duitse marken minder was dan de waarde van het papier, waarop het werd gedrukt oftewel waardeloos. Dat in combinatie met werkloosheid en de algehele ontevredenheid binnen Duitsland was de eerste aanleiding voor het ontstaan van de Tweede Wereldoorlog.

Na de oorlog

De Tweede Wereldoorlog heeft veel schade en gewonden achter gelaten, waardoor de economie totaal op zijn gat lag. Toch wilde de wereld niet nogmaals dezelfde fout maken als na de Eerste Wereldoorlog dat Duitsland alles moest terugbetalen en vergoeden. Daartoe werd het Marshallplan in het leven geroepen, zodat Europa als belangrijke handelscontinent van Amerika in het geheel versneld aan herstel kon werken. Toch heeft dat herstel zeker tot op twee drie decennia geduurd, voordat de omstandigheden in Europa op een acceptabel niveau waren aanbeland. Dat houdt in dat gedurende die periode iedereen in relatieve armoede het beste van het leven moest maken.

Oliecrisis 1973 en 1979

In de wereld zijn een beperkt aantal grote olie leveranciers, waardoor veel macht bij die landen zit. Belangrijke spelers zijn Amerika, de OPEC landen en Rusland. Door de prijzen extreem op te voeren werd de olieprijs praktisch onbetaalbaar, waarnaast eveneens de export werd verlaagd. Dit had tot gevolg dat olie zeer schaars was en de benzine prijzen de pan uit stegen. Dit conflict tussen de westerse wereld aangevoerd door Amerika en de OPEC landen is dermate geëscaleerd dat de oliekraan als het ware werd dicht gezet. Geen olie betekent geen brandstof, waardoor de prijs van veel producten omhoog schoten. Dit drukte de economie op verschillende manieren, waardoor het olieconflict aanleiding was voor een zeer diepe recessie in Europa en Nederland. Verlies van banen, stijgende rentekosten, vastzittende woningmarkt en ernstige ontevredenheid waren het gevolg. Doordat de crisis in 1973 en wederom in 1979 voorkwam had dit verstrekkende gevolgen voor iedereen.

Internetzeepbel

De opkomst van het internet gaf ongelooflijke mogelijkheden. Met een goed doordacht idee kon je via het internet snel veel geld verdienen, waardoor ook aandelen gerelateerd aan internet bedrijven veel opbrachten. Het nieuwe denken, de nieuwe economie werd het genoemd. Van 1997 tot de eeuwwisseling groeide deze bubbel razendsnel in de verwachting, dat men veel geld zou kunnen verdienen op de inleg. Dat leek ook zo te zijn tot de zeepbel ineens uiteen klapte. De waarde van internetbedrijven was overduidelijk overrated binnen de aandelenmarkt, waardoor deze scherp in waarde daalden. Om het eigen vermogen te beschermen ging dus iedereen verkopen, echter praktisch gezien kon niemand verkopen. Oftewel het vermogen verdampte als sneeuw voor de zon met alle gevolgen van dien. Dit kwam tevens extra hard in Nederland aan, omdat tijdens de invoering van de Euro er behoorlijk moest worden ingeleverd op intrinsieke waarde, zodat we in eens van een goed draaiende economie in zwaar weer waren terechtgekomen. De internetcrisis heeft binnen Europa dan ook langer geduurd in vergelijking met waar het is ontstaan: in Amerika.

Bankencrisis

Het leek allemaal zo mooi. Banken kochten hypotheekproducten op, waarover grof geld werd verdiend. Er werd gespeculeerd en wederom leek ‘the sky the limit’ te zijn. Alle banken probeerden vooraan in de rij te staan om zo grof te profiteren van deze ‘alleen maar winstgevende’ investering. Hoe anders bleek dit wel niet te zijn. De aangekochte producten bleken hypotheken op basis van variabele rente aan de man te zijn gebracht. Indien men een hypotheek tegen een zeer lage rente had afgesloten, dan zou men gegarandeerd in de problemen komen door een snel stijgende rente. Vele miljoenen gezinnen konden op die manier niet meer aan hun verplichtingen voldoen, waardoor de bankensector direct grote tekorten had en niet meer het vertrouwen van de burger kreeg. Dat betekende dat overheden met veel inspanning en belastinggeld van de burger banken moest redden om zo een algehele economische crash te voorkomen.

Crisis door Europa

Meest recent is de landencrisis van Europa. Dit is tevens deels veroorzaakt door de bankencrisis, maar ook door het niet op orde hebben van het huishoudboekje van meerdere landen. Dat heeft inmiddels dramatisch uitgepakt voor Griekenland, waarnaast ook Italië, Portugal en Spanje in zwaar weer zitten. Ook Nederland krijgt daarvan de rekening gepresenteerd aangezien er vanuit de politiek garantstellingen zijn gegeven, waarmee eventueel andere landen mee gered moeten worden.

Relaas van het verhaal!

Een crisis komt en gaat weer voorbij. Toch is het opvallend dat bij vele crises de problemen aanvangen in Amerika, waarna de problemen naar andere delen van de wereld worden overgeheveld. Riskante producten gebaseerd op groeivoorspellingen kunnen nooit de basis vormen van een continu sterke en doorgaande groei. Het lijkt erop dat wij gezien meerdere crises door geld en dus macht aangetrokken voelen, omdat we er in korte tijd veel uit kunnen halen. We vergeten door onze hebzucht dat er hoge risico’s aan verbonden zijn, zodat na voorspoed een zware tegenslag moet worden opgevangen. Crises zullen komen en gaan ook weer, zo ook in onze nabije toekomst en voor verdere generaties. We moeten simpelweg accepteren dat het zo loopt en dat we het hoofd omhoog moeten houden, ook al worden de problemen soms door anderen veroorzaakt. Vorige generaties hebben het namelijk al veel zwaarder gehad dan wij.

Lees verder

• Stabiele politiek werkt gunstig voor de conjunctuur