AEX - De geschiedenis

De AEX (Amsterdam Exchange Index) is de meest belangrijke beursindex van heel Nederland. Zoals velen weten, vertegenwoordigt de AEX de waarde van de 25 meest waardevolle Nederlandse beursgenoteerde bedrijven. Maar wat is nou de reden van het ontstaan van de AEX? Welke bedrijven behoren er tot de AEX? En hoe wordt de AEX berekend, plus hoe heeft deze index zich in de loop der jaren ontwikkeld?

Het ontstaan van de AEX-index

De AEX wordt aangeboden en beheerd door NYSE Euronext (grootste beursbedrijf van de wereld) en is opgericht op 4 maart 1983. De index was ontstaan na een idee van de heer Tjerk Westerterp die zijn inspiratie weer opdeed in Amerika. Hij merkte dat de handel in opties erg populair begon te worden en om dit ook mogelijk te maken in Nederland, bedacht de heer Westerterp de AEX beursindex waarmee dus de handel in opties op de Nederlandse markt werd verwezenlijkt.

Deze index was een grote stimulans voor de optiehandel want op dat moment bestond er alleen nog de CBS Herbeleggingsindex die overigens maar twee keer op een dag berekend werd. Het grote voordeel van de nieuwe AEX-index was dat deze continue werd berekend waardoor er dus de mogelijkheid ontstond in opties te handelen op de index. De AEX was de eerste index in Europa die continue berekend werd. Pas jaren later volgden ook de Duitse DAX, de Franse CAC 40 en de Britste FTSE 100.

Naamswijziging van de AEX-index

De AEX-index is in eerste instantie opgericht onder een andere naam, namelijk de EOE-index. Dit was omdat deze was opgericht voor de toenmalige optiebeurs van Nederland, de European Options Exchange (EOE). Later, rond 1994, besloten de EOE optiebeurs en de Amsterdamse effectenbeurs om te fuseren onder de naam Amsterdam Exchanges. Vanaf dat moment veranderde de naam van de index ook in de Amsterdam Exchange Index (AEX).

Deelnemende bedrijven in de AEX-index

In het begin bestond deze index alleen uit de volgende dertien bedrijven (anders dan de 25 die we nu kennen):

• ABN
• Ahold
• Akzo
• Amro
• Heineken
• Hoogovens
• KLM
• Koninklijke Olie
• Nationale Nederlanden
• Philips
• Unilever
• Gist-Brocades
• Nedlloyd

Later zijn daar bedrijven weer aan toegevoegd en verwijderd totdat de AEX is geworden zoals deze nu is.

Berekening van de AEX

Toen de AEX nog de EOE-index heette, werd de koers simpelweg berekend met de volgende formule: (nieuwe stand) = (vorige stand) + (gemiddelde procentuele verandering). Een van de consequenties van deze berekening was dat de kleinere bedrijven in de AEX even zwaar meetelden als de grote bedrijven zoals Shell. Hierdoor konden beleggers de koers manipuleren door grote posities te openen in de kleinere fondsen waardoor er gemakkelijk veel rendement behaald kon worden.

Doordat de koers dus gemanipuleerd kon worden, werd er besloten een andere berekening toe te passen. Deze berekening werd gedaan door de fondsen te vermenigvuldigen met de wegingsfactor van het bedrijf (elk bedrijf heeft een eigen wegingsfactor), dan werd dit opgeteld en door 100 gedeeld waardoor zo de AEX index berekend werd.

Koershistorie van de AEX-index

Om verwarring te voorkomen wordt de koershistorie per decennia weergeven. Als dit per jaar wordt weergeven kan het onoverzichtelijk worden en hierdoor lastig te lezen!


De koers begon, op basis van de euro, op 45,38 punten in het jaar van oprichten zoals te zien is in de tabel. Op 7 augustus 1997 bereikte de koers de oude 'duizend-puntengrens' (453,78 punten op basis van euro's). Het hoogtepunt werd bereikt op 4 september 2000 met een puntenaantal van maar liefst 701,56 punten, op basis van de euro. Daarna is de koers weer gaan dalen tot een dieptepunt dat plaatsvond in 2003, maar in 2007 begon deze weer te stijgen totdat in 2008 de economische crisis in beeld kwam en de koers weer liet dalen.