Bezuinigen iets anders dan lastenverzwaring

Bezuinigen wordt vaak verward met lastenverzwaring. Bezuinigen is minder geld uitgeven, lastenverzwaring is belastingverhoging om hoge uitgaven te compenseren.

Wat is bezuinigen?

Regelmatig wordt het begrip bezuinigen verward met de term lastenverzwaring. Dat is een misverstand. Bezuinigen betekent minder geld uitgeven. In gewone-mensen-taal: “de tering naar de nering zetten”.

Wat is lastenverzwaring?

Lastenverzwaring is iets anders dan bezuinigen. Bij lastenverzwaring worden de lasten (lees: belastingen) verhoogd om de (te) hoge uitgaven te compenseren. Dat is wat de overheid vaak doet onder het mom van bezuinigen: de uitgaven blijven nagenoeg gelijk terwijl de lasten voor de burgers worden verhoogd.

Het zijn met name die lastenverzwaringen die volgens sommige vooraanstaande economen en politieke partijen onze economie de das om kunnen doen. In die visie is de sterk afgenomen consumptie door huishoudens een van de voornaamste oorzaken van de stagnerende economie.

Bezuinigen zonder lastenverhoging, is dat mogelijk?

Bezuinigen zonder de lasten te verhogen kan wel degelijk. Even los van de vraag of de suggesties in onderstaande opsomming überhaupt verstandige keuzes zijn, zou men bijvoorbeeld kunnen overwegen om minder geld uit te geven aan:

• defensie (JSF),
• subsidies, onder andere op kunst;
• onnodige infrastructurele projecten;
• ontwikkelingshulp (VVD-standpunt: “is dit wel een taak van de overheid?”).

Moet Nederland nog meer bezuinigen?

Volgens adviezen van De Nederlandsche Bank, het Centraal Planbureau en een studiegroep van topambtenaren blijft er voor een nieuw kabinet, van welke samenstelling ook, weinig andere keus dan de komende jaren nog meer te bezuinigen.

Er kan volgens veel gezaghebbende economen te weinig kracht uitgaan van binnenlandse bestedingen om een open economie als de onze op eigen kracht weer op gang te helpen. Voor een internationaal geörienteerde economie als de Nederlandse is een krachtdadige opleving van de wereldeconomie noodzakelijk, met name de import en export van en naar Duitsland en de Verenigde Staten.

Hoelang duurt de financiële-economische crisis nog?

De verwachting is evenwel dat er van een (internationale) krachtige opleving de eerstkomende jaren geen sprake zal zijn:

• Duitsland heeft de handen vol aan het redden van de euro. Vriend en vijand zijn het er wel over eens dat financiering van die reddingsoperatie voornamelijk voor rekening van onze oosterburen zal moeten komen;
• De Amerikaanse economie lijkt weliswaar iets op te leven maar de gigantische staatsschuld hangt nog altijd als een zwaard van Damocles boven de markt;
• Ook in het binnenland zijn er aanwijzingen dat een nieuwe financieel- en economische crisis de somberheid kan vergroten. Dan wordt er met name gedacht aan een crisis in de vastgoedsector. De enorme leegstand van kantoorpanden kan vastgoedbedrijven en hun financiers aan de rand van de afgrond brengen;
• Maar de allergrootste bedreiging komt wellicht van een scenario waarbij de eurozone uiteen dreigt te vallen. Mocht het zover komen, dan kunnen alle ramingen de prullenmand in en is de economische rampspoed niet te overzien.

Opties om uit de financiële malaise te raken

Een toenemend aantal financiële deskundigen is van mening dat de Europese beleidsmakers nog slechts twee opties resteren om de economie weer op de rails te krijgen:

• de eurozone uit elkaar laten vallen (de slechts denkbare optie);
• een politieke unie creëren met Europees bankentoezicht als kenmerkend onderdeel. Dat zou de weg vrij moeten maken voor meer zeggenschap van Brussel over de nationale begrotingen (inlevering van soevereiniteit dus), de invoering van een bankenunie, de introductie van zogenaamde Eurobonds (obligaties) en een Europees depositogarantiestelsel.

Een nog verdergaande bemoeienis van Brussel stuit echter op grote weerstand bij een aantal lidstaten. Want dat houdt in dat landen die hun huishoudboekje en economie op orde hebben, het gelag zullen betalen voor lidstaten die er een financieel rommeltje van maken.