Wet DBA: Als zzp’er werken voor een bedrijf

Voorheen was een VAR-verklaring nodig om als zzp’er voor een opdrachtgever aan het werk te gaan. Deze is per 1 mei 2016 vervangen door de Wet DBA, waarbij een door de Belastingdienst goedgekeurde modelovereenkomst vereist is. Met een goedgekeurde modelovereenkomst DBA lopen opdrachtgevers en zzp’ers geen risico op naheffingsaanslagen of boetes, omdat de onderlinge arbeidsrelatie duidelijk is. In de praktijk levert de Wet DBA veel problemen op voor zzp’ers, omdat bedrijven geneigd zijn risico’s te mijden door geen zzp’ers meer in te huren. Het kabinet erkent in de loop van 2016 deze problemen en maakte in november 2016 bekend dat de Wet DBA in ieder geval tot 2018 wordt uitgesteld. De Belastingdienst zal geen boetes of naheffingen opleggen, totdat meer duidelijkheid over de Wet DBA is gegeven. Toch zal de Wet DBA in de toekomst voor elke zzp’er verplicht worden.

VAR-verklaring voor zzp’ers vervallen

Wanneer je als zzp’er voor een opdrachtgever wilt gaan werken, had je tot 1 mei 2016 voldoende aan een VAR-verklaring. VAR is een afkorting voor Verklaring Arbeidsrelatie en werd door de Belastingdienst afgegeven. De VAR-verklaring regelde dat je opdrachtgever geen sociale verzekeringspremies en loonbelasting hoefde in te houden en af te dragen, omdat je niet als werknemer in dienst was. De arbeidsverhoudingen waren daarmee duidelijk voor zowel de opdrachtgever als de zzp’er.

Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA)

Per 1 mei 2016 is de VAR-verklaring vervangen door de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA). In plaats van de VAR-verklaring stuur je een modelovereenkomst naar de Belastingdienst, die vervolgens beoordeelt of er in de overeenkomst sprake is van een arbeidsrelatie als zelfstandige of werknemer. De Wet DBA is bedoeld om zzp’ers en opdrachtgevers meer zekerheid en duidelijkheid te geven over de onderlinge arbeidsrelatie. Een ander doel is het bestrijden van schijnzelfstandigheid.

Wet DBA voorkomt schijnzelfstandigheid

Het werken als zzp’er terwijl er eigenlijk sprake is van een verkapt dienstverband wordt schijnzelfstandigheid genoemd. Door middel van DBA-modelovereenkomsten die door de Belastingdienst zijn goedgekeurd, wordt zekerheid verschaft over de onderlinge arbeidsrelatie en de daaruit voortvloeiende verplichtingen voor de opdrachtgever. Het Nederlandse sociale zekerheidsstelsel en het fiscaal recht maakt onderscheid tussen zzp’ers en werknemers. Het belang van het maken van dit onderscheid is voor opdrachtgevers bepalend voor de inhoudings- en premieplicht voor loonheffingen en de verplichte verzekeringen die gelden voor werknemers. Voor ingehuurde zzp’ers hebben opdrachtgevers deze inhoudings- en premieverplichtingen niet. De scheidslijn tussen het zzp’er of werknemer zijn, is in de praktijk soms moeilijk te bepalen.

Modelovereenkomsten Wet DBA downloaden

Wil je als zzp’er gaan werken voor een opdrachtgever? Leg dan een overeenkomst ter goedkeuring voor aan de Belastingdienst. Op de site van de Belastingdienst zijn drie soorten modelovereenkomsten te vinden:

• Algemene modelovereenkomst
• Modelovereenkomst voor branches en beroepsgroepen
• Individuele overeenkomst

Op de site van de Belastingdienst kan een van deze soorten modelovereenkomsten worden gedownload. Voldoet een bepaalde modelovereenkomst niet? Dan is er voor opdrachtgevers de mogelijkheid een overeenkomst voor te leggen aan de Belastingdienst. Bij gebruik van een modelovereenkomst biedt dit zekerheid over de arbeidsrelatie en hoeft de opdrachtgever geen loonheffingen en premies in te houden.

Drie categorieën modelovereenkomsten in de Wet DBA

1. Algemene overeenkomst DBA

De algemene overeenkomst is opgesteld door externe partijen, in sommige gevallen samen met de Belastingdienst. De algemene overeenkomst dekt vrijwel alle arbeidsrelaties waarbij geen sprake is van een dienstverband.

2. Voorbeeldovereenkomsten voor bedrijfstakken en beroepsgroepen

Ook zijn er voorbeeldovereenkomsten voor specifieke bedrijfstakken en beroepsgroepen. Deze worden voorgelegd door sectoren en belangenorganisaties. Dit type modelovereenkomst DBA is bedoeld voor opdrachtnemers die werken volgens de voorwaarden een branche of beroepsgroep.

3. Individuele overeenkomst DBA

De derde variant van modelovereenkomsten is de individuele overeenkomst DBA. Dit type overeenkomst kan zoals de naam al zegt aan de Belastingdienst voorgelegd worden door individuele opdrachtgevers of opdrachtnemers.

Kritiek op de Wet DBA

Gedurende 2016 ontstond veel kritiek op de Wet DBA. Aanvankelijk was er veel enthousiasme over de nieuwe wet, maar de uitvoering viel in de praktijk erg tegen. De Belastingdienst doet er gemiddeld langer dan de gestelde zes weken over om een modelovereenkomst te controleren en goed te keuren. Bij opdrachtgevers en zzp’ers is onduidelijkheid ontstaan over het al dan niet sprake zijn van schijnzelfstandigheid. Opdrachtgevers nemen daardoor uit angst voor naheffingen en boetes geen risico en besluiten geen zzp’ers meer aan te nemen, maar andere oplossingen te zoeken. Dit gebeurt bijvoorbeeld in de vorm van zeer kortlopende, of flexibele contracten. Ook in de Tweede Kamer is onduidelijk wat precies verstaan wordt onder schijnzelfstandigheid.

Uitstel van de Wet DBA tot 2018

Het kabinet neemt de kritiek op de Wet DBA serieus en erkent signalen van zzp’ers dat het moeilijker is geworden om opdrachten te krijgen. Daarom is in november 2016 bekend geworden dat de nieuwe Wet DBA in ieder geval tot 2018 wordt uitgesteld. Dit geeft de bijna 1 miljoen zzp'ers in Nederland duidelijkheid. De Wet DBA wordt gedurende 2017 aangepast en knelpunten worden aangepakt. De handhaving wordt eveneens uitgesteld, wat betekent dat de Belastingdienst geen boetes zal uitdelen of naheffingen zal opleggen.

Lees verder

• Betaal je meer belasting over een tweede baan of bijbaan?
• Kwitantie: als particulier een factuur sturen