nieuws uitgelicht

Eigen woning van box 1 naar box 3?

In een interview noemde Klaas Knot van de Nederlandsche Bank de optie om vanaf 2017 verdere beperkingen door te voeren in de hypotheekrenteaftrek. De huidige regeling is namelijk te duur voor de Nederlandse schatkist. Als alternatief noemde hij de optie om de eigen woning over te hevelen van box 1 naar box 3. Wat zouden de gevolgen zijn van een dergelijke aanpassing? Ons belastingstelsel is opgedeeld in drie boxen. In box 1 zit het inkomen en de eigen woning. Box 2 heeft betrekking op het aanmerkelijk belang en in box 3 zit sparen, schulden en vermogen. De betaalde hypotheekrente voor de eigen woning is aftrekbaar van het inkomen. Van de betaalde hypotheekrente ontvang je dus een deel weer terug via de Belastingdienst. Deze hypotheekrenteaftrek is een blok aan het been voor de Nederlandse politiek. De regeling kost de Nederlandse schatkist namelijk veel belastinggeld. In 2013 zijn er al aanzienlijke beperkingen in de regeling doorgevoerd, maar waarschijnlijk is dat nog niet voldoende.

Beperking van de hypotheekrenteaftrek

In 2013 zijn er twee beperkingen doorgevoerd die de regeling van de hypotheekrenteaftrek betaalbaar moeten houden. Geleidelijk wordt het percentage waar de hypotheekrente tegen kan worden afgetrokken verlaagd naar maximaal 38%. Dit gaat met jaarlijkse stapjes van een halve procentpunt. In 2015 bedraagt het maximale percentage nog 51%. De tweede beperking heeft betrekking op de toegestane hypotheekvormen. Om recht te hebben op hypotheekrenteaftrek moet er voor nieuw gesloten hypotheken gekozen worden voor de lineaire hypotheek of de annuïteitenhypotheek. In deze hypotheekvormen wordt er gedurende de looptijd afbetaald op de hypotheekschuld.

Wat zijn de gevolgen als de eigen woning wordt overgezet naar box 3?

Een omzetting naar een andere box zal grote gevolgen hebben voor huiseigenaren. De betaalde hypotheekrente zal namelijk niet meer aftrekbaar zijn van het inkomen. De meeste huiseigenaren kunnen de betaalde hypotheekrente aftrekken tegen een belastingtarief van 42%. Bij het afschaffen van dit fiscaal voordeel zullen de netto woonlasten sterk stijgen. In box 3 wordt de eventuele vermogensrendementsheffing over spaargeld door de hypotheekschuld wel verlaagd, maar dat maakt het verschil niet goed.

Hypotheeklasten zullen te hoog worden

Indien het fiscaal voordeel in box 1 komt te vervallen, zullen veel gezinnen de hypotheeklasten niet meer kunnen betalen. Er waren begin 2015 al honderdduizenden gezinnen met achterstanden bij de hypotheekbank. Bij een verdere stijging van de woonlasten zullen de problemen zich nog verder opstapelen. Daarnaast zal het ook slecht zijn voor de huizenmarkt en zelfs voor de Nederlandse economie.

Omzetten naar box 3 ook slecht voor huiseigenaren met een lage of geen hypotheek

Indien de eigen woning in box 3 gaat vallen, zal de overwaarde in het huis als vermogen worden gezien. Stel, je hebt een afbetaalde eigen woning met een waarde van €200.000. Daarnaast bezit je een spaarvermogen ten hoogte van de fiscale vrijstelling. Over de waarde van het huis moet er jaarlijks worden afgerekend met de Belastingdienst. De heffing in box 3 bedraagt 30% over een verondersteld rendement van 4%. Dit komt neer op een heffing van 1,2% over het vermogen boven de vrijstelling. Uitgaande van de waarde van het huis moet er jaarlast aan vermogensrendementsheffing worden voldaan: €200.000 x 1,2% = €2.400.

Bij overheveling naar box 3 zal het eigenwoningforfait waarschijnlijk komen te vervallen, maar dat is slechts een pleister op de wonden. Dit maakt het verlies voor huiseigenaren niet goed.