U hebt te veel erfbelasting betaald (Hoge Raad)

Advocaat-generaal Robert IJzerman adviseert de Hoge Raad om de successiewet als discriminerend te zien. Dat betekent in navolging van de rechtbank in Breda dat u erfbelasting terugkrijgt vanaf 2010 als de Hoge Raad dit advies overneemt. Reden van de belastingteruggave aan de particuliere erfgenaam is dat bij een zakelijke erfopvolging een veel hogere vrijstelling geldt dan bij een erfenis voor een particulier. Dit grote verschil in de berekening van de erfbelasting is in strijd met het gelijkheidsbeginsel. De Hoge Raad oordeelt vandaag, 22 november 2013, toch anders. Hoeveel erfbelasting gaat u in 2015 en 2016 betalen?

Wijziging erfbelasting successiewet 2010

Wanneer er bij een erfenis een bedrijf en bedrijfsopvolging in het geding was, golden al voor 2010 andere maatstaven voor de erfbelasting. Vooral de vrijstellingen bij de berekening van de te betalen successierechten waren zakelijk hoger dan wanneer een particulieren bedrag erft. Nu worden bedrijven wel vaker bevoordeeld, maar die voordelen werden met de wetswijziging van de successiewet sinds 2010 alleen maar groter. Waar een particulier zich blauw betaalt aan erfbelasting, geldt er bij een bedrijfsopvolging een volledige vrijstelling van erfbelasting tot een bedrag van € 1.006.000: erfenis onderneming, bedrijfsopvolging en belastingdienst. Enkele wakkere Nederlanders tekenden bezwaar aan tegen deze discriminatie van de particuliere erfgenaam. Interessant is dat de Raad van State de wetgever al bij het opstellen van de wetswijziging had gewaarschuwd voor discriminatie en had geadviseerd om dit aspect verder in onderzoek te nemen. Minister Jan Kees de Jager heeft dat advies destijds naast zich neergelegd dan wel niet zwaarwegend genoeg gevonden.

Uitspraak rechtbank van Breda 13 juli 2012, hoogte erfbelasting

De rechtbank van Breda deed op 13 juli 2012 uitspraak en oordeelde op basis van het gelijkheidsbeginsel dat ook een particuliere erfgenaam dan recht heeft op een vrijstelling van erfbelasting tot een bedrag van € 1.006.000. Vele Nederlanders tekenden daarop bezwaar aan bij de belastingdienst. Zij hadden namelijk wel degelijk belasting moeten betalen terwijl het hof van Breda anders had geoordeeld. Dat heeft geleid tot het besluit van de staatssecretaris van Financiën Weekers om in deze kwestie eind 2012 een procedure van massaal bezwaar voor bezwaarschriften te volgen. Dat houdt kortweg in dat ook wie nog geen bezwaar had gemaakt, terwijl de aanslag erfbelasting nog niet definitief was, niet alsnog bezwaar hoefde te maken, maar gewoon in de bezwaarprocedures meeliep. Een hernieuwde uitspraak van de Hoge Raad zou ook voor hen gelden. Opvallend is hierbij dat de mensen voor wie de aanslag wel al definitief was, volgens Weekers buiten de boot zouden vallen. Niet ongebruikelijk, maar wellicht wel onredelijk.

Advocaat-generaal Robert IJzerman adviseert de Hoge Raad

Inmiddels is ook het advies van advocaat-generaal Robert IJzerman aan de Hoge Raad beschikbaar en het is gebruikelijk dat de Hoge Raad een dergelijk advies overneemt. Advocaat-generaal IJzerman vindt een vrijstelling tot 75% nog wel te billijken, maar alles daarboven niet meer, omdat dat wel in strijd zou zijn met het gelijkheidsbeginsel. Letterlijk geeft hij daarmee aan dat een vrijstelling van 25% ook voor particulieren moet gelden tot een erfenis van € 1.006.000 en dat daarboven een vrijstelling van 8% van toepassing is (daar geldt voor een bedrijf een vrijstelling van 83%). En dit voor iedere particuliere erfenis vanaf 2010. Of uw belastingaangifte erfbelasting definitief is vastgesteld of niet en wat daarvan de gevolgen zijn, moet dan wel worden bekeken. Opvallend is ook dat IJzerman minder ver gaat dan het hof van Breda dat koos voor een volledige vrijstelling.

Erfbelasting terugbetalen

Dit zou een grote tegenvaller voor de schatkist betekenen van naar schatting 1.5 miljard euro. Veel geld, maar het gelijkheidsbeginsel is een zwaar geldend beginsel internationaal en de Raad van State had destijds niet voor niets gewaarschuwd. Misschien spoort dit het kabinet aan om toch wat vaker serieus naar de adviezen van deze raad te kijken. Wanneer het geld aan u zal worden teruggestort is nog onduidelijk.

Update uitspraak Hoge Raad 22 november 2013 valt tegen

En dan de grote tegenvaller: de Hoge Raad vindt anders dan zijn Advocaat Generaal niet dat er van discriminatie sprake is. In gelijke gevallen mag anders worden gehandeld als daarvoor een goede grond is en die is er volgens de Raad. Tja, dat zou de Staat anders zeker te veel geld hebben gekost.