Hoe stel ik een balans op?

Elke onderneming stelt bij de boekhouding regelmatig een balans op om een goed beeld te krijgen van de bezittingen en het vermogen. Door de balans van een bedrijf te kijken zie je in één oogopslag hoe het bedrijf er voor staat. Maar hoe werkt dat precies?

Wat is een balans?

Een balans geeft een overzicht van de bezittingen ofwel kapitaalgoederen en het eigen en vreemd vermogen van een onderneming op een bepaald moment. De balans bestaat uit een debetkant links en een creditkant rechts. Aan de debetkant staan de bezittingen van de onderneming, aan de creditkant het vermogen. Dit vermogen is weer verdeeld in het bedrag wat de eigenaar zelf inbrengt: het eigen vermogen, en het bedrag dat geleend wordt: het vreemd vermogen. Een balans is altijd in evenwicht: het totaalbedrag van de beide kanten moet altijd gelijk zijn.

Balansposten

De balans bestaat uit verschillende balansposten die in een vaste volgorde aan de debet- en creditkant staan. Een andere naam voor debet is activa, voor credit is dit passiva.

De vaste indeling van een balans ziet er als volgt uit:

De vaste activa staan dus bovenaan de debetkant van de balans, dit zijn de balansposten van de kapitaalgoederen die meet dan één productieproces of jaar meegaan. Dit zijn bijvoorbeeld de gebouwen, machines, auto’s en inventaris. Onder de vaste activa zetten we de vlottende activa. Dit zijn de kapitaalgoederen die maar één productieproces of minder meegaan. Dit zijn bijvoorbeeld de voorraden, grondstoffen en debiteuren. De liquide middelen staan onderaan de debetkant, dit zijn de middelen waarmee je kunt betalen, zoals tegoeden bij de bank en het bedrag in kas.

Aan de creditkant staat altijd het eigen vermogen bovenaan. Daarna komt het vreemd vermogen op lange termijn, het vreemde vermogen dat een looptijd van een veel langere tijd van een jaar heeft. Dit is bijvoorbeeld een hypothecaire lening. Onderaan de creditkant staat het vreemd vermogen op korte termijn, wat een looptijd heeft tot een jaar. Voorbeelden zijn crediteuren en de bank.

Veranderingen op de balans

Bij elk financieel feit, bijvoorbeeld een aankoop, verkoop of betaling, verandert de balans. Een verandering op de balans noemen we een balansmutatie. Er zijn zoveel veranderingen in de financiële situatie, dat niet alles meteen op de balans wordt genoteerd, dit zou een rommeltje worden. De balansmutaties worden dus apart opgenomen. De mutaties moeten, net als de balans, in evenwicht blijven.

Voorbeeld: Een onderneming koopt voor € 20.000 aan nieuwe meubels voor in hun kantoor, dit wordt betaald uit de Postbank. De balansmutatie zal er zo uitzien:


Voorbeeld 2: Een onderneming verkoopt voor een bedrag van € 15.000 goederen, contant (dus per kas). De inkoopprijs was € 9.000. Er is dus een winst van € 6.000.

Aan allebei de kanten van de balans komt er dus € 6.000 bij, de balans blijft in evenwicht.

Voorbeeld balans