Naar Spanje emigreren met een uitkering

In Spanje wonen met een WAO, WAZO, WIA of WAZ-uitkering uit Nederland kan een stuk voordeliger zijn, vooral nu door de crisis in dat land de lonen en prijzen flink gedaald zijn. Natuurlijk hangt dat wel af van waar je precies heen wilt want grote steden als Madrid en Barcelona zijn een stuk duurder dan de Spaanse binnenlanden of de meeste vakantiegebieden langs de Middellandse Zeekust. In principe moet op zijn laatst twee weken van te voren het UWV schriftelijk op de hoogte hiervan worden gesteld, waarbij een vertrekdatum en een adres in Spanje moet worden doorgegeven, alsmede een bankrekeningnummer waar de uitkering op over gemaakt moet worden. Dat kan een Nederlandse of een Spaanse rekening zijn. Toeslagen, die je op je uitkering kan hebben, worden dan in de meeste gevallen wel beëindigd. Tijdens je verblijf in Spanje kan je ook opgeroepen worden voor een herziening van je arbeidsongeschiktheid.

Omdat Nederland een belastingverdrag met Spanje heeft zal je bij de Nederlandse belastingdienst vrijstelling van het betalen van loonbelasting en premies moeten aanvragen. Dan wordt je uitkering 'bruto' uitgekeerd en zal je bij een permanent verblijf in Spanje belastingplichtig worden. Ook moet je je verplichte zorgverzekering beëindigen, waarbij je recht krijgt op medische zorg in Spanje zelf. De kosten voor deze medische zorg worden dan vergoed vanuit Nederland.

Hou wel in de gaten dat, zolang je in Spanje woont, je niet langer verzekerd bent voor de AOW, de ANW en de kinderbijslag. Ook in Spanje ben je hiervoor niet verzekerd zolang je er niet werkt. Het is dus misschien aan te raden om o.a. een privépensioenfonds bij een bank te contracteren.

Fiscaal nummer in Spanje

Om permanent in Spanje te wonen zal je je moeten inschrijven in het 'Registro Central de Extranjeros' (Centraal Register voor Buitenlanders). Dan krijg je ook een persoonlijk NIE, een Spaans fiscaal nummer, te vergelijken met het Nederlandse BSN-nummer. Een allereerste inschrijving in dit register is tijdelijk en is geldig voor vijf jaar. Daarna pas wordt bij het verlengen van deze inschrijving je verblijf als permanent gezien. Deze staat kan eerder verkregen worden als je pensioengerechtigd of arbeidsongeschikt bent. Met een NIE heb je volgens de EU-verdragen in principe dezelfde rechten als de Spanjaarden zelf en kan je ook een bankrekening openen en belastingaangifte doen.

Gezondheidszorg in Spanje

Als Nederlander, en dus burger van de Europese Unie, heb je in Spanje recht op een basisgezondheidsverzekering. Je krijgt dan van het Zorginstituut in Nederland het E121/S1-formulier om die ingevuld in te leveren bij het Spaanse INSS, het 'Instituto Nacional de la Seguridad Social'. Die geeft daarop een 'tarjeta sanitaria' af. Dat is een kaart, waarmee medische basishulp ontvangen kan worden en een korting gegeven worden op medicijnen.

Voor tijdelijke terugkeer naar Nederland of in geval van vakantie in andere Europese landen kan een zogenoemd 'tarjeta sanitaria europea' aangevraagd worden.

Belastingaangifte in Spanje

Bij aangifte van inkomsten aan de Spaanse belastingdienst is het belangrijk in de gaten te houden dat iemand, die in Spanje woont en meer dan 65% arbeidsongeschikt is, geen belastingaangifte hoeft te doen. In dat geval mogen je inkomsten echter niet meerdere bronnen hebben. Bovendien moet het inkomen van een officiële uitkeringsinstantie komen. Je kunt om dit te aan te tonen bij je uitkeringsinstantie een in het Spaans geschreven brief aanvragen.

De 'Agencia Tributaria', zoals de Spaanse belastingdienst heet, zal echter volgens normen, die door de Spaanse regering zijn bepaald, zelf kunnen bepalen hoeveel je arbeidsongeschiktheidspercentage is. Dat hoeft dus niet gelijk te zijn aan het percentage dat al in Nederland werd bepaald. Maar als die minder dan 65% mocht blijken te zijn dan blijft er toch recht op een flinke belastingvrije som bestaan en betaal je uiteindelijk meestal toch minder belasting dan in Nederland. Dat kan in de meeste gevallen zelfs zeer gunstig zijn. Tel daarbij op dat in Spanje de huurprijzen, andere vaste kosten en kosten voor onderhoud meestal dus een stuk lager zijn dan in Nederland.

De complexiteit van de Spaanse belastingaangifte

Volgens een internationaal onderzoek is de Spaanse belastingaangifte echter wel de meest complexe tussen die van 21 andere onderzochte landen in de wereld. Een gemiddelde aangifte telt volgens dat onderzoek minder dan 200 in te vullen hokjes. In Spanje gaat het echter om maar liefs 700. Dit heeft te maken met het aantal aftrekposten dat Spanje biedt. Daaronder zijn veel aftrekposten voor arbeidsongeschikten. Vergeleken met Nederland is het in Spanje ook moeilijker om uitstel van betaling te krijgen zonder dat daar rente op berekend wordt of andere sancties aan verbonden zijn.

Andere uitkeringen

In principe kunnen een Wajong-uitkering of een WW-uitkering niet naar het buitenland meegenomen worden. Die worden dus in principe gestopt. Er zijn uitzonderingen op, o.a. als je uitzicht hebt op een baan in Spanje. Neem in dat geval contact op met het UWV voor meer informatie. Je zult in ieder geval zeven dagen na aankomst in Spanje ingeschreven moeten staan bij het INEM, het Spaanse arbeidsbureau.

Een Ziektewet- of Zwangerschapsuitkering kunnen ook in het buitenland doorlopen voor zolang die duren.

Vervroegde terugkeer naar Nederland

Bij permanent verblijf in Spanje gaat het om een periode van langer dan één jaar. Mocht je spijt krijgen, dan blijven rechten op bijvoorbeeld een WW-uitkering drie maanden lang bestaan. Bij een vervroegde terugkomst kan je deze uitkering dus gewoon opnieuw ontvangen. Nadat die drie maanden verstreken zijn verlies je echter dat recht en zal je de uitkering opnieuw moeten aanvragen. Als je korter dan één jaar in het buitenland bent gebleven ben je ook in principe niet officieel in Nederland uitgeschreven.

Ook is het mogelijk om een deel van het jaar in Nederland en een ander deel in Spanje te wonen. Dan geldt dat als je langer dan acht maanden in Spanje verblijft je daar ook woont (en dus belastingplichtig bent). Bij andere gevallen woon je in Nederland (vier maanden) of mag je zelf kiezen waar je woont (tussen vier en acht maanden).